Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(230)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div592
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
104
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16812
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
230
"
file
="
514.01.262
"
n
="
262
"
rhead
="
LIBER
"/>
craſsitudine ea, qua ſubſtructio. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16813
"
xml:space
="
preserve
">procurrant autem ab imo, per quam craſsitudo conſtituta ſuerit
<
lb
/>
ſubſtructionis, deinde contrahantur gradatim, ita uti ſumman habeant prominentiam, quanta ope-
<
lb
/>
ris eſt craſsitudo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16814
"
xml:space
="
preserve
">præterea introrſus contra terrenum, uti dentes coniuncti muro ſerratim, uti ſinguli
<
lb
/>
dentes ab muro tantum diſcedant, quanta altitudo futura erit ſubſtructionis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16815
"
xml:space
="
preserve
">Craſsitudinis autem
<
lb
/>
habeant dentium ſtructuræ uti muri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16816
"
xml:space
="
preserve
">Item in extremis angulis cum receſſum ſuerit ab interiore an-
<
lb
/>
gulo, ſpatio altitudinis ſubſtructionis in utranque partem ſignetur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16817
"
xml:space
="
preserve
">ab his ſignis diagnoios ſtructu.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16818
"
xml:space
="
preserve
">ra collocetur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16819
"
xml:space
="
preserve
">ab ea media altera coniuncta cum angulo muri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16820
"
xml:space
="
preserve
">Ita dentes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16821
"
xml:space
="
preserve
">diagoniæ ſtructurę non
<
lb
/>
patientur tota ui premere murum, ſed diſsipabunt retinendo impetum congeſtionis.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16822
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16823
"
xml:space
="
preserve
">Nil prodeſſet poſtes liminibus ſupponere, parietes fornicari, arcus cuneatim ducere, ſuperiora ad perpen-
<
lb
/>
diculum inferiorum reſpondere, inferiora eſſe craſſiora ſuperioribus, ſtructuras nullas babere proclinationes,
<
lb
/>
niſi ſubſtructio & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16824
"
xml:space
="
preserve
">fundatio rectè facta poſſet tot onera ſuſtinere: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16825
"
xml:space
="
preserve
">quare maximam curam ſubſtructionis ha-
<
lb
/>
bendam monet Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16826
"
xml:space
="
preserve
">atque ea de cauſa præcipue, quoniam terræ congeſtio infinita uitia facere ſolet, quibus
<
lb
/>
medendum eſt quam primum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16827
"
xml:space
="
preserve
">prouidendum ante quàm periculum ruinæ immineat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16828
"
xml:space
="
preserve
">probat autem ab ipſa
<
lb
/>
terræ natura uitia fieri poſſe, terra enim alio pondere per æſtatem, alio per hyemem eſſe ſolet; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16829
"
xml:space
="
preserve
">œstate enimfic-
<
lb
/>
citate coacta leuior eſt; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16830
"
xml:space
="
preserve
">per byemem autem imbrium bumorem recipiens, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16831
"
xml:space
="
preserve
">pondere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16832
"
xml:space
="
preserve
">amplitudine creſcit,
<
lb
/>
unde cum ampliorem locum requirat, contineaturq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16833
"
xml:space
="
preserve
">ſtructurarum ſeptionibus, ſi pondus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16834
"
xml:space
="
preserve
">amplitudo eius
<
lb
/>
præualet, diſrumpit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16835
"
xml:space
="
preserve
">extrudit ſtructurarum ſepta, unde quicquid ſuperſtruitur, neceſſariò ruit, cum ſuſti-
<
lb
/>
neri ab extruſa ſubſtructione non poßit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16836
"
xml:space
="
preserve
">imaginemur igitur aream quadratam, in qua ſit ædificandum, primo
<
lb
/>
prouidendum est in ſubstructione, ut eius structura pro amplitudine congeſtionis craſſa fiat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16837
"
xml:space
="
preserve
">circundabit
<
lb
/>
igitur ſubstructio aream uniuerſam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16838
"
xml:space
="
preserve
">partes areæ ſecundum partium ædificij diſpoſitionem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16839
