Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[1] CVM PRIVILEGIIS.
[Figure 2]
[Figure 3]
[4] CARrATIDES.
[5] PERS AE CAPTIVI.
[6] 12 3 16
[7] PIANTA ICHN OGRA PHIAPRONAO
[8] Pars ubi eſt I. orthographia est, ubiuero O. ſciographia.I O
[9] a b. recta.d c. flexa.e. angulirecti.f. anguli obtuſi.o. anguli acuti.h.i.K. circulus.g h i. diametros.g k. radius.g. centrum.l. m.n. arcus inte ger.L m. chorda.n p. ſagitta.r. arcus diminu-tus.f. arcus compoſi-tus. a b d c e f o h i k g l m n L p r
[10] Turris diſpoſito in parte interiori.A. ſucula uectibus reducta, quæ catenam continet, a quatignorum capita ſiiſpenduntur, in centroB. Tigna autem ueluti incumbis impoſita ex altera parte non ſunt clauis affixa, ſed ſuperpoſita ut ſuculæ redu- ctione poſſint ſine impeditione relaxari. ſuper ea tigna fit tabulatus.G. prominentia a turri tignorum capi- ta pro contignatione & itineribus in interioribus partibus.C. tabulatus.D. murus interior.E. Mœnia.F. mœniorum planitia.K I. eraſsitudines.H. ſcala admuri conſcenſum. A B G C D E F K I H L R
[11] † Oriens.P. Occidens.O. Auster.T. Septentrio.G. Aquilo.G. Affricus.M. CaurusS. Eurus.T. Foſſa.X. Portæ.Y. Forum.O. Baſilica.I. Viæ.Z. Aggeres. † P O T G G M S T V X Y O I Z
[12] A. dentes ſerræB. pectinata diſpoſitio.C. murad urbem.D. parsmuri exterior.E. agger. A B C D E
[13] H orthographia muri.Diſpoſitio mœiorum.A. opus terrenum.b. f. decuſſationes fibularum.M N. fundamentum, exterius.k l. fundamentum interiusO. r. &p q. longitudo tranſuerſorum fundam entorum pectinatim diſpoſitorum quemadmodum ſerrædentes quaternum pedum.p o. interuallum pectionatim diſpoſitorum interuallorum.e b s. taleæ olea- ginæ uſtulatæ in craſſitudine muri, ad firmitatem. A B f M N k l O r p q o e b s
[14] PASSVS 80piedi 80piedi 50piedi Ziopiedi 60piedi 110 M S I O M W
[15] Tro ſchemate. I.Proſchemate. II.Troſchemate. +.+. Solanus. p. Fauonius, uel Zephirus. T. Septentrio, Aparentias. O. Auſter. M. Caurus. L. Affricus, Lybs,Corus. S. Eurus. G. Aquilo. I. Euro Aquilo. 2. Euro auster. 3. Lybono tus, Auſtro affricus, uſque ad reliquos nomina formare oportet.a. Solanus. b. Septrentrio. c. Fauonius. d. Auſter. e. Eurus. f. Affricus. g. Caurus. h. Aquilo. I. Carbas. K. Boreas. L. Supernas, M. Gallicus. N. Traſcias. O. Corus. T. Circius. Q. Etheſiæ. R. Argeſtes. S. Subueſperus. T. Lybonotus. V. Altanus. X. Leuconotus. T. Vulturnus. Z. Cecias. *. Ornithiæ.A. Alexandria. b. Syene. a d. Gnomon. c. centrum. fbc. & edg. radijſolis. adg. & acb. anguli ſimiles. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 S L M G O P X T I k f t o L n h d g w IIII E f e b d a g c X Z Y X V T S R Q P O N M L K I e f h g II d a c b d f A m b e c
[16] reſiculatumtetrudoron didoronincertumpentadoronortoſtulte.emplecton ct iſodomon.diatoni froniatidiatoni froniatiAdiſodomon. LI I 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5
[17] Pollexſafituſafitu doPollex VHusP.dimidP. DimiCapitisPollex unusFactes uHa .F. I .P. I .P. I .P. I .P. I .F. I PI {1/2} .P.I {1/2} Fa: I Fa: unn .F. I .F. X .F. I .F. I .F. I
[18] E. antæ C. Columnæ duæ inter antæs in medio. C. cella. D. Parietes, qui cirecumcludunt celtam. D D @ D B C C E
[19] Frons ſeu Orograpbia ædis in antis.#A.#AntæC. fuſtigiun ſupra columnas duas inter antas in medio poſitas. C A A A A
[20] A. posticum.B. Frons.C. Columnæ contra antas.D. Columnæ in uerſuris.E. Cella.F. Parietes cellam concludentes.
