Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
< >
page |< < (224) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div583" type="section" level="2" n="102">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16433" xml:space="preserve">
                <pb o="224" file="514.01.256" n="256" rhead="LIBER"/>
              alia parte habuerit, qua Sol calefacere poſsit, uinum, quod erit in ca cella conſuſum a calore, efficie-
                <lb/>
              turimbecillum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16434" xml:space="preserve">Olearia autem ita eſt collocanda, ut habeat a meridie, calidisq́ regionibus lumen.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16435" xml:space="preserve">Non enim debet oleum congelari, ſed tepore caloris extenuari. </s>
              <s xml:id="echoid-s16436" xml:space="preserve">Magnitudines autem earum ad fru-
                <lb/>
              ctuum rationem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16437" xml:space="preserve">numerum doliorum ſunt faciendæ, quæ cum ſint cullearia per medium occupare
                <lb/>
              debent quaternos pedes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16438" xml:space="preserve">Ipſum autem torcular ſi non cochleis torquetur, ſed uectibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16439" xml:space="preserve">prælo pre-
                <lb/>
              mitur, ne minus longum pedes quadraginta conſtituatur, ita enim erit uectiario ſpatium expeditum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16440" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Latitudo eius ne minus pedum ſenum denum, nam ſic erit ad plenum opus facientibus libera uerſa-
                <lb/>
              tio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16441" xml:space="preserve">expedita. </s>
              <s xml:id="echoid-s16442" xml:space="preserve">Si autem duobus prælis loco opus fuerit, quatuor & </s>
              <s xml:id="echoid-s16443" xml:space="preserve">uiginti pedes latitudini den-
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16444" xml:space="preserve">Ouilia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16445" xml:space="preserve">caprilia ita magna ſunt facienda, ut ſingula pecora areæ ne minus pedes quaternos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16446" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ſemipedem, ne plus ſenos poſsint habere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16447" xml:space="preserve">Granaria ſublimata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16448" xml:space="preserve">ad Septentrionem, aut Aquilonem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-01" xlink:href="note-514.01.256-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ſpectantia diſponantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16449" xml:space="preserve">ita enim frumenta non poterunt cito concalcſcere, ſed afflatu refrigerata diu
                <lb/>
              ſeruantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16450" xml:space="preserve">Nanque cæteræ regiones procreant curculionem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16451" xml:space="preserve">reliquas beſtiolas, quæ frumentis ſo-
                <lb/>
              lent nocere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16452" xml:space="preserve">Equilia quàm maxime in uilla, ubi loca calidiſsimafuerint,conſtituantur,dumneadfo-
                <lb/>
              cumſpectent ,cum enim iumenta proxime ignem ſtabulantur, horrida ſiunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16453" xml:space="preserve">Item non ſunt inutilia
                <lb/>
              præſepia, quæ collocantur extra culinam in aperto, contra orientem, cum enim in hyeme anni ſereno
                <lb/>
              cœlo in ea traducuntur, matutino boues ad Solem pabulum capientes, fiunt nitidiores. </s>
              <s xml:id="echoid-s16454" xml:space="preserve">Horrea, fœ-
                <lb/>
              nilia,ferraria piſtrina extra uillam facienda uidentur, ut ab ignis periculo ſint uillæ tutiores, ſi quid
                <lb/>
              delicatius in uillis faciendum fuerit, ex ſymmetrijs, quæ in urbanis ſupra ſcripta ſunt conſtituta, ita
                <lb/>
              ſtruantur,ut ſine impeditione ruſticæ utilitatis ædiſicentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16455" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16456" xml:space="preserve">Ruris quoque meminiſſe iuuat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16457" xml:space="preserve">namſiue utilitatem ,ſiue uoluptatem ſpectemus, quid rure fructuoſius,
                <lb/>
              quid delectabilius eſſe potest. </s>
              <s xml:id="echoid-s16458" xml:space="preserve">Multa multi de ædificanda uilla non ignobiles authores tractarunt, quorum
                <lb/>
              præcepta alij colligere uoluere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16459" xml:space="preserve">Nos autem ſatis officio noſtro feciſſe putamus, ſi Vitruuiana præcepta ob-
                <lb/>
              ſeruabimus, a quibus forte alij ſua ſumpſere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16460" xml:space="preserve">Eligendus igitur eſt locus ſalubris, nam ubi cum orco paciſci-
                <lb/>