"
xml:space
="
preserve
">uestigium om-
<
lb
/>
nium membrorum deformabit, tunc conſiderandum eſt ſeptionem ſtructuræ ab exterioribus frontibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16840
"
xml:space
="
preserve
">ab
<
lb
/>
interioribus partibus eſſe muniendam, ita ut duplici uitio, quod poteſt fieri ex terræ congeſtione, amplitudine,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16841
"
xml:space
="
preserve
">pondere, prouideatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16842
"
xml:space
="
preserve
">Neigitur amplitudo terræ diſrumpat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16843
"
xml:space
="
preserve
">extrudat ſtructuræ ſeptionem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16844
"
xml:space
="
preserve
">am-
<
lb
/>
bitum areæ ſubstructione fundatum, pro frontibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16845
"
xml:space
="
preserve
">ab exteriore parte anterides, quas nos contrafortes,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16846
"
xml:space
="
preserve
">ſperones dicimus, Græci uerò eriſmata uocant, unà ſtruantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16847
"
xml:space
="
preserve
">harum officium eſt obniti muris, ne extru-
<
lb
/>
dantur ab creſcente, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16848
"
xml:space
="
preserve
">intumeſcente terreno. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16849
"
xml:space
="
preserve
">pedes eriſmatum, ſeu anteridum tantum procurrere debent,
<
lb
/>
ab imo, quantum craſſitudo ſubstructionis est ſutura. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16850
"
xml:space
="
preserve
">Gradatim uero contrabantur uſque ad ſummam ſub-
<
lb
/>
ſtructionem, ita ut cum ſubſtructionis ſummitate conueniant, efficiantq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16851
"
xml:space
="
preserve
">quaſi trigonum rectangulum, cu-
<
lb
/>
ius ſubtenſa ſit ab extremo pede ad ſummam ſubstructionem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16852
"
xml:space
="
preserve
">diſtent uero inter ſe anterides tanto ſpatio,
<
lb
/>
quanto altitudo ſubſtructionis est futura, atque ita prouiſum erit, ne amplitudo terræ diſrumpat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16853
"
xml:space
="
preserve
">extrudat
<
lb
/>
structureæ ſeptionem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16854
"
xml:space
="
preserve
">Ne autem pondus congeſtionis, murorumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16855
"
xml:space
="
preserve
">premat inferiores ſtructuras, ita ut diſſi-
<
lb
/>
pentur, ſic erit faciendum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16856
"
xml:space
="
preserve
">conſideretur ſtructuræ iam dicta ſeptio. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16857
"
xml:space
="
preserve
">habet illa angulos introrſus iuxta diſpo-
<
lb
/>
ſitionem parietum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16858
"
xml:space
="
preserve
">habet & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16859
"
xml:space
="
preserve
">partes uerſus aream reſpicientes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16860
"
xml:space
="
preserve
">in ea terræ congeſtio eſt, quare introrſus
<
lb
/>
contra terenum struendi ſunt dentes coniuncti muro ad modum ſerræ, quemadmodum libro primo cap. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16861
"
xml:space
="
preserve
">5. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16862
"
xml:space
="
preserve
">ex-
<
lb
/>
poſuimus, tantum uero ſinguli dentes ab muro diſcedere debent, quanta altitudo erit ſub ctructionis, ſint autẽ
<
lb
/>
tam craſſi, uti muri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16863
"
xml:space
="
preserve
">cæterum uti hi dentes contineantur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16864
"
xml:space
="
preserve
">firmitatis initium habeant, recedendum est ab in-
<
lb
/>
terioribus angulis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16865
"
xml:space
="
preserve
">oppoſitis tanto ſpatio, quanto erit altitudo ſubstructionis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16866
"
xml:space
="
preserve
">in utranq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16867
"
xml:space
="
preserve
">partem ſignum
<
lb
/>
faciendum est in terminis receſſionis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16868
"
xml:space
="
preserve
">ab bis ſignis diagonios ſtructura collocetur, hoc erit intium firmitatis,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16869
"
xml:space
="
preserve
">colligationis dentium, modo ab ea ſtructura media altera ſit coniuncta cum angulo muri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16870