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
< >
page |< < (225) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div583" type="section" level="2" n="102">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16531" xml:space="preserve">
                <pb o="225" file="514.01.257" n="257" rhead="SEXTVS."/>
              quæ & </s>
              <s xml:id="echoid-s16532" xml:space="preserve">cotyla, quartarios duos, ideſt uncias decem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16533" xml:space="preserve">quartarius acetabula duo, ideſt uncias quinque. </s>
              <s xml:id="echoid-s16534" xml:space="preserve">aceta-
                <lb/>
              bulum ſeſquicyathum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16535" xml:space="preserve">uncias duas cum dimidia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16536" xml:space="preserve">Cyathus ligulas quatuor, idest ſeſcunciam drachmam,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16537" xml:space="preserve">ſcrupulum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16538" xml:space="preserve">{ Ipſum autem torcular ſi non cochleis torquetur, } cochlcam nostri uidam appellant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16539" xml:space="preserve">circulis
                <lb/>
              enim constat tanquam anulis ſpirisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16540" xml:space="preserve">eſe ſubſequentibus,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16541" xml:space="preserve">continuis intermedijs, ſtrijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16542" xml:space="preserve">canaliculis: </s>
              <s xml:id="echoid-s16543" xml:space="preserve">quod
                <lb/>
              ſicanalis unus eſt, ſimplex;</s>
              <s xml:id="echoid-s16544" xml:space="preserve">ſigeminus,duplex;</s>
              <s xml:id="echoid-s16545" xml:space="preserve">ſiternus triplex cochlea nominatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16546" xml:space="preserve">Scapus tortilis mas di-
                <lb/>
              citur, id uero in quod uertitur ſœmina nuncupatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16547" xml:space="preserve">Prælum igiturperforatum eſt,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16548" xml:space="preserve">fœminæ locum ſubit,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16549" xml:space="preserve">ſpiratim attollitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16550" xml:space="preserve">deprimitur in torculari, uectibus, ideſt baculis eam machinam traiectis.</s>
              <s xml:id="echoid-s16551" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16552" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Omnia</emph>
              ædiſicia, ut luminoſa ſint oportet curari, ſed quæ ſunt ad uillas, faciliora uidenture eſſe,
                <lb/>
              ideo quod paries nullius uicini poteſt obſtare. </s>
              <s xml:id="echoid-s16553" xml:space="preserve">In urbe autem, aut communium parietum altitudines
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.257-01" xlink:href="note-514.01.257-01a" xml:space="preserve">10</note>
              aut anguſtiæ loci impediundo faciunt obſcuritates. </s>
              <s xml:id="echoid-s16554" xml:space="preserve">Itaque de ea re ſic erit experiendum.</s>
              <s xml:id="echoid-s16555" xml:space="preserve">Ex qua par-
                <lb/>
              te lumen oporteat ſumere, linea tendatur ab altitudine parietis qui uidetur bſtare, ad eum locum,
                <lb/>
              cui lumen oporteat immittere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16556" xml:space="preserve">ſiab ea linea in altitudinem cum proſpiciatur, poterit ſpatium puri
                <lb/>
              cœli amplum uideri, in eo loco lumen erit ſine impeditione, ſin autem officient trabes, ſeu limina,aut
                <lb/>
              contignationes de ſuperioribus partibus aperiatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16557" xml:space="preserve">ita immittatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16558" xml:space="preserve">Etad ſummam ita eſt gubernan
                <lb/>
              dum,ut e quibuſcunque partibus cœlum proſpici poterit,per eas feneſtrarum loca relinquantur, ſic
                <lb/>
              enim lucida erunt ædificia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16559" xml:space="preserve">Cum autem in triclinijs, cæterisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16560" xml:space="preserve">conclauibus maximus eſt uſus lumi-
                <lb/>
              num,tum etiam in itineribus, cliuis, ſcalisq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16561" xml:space="preserve">, quod in his ſæpius alij alijs obuiam uenientes, ferentes ſar-