              mur, non ſolum prouentus, ſed uita dubia eſt, immo mors ipſa certior eſt, quàm lucrum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16461" xml:space="preserve">deinde optimo con-
                <lb/>
              ſilio tam magna fabricanda eſt villa, quàm copia fructuum, agriq́ cultura postulat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16462" xml:space="preserve">Agri modus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16463" xml:space="preserve">men-
                <lb/>
              ſura eſſe debet. </s>
              <s xml:id="echoid-s16464" xml:space="preserve">nam uerißimum eſt illud, quod dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16465" xml:space="preserve">Agrum colono eſſe debiliorem oportere, nam cum
                <lb/>
              optima cultura indigeat, cum coloni uires non ſunt idoneæ ad colendum agrum, neceſſe eſt multum fructuum
                <lb/>
              deperire, unde ſæpe agrorum copia male minores affert prouentus, quàm minor bene culta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16466" xml:space="preserve">Tantum igitur te-
                <lb/>
              nendum est, quantum ſuſtinere poſſumus, nil enim prodeſt uelle poßidere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16467" xml:space="preserve">nolle colere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16468" xml:space="preserve">Quod uero ad uill æ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-03" xlink:href="note-514.01.256-03a" xml:space="preserve">30</note>
              pertinet ædificationem, fugiendus eſt
                <unsure/>
              @& </s>
              <s xml:id="echoid-s16469" xml:space="preserve">Sceuolæ modus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16470" xml:space="preserve">Lucullus enim ultra modum agrorum amplio-
                <lb/>
              rem uillam ædificauit, Scæuola au@fe
                <unsure/>
              cit, unde alteri minus ſumptus, alteri euidens iactura obijciebatur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16471" xml:space="preserve">Sunt autem in urbe noſtra, qui iam Lucullum incipiant imitari, quod nunquam laudare potero .</s>
              <s xml:id="echoid-s16472" xml:space="preserve">fabricandum
                <lb/>
              igitur est rure ita, ut neque fundus uillam, nec uilla fundum deſideret. </s>
              <s xml:id="echoid-s16473" xml:space="preserve">Ideo Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16474" xml:space="preserve">inquit, magnitudines earũ
                <lb/>
              ad modum agri, copiasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16475" xml:space="preserve">fructuum comparentur, ne anguſtia uillæ multos fructus inſeruatos relinquat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16476" xml:space="preserve">poſt-
                <lb/>
              quam igitur loci ſalubritatem quæſierimus,ædific andum est ad agrorum modum.</s>
              <s xml:id="echoid-s16477" xml:space="preserve">cæterum uillæ liberiores ſunt,
                <lb/>
              quàm urbanæ ædes, multæq́ in illis commoditates a nobis quærendæ, multæ a natura habend æſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16478" xml:space="preserve">Qui me-
                <lb/>
              diocris eſt fortunæ, commodam uillam habere studeat, ut libentius uxor ibimaneat, utilitati potius quàm
                <lb/>
              uoluptati inſeruiat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16479" xml:space="preserve">Diuites uero ante & </s>
              <s xml:id="echoid-s16480" xml:space="preserve">domestiois,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16481" xml:space="preserve">hoſpitibusmagnificeprouideant,uoluptatem quærant,
                <lb/>
              amoueant a uillis quicquid uiſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16482" xml:space="preserve">odoratum offendere poteſt, omnia demum cum dignitate fiant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16483" xml:space="preserve">coloni
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-04" xlink:href="note-514.01.256-04a" xml:space="preserve">40</note>
              habitatio pro rebus, famulis, animalibus, inſtrumentis diſpoſita collocetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16484" xml:space="preserve">Area Soli expoſita, ampla, bene
                <lb/>
              ſubacta, in medio tumens, tecto proxima ſit, Colonus ianuæ proximus dormiat; </s>
              <s xml:id="echoid-s16485" xml:space="preserve">famuli in his locis, e quibus
                <lb/>
              ad officia quiſque ſua promptior ſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16486" xml:space="preserve">Culina ampla, lucida, ab igne & </s>
              <s xml:id="echoid-s16487" xml:space="preserve">tuta ſit: </s>
              <s xml:id="echoid-s16488" xml:space="preserve">Penuaria commoda habean-
                <lb/>
              tur, stabula item ſuis locis collocentur, ut animalia, quæ labori ſunt deſtinata, rectè habeant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16489" xml:space="preserve">ijs uerò anima-
                <lb/>
              libus a quibus fructus exigimus, ut ſunt oues, porci, pulli, columbi, lepores, aues, piſces, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16490" xml:space="preserve">ſimilibus, loca
                <lb/>