"
xml:space
="
preserve
">Ita dentes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16871
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
diagoniæ ſtructuræ non patientur tota ui premere murum, ſed diſſipabunt retinendo impetum congestionis, hoc
<
lb
/>
quoque libro primo dixit cap. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16872
"
xml:space
="
preserve
">5. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16873
"
xml:space
="
preserve
">cum enim ſic erit factum, tunc ita oneris terreni magnitudo diſtributa in
<
lb
/>
paruas partes, neque uni uerſa pondere premens, poterit ulla ratione extrudere muri ſubſtructiones.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16874
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16875
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvemad modvm</
emph
>
opera ſine uitijs oporteat conſtitui, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16876
"
xml:space
="
preserve
">uti caueatur incipiẽtibus expoſui. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16877
"
xml:space
="
preserve
">namq́;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16878
"
xml:space
="
preserve
">de regulis, aut tignis, aut aſſeribus immutandis, non eadem eſt cura, quemadmodum de his, quod ea
<
lb
/>
quamuis ſint uitioſa faciliter mutantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16879
"
xml:space
="
preserve
">Ita quę nec ſolida quidem putantur eſſe, quibus rationibus
<
lb
/>
hæc poterunt eſſe ſirma, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16880
"
xml:space
="
preserve
">quemadmodum in ſtituantur, expoſui.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16881
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16882
"
xml:space
="
preserve
">Sunt uitia, quæ præcauere incipientes debent, ſunt & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16883
"
xml:space
="
preserve
">quæ factis iam operibus emendantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16884
"
xml:space
="
preserve
">de ijs quæ præ-
<
lb
/>
caueri debent, maxime curandum est, ante quàm incipiamus, nam poſtea nullam habent medellam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16885
"
xml:space
="
preserve
">Deillis
<
lb
/>
uerò, quæ iam factis operibus aliqua de cauſa fiunt, quàm facillime mutantur, non eadẽ eſt habenda cura. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16886
"
xml:space
="
preserve
">in
<
lb
/>
promptu enim eſt tignorum, aſſerumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16887
"
xml:space
="
preserve
">mutatio, aliarumq́ rerum refectio, ut quotidianus uſus docet, quoniã
<
lb
/>
uerò, ut initio diximus, res primo ſunt, deinde ornantur, ornari enim quod non eſt, nibil poteſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16888
"
xml:space
="
preserve
">ideo poſitis iam
<
lb
/>
rebus ædificijsq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16889
"
xml:space
="
preserve
">ſecundum genera quæq́ue ſua ad eorum ornamenta ueniendum eſt, ne uero aliquid deſidere-
<
lb
/>
tur, pauca quædam de refectionibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16890
"
xml:space
="
preserve
">emendationibus dicemus in fine huins libri, ne uero diſtributionis im-
<
lb
/>
memor in priuatis ædificijs uideatur eſſe Vitru. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16891
"
xml:space
="
preserve
">monet nos hoc mode, quemadmodum primo libro & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16892
"
xml:space
="
preserve
">alibi
<
lb
/>
etiam fecit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16893
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16894
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvibvs</
emph
>
autem copiarum generibus oporteat uti, non eſt Architecti poteſtas, ideo quod non in
<
lb
/>
omnibus locis omnia genera copiarum naſcuntur, uti in proximo uolumine eſt expoſitum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16895
"
xml:space
="
preserve
">Præterea
<
lb
/>
in domini eſt poteſtate utrum lateritio, aut cæmentitio, an ſaxo uelit ædificare.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16896
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16897
"
xml:space
="
preserve
">Quemadmodum orator a cliente ſingrapha, conuentiones, testes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16898
"
xml:space
="
preserve
">res alias habere debet, quas poſtea
<
lb
/>
in ordinem probationum ponit, auget, ornatq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16899
"
xml:space
="
preserve
">ex artis præceptis, nec in ſua eſt poteſtate res eſſicere, quæ </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>