                <lb/>
              cinas, ſolent incurrere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16562" xml:space="preserve">Quo ad potui diſtributiones operum noſtratium, uti ſint ædificatoribus non
                <lb/>
              obſcuræ, explicui. </s>
              <s xml:id="echoid-s16563" xml:space="preserve">Nunc etiam quemadmodum Græcorum conſuetudinibus ædificia diſtribuan-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.257-02" xlink:href="note-514.01.257-02a" xml:space="preserve">20</note>
              tur, uti non ſint ignota, ſummatim exponam.</s>
              <s xml:id="echoid-s16564" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16565" xml:space="preserve">Poſtquam neceſſaria uillarum diſpoſitio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16566" xml:space="preserve">collocatio poſita eſt, ſiue uſum, ſiue uoluptatem, ſiue utilita-
                <lb/>
              tem ſpectet,de lumine,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16567" xml:space="preserve">feneſtrarum poſitione agit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16568" xml:space="preserve">Lumina ruri minus impedita eſſe ſolent, quàm in ciuita-
                <lb/>
              te
                <unsure/>
              . </s>
              <s xml:id="echoid-s16569" xml:space="preserve">multa enim aduerſa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16570" xml:space="preserve">contraria urbanis ædificijs eſſe poſſunt, quibus mederi quandoq; </s>
              <s xml:id="echoid-s16571" xml:space="preserve">difficile,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16572" xml:space="preserve">incõmo
                <lb/>
              dum est.</s>
              <s xml:id="echoid-s16573" xml:space="preserve">Cæterum in omnibus conſiderandus est lucis effectus,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16574" xml:space="preserve">caſus ,unde ueniat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16575" xml:space="preserve">nam certum est lu-
                <lb/>
              men haberi ab ea parte minime poſſe, a qua cadere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16576" xml:space="preserve">immitti non potest. </s>
              <s xml:id="echoid-s16577" xml:space="preserve">Craſſitudines parietum ſæpe lumen
                <lb/>
              impediunt, unde nonnulli præcidere murum ſolent, in quo feneſtræ ponendæ ſunt, ab exterioriparte in interiorẽ
                <lb/>
              per muri c raſſitudinem penetrantes,ita ut præciſio illa pendens & </s>
              <s xml:id="echoid-s16578" xml:space="preserve">demiſſaſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16579" xml:space="preserve">ab hac ratione forte non eſt
                <lb/>
              Vitruuij mens aliena. </s>
              <s xml:id="echoid-s16580" xml:space="preserve">Qua uero directe linea duci potest ab apertis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16581" xml:space="preserve">patentibus cœli regionibus, ab his
                <lb/>
              ſine dubio lumen immitti poteſt, cum uero id a lateribus parietum non eſt expeditum, ſuperius aperiendum,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.257-03" xlink:href="note-514.01.257-03a" xml:space="preserve">30</note>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16582" xml:space="preserve">immittendum eſt lumen, cuius uſus eſt iucundiſſimus, quare curandum eſt ,ut partes omnes luminoſæ ſint
                <lb/>
              maximè, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16583" xml:space="preserve">præſertim eæ, in quibus itinera, ideſt tranſitus ab uno loco ad alium ,ſcalæ,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16584" xml:space="preserve">ſcalarum ſimiles
                <lb/>
              cliui fieri ſolent, nam ſine impeditione, qui ſarcinas ferunt obuiam uenientes ire debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16585" xml:space="preserve">Defeneſtris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16586" xml:space="preserve">
                <lb/>
              apertionibus alio loco diximus explicatè.</s>
              <s xml:id="echoid-s16587" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div589" type="section" level="2" n="103">
            <head xml:id="echoid-head110" style="it" xml:space="preserve">De Græcorum ædificiorum, eorum{q́ue} partium diſpoſ itione,atquediffe-
              <lb/>
            rentibus nominibus ſatis ab It alicis moribus, & uſibus di-
              <lb/>
            ſcrepantibus. Cap. X.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16588" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">ATriis</emph>