              præparentur naturis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16491" xml:space="preserve">qualitatibus eorum accommodata. </s>
              <s xml:id="echoid-s16492" xml:space="preserve">Granum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16493" xml:space="preserve">ſemen omne humore marceſcit, ca-
                <lb/>
              lorepallet, arctatum cogitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16494" xml:space="preserve">calce contactu corrumpitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16495" xml:space="preserve">ideo in contignationibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16496" xml:space="preserve">ſublimatis locis
                <lb/>
              ponitur, aut nuda terra ſub caua ad boream collocatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16497" xml:space="preserve">Poma ſrigidis locis, tabulatisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16498" xml:space="preserve">ſeruantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16499" xml:space="preserve">Cella
                <lb/>
              uinaria ſubterranea, occluſa, a meridie, uentisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16500" xml:space="preserve">auſtralibus auerſa, a strepitu remota. </s>
              <s xml:id="echoid-s16501" xml:space="preserve">Lumen habeat ab
                <lb/>
              oriente, aut a borea. </s>
              <s xml:id="echoid-s16502" xml:space="preserve">Vapor omnis, fœtor item, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16503" xml:space="preserve">humor ab ea debet abeſſe, ita pendeat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16504" xml:space="preserve">ſit pauimen-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-05" xlink:href="note-514.01.256-05a" xml:space="preserve">50</note>
              tata ,ut effuſum uinum facile colligi poßit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16505" xml:space="preserve">Vaſa uinaria amplißima & </s>
              <s xml:id="echoid-s16506" xml:space="preserve">firma ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s16507" xml:space="preserve">Boues ab humo edant,
                <lb/>
              æquis fœnum a pariete propendeat, paries autem non ſit bumidus, bumenti enim cum capite ſint ,in motu
                <lb/>
              exſiccantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16508" xml:space="preserve">ita bene habent, quare cauendum eſt ne lumen Lunæ in earum stabula ſubintret. </s>
              <s xml:id="echoid-s16509" xml:space="preserve">Luna enim
                <lb/>
              equorum oculi læduntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16510" xml:space="preserve">Mula calidis, obſcuris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16511" xml:space="preserve">depreſſis locisfurit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16512" xml:space="preserve">Menſuras ſtabulorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16513" xml:space="preserve">quantum
                <lb/>
              quodq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16514" xml:space="preserve">areæ occupet animal, iam Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16515" xml:space="preserve">declarauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16516" xml:space="preserve">Agricolæ instrumenta ſuis locis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16517" xml:space="preserve">prompta diſponãtur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16518" xml:space="preserve">Currus, iuga, aratrum, corbes, funes ſub tecto collocentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16519" xml:space="preserve">Torculari detur locus amplus, de cuius menſura
                <lb/>
              ſatis est a Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s16520" xml:space="preserve">dictum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16521" xml:space="preserve">Quod autem dicitur de dolijs, quæ cum ſint cullearia, ſciendum eſt culleare uas
                <lb/>
              uiginti amphoras continere, amphora autem quadraginta ſextarios. </s>
              <s xml:id="echoid-s16522" xml:space="preserve">Culleus amphoras uiginti capit, ut
                <lb/>
              collegit Philander. </s>
              <s xml:id="echoid-s16523" xml:space="preserve">ideſt libras menſurales. </s>
              <s xml:id="echoid-s16524" xml:space="preserve">quibus ſcilicet reimoles, non pondus exigere mille ſexcentas . </s>
              <s xml:id="echoid-s16525" xml:space="preserve">
                <lb/>
              amphora urnas duas, ideſt libras octoginta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16526" xml:space="preserve">Vrna congios quatuor, ideſt libras quadraginta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16527" xml:space="preserve">Congius ſex-
                <lb/>
              tarios ſex, id est libras decem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16528" xml:space="preserve">Sextarius heminas duas, ideſt libram & </s>
              <s xml:id="echoid-s16529" xml:space="preserve">beſſem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16530" xml:space="preserve">ſiue uncias uiginti: </s>
              <s xml:id="echoid-s16531" xml:space="preserve">hemina,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-06" xlink:href="note-514.01.256-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>