              Græciquia non utuntur, neque noſtris moribus ædificant, ſed ab ianua intro-
                <lb/>
              euntibus, itinera faciunt latitudinibus non ſpatioſis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16589" xml:space="preserve">ex una parte equilia,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16590" xml:space="preserve">ex altera
                <lb/>
              hoſtiarijs cellas, ſtatimq́ ianuæ interiores finiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16591" xml:space="preserve">Hic autem locus inter duas ianuas
                <lb/>
              græcèθνρω
                <unsure/>
              ον appellatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16592" xml:space="preserve">Deinde eſt introitus in periſty lium. </s>
              <s xml:id="echoid-s16593" xml:space="preserve">Id periſtylium in tribus
                <lb/>
              partibus habet porticus, in ea parte, quæ ſpctat ad meridiem, duas antas inter ſe ſpatio amplo di-
                <lb/>
              ſtantes, in quibus trabes inuehuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16594" xml:space="preserve">quantum inter antas diſtat, ex eo dempta tertia, ſpatium da-
                <lb/>
              turintrorſus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16595" xml:space="preserve">Hic locus apud nonnullos proſtas, apud alios paraſtas, nominatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16596" xml:space="preserve">In his locis in-
                <lb/>
              trorſus conſtituuntur oeci magni, in quibus matres familiarum cum lanificijs habent ſeſsiones. </s>
              <s xml:id="echoid-s16597" xml:space="preserve">In
                <lb/>
              proſtadis autem dextra, ac ſiniſtra cubicula ſunt collocata, quorum unum thalamus, alterum amphi-
                <lb/>
              thalamus dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16598" xml:space="preserve">Circum autem in porticibus triclinia quotidiana, cubicula etiam & </s>
              <s xml:id="echoid-s16599" xml:space="preserve">cellæ familiari-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.257-05" xlink:href="note-514.01.257-05a" xml:space="preserve">50</note>
              cæconſtituuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16600" xml:space="preserve">Hæ cpars ædificij gynęconitis appellatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16601" xml:space="preserve">coniunguntur autem his domus am-
                <lb/>
              pliores habentes latiora periſtylia, in quibus pares ſunt quatuor porticus altitudinibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16602" xml:space="preserve">una, quæ
                <lb/>
              ad meridiem ſpectat, excelſioribus columnis conſtituitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16603" xml:space="preserve">Id autem periſtylium, quod unam altiorem
                <lb/>
              habet porticum, Rhodiacum appellatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16604" xml:space="preserve">Habent autem hæ domus ueſtibula egregia,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16605" xml:space="preserve">ianuaspro-
                <lb/>
              prias cum dignitate, porticusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16606" xml:space="preserve">periſtyliorum, albarijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16607" xml:space="preserve">tectorijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16608" xml:space="preserve">ex inteſtino opere lacunarijs
                <lb/>
              ornatas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16609" xml:space="preserve">in porticibus ,quæ ad ſeptentrionem ſpectant, triclinia Cyzicena,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16610" xml:space="preserve">pinacothecas,ad
                <lb/>
              orientem autem bibliothecas, exedras ad occidentem, ad meridiem uero ſpectantes oecos quadratos,
                <lb/>
              tam ampla magnitudine, uti faciliter in eis triclinijs quatuor ſtratis, miniſtrationum, ludorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16611" xml:space="preserve">lo-
                <lb/>
              cus poſsit eſſe ſpatioſus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16612" xml:space="preserve">in his oecis fiunt uirilia conuiuia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16613" xml:space="preserve">Non enim fuerat inſtitutum matres fami-
                <lb/>
              liarum eorum moribus accumbere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16614" xml:space="preserve">Hæc autem periſtylia domus andronitides dicuntur, quod in ijs
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.257-06" xlink:href="note-514.01.257-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>