Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
< >
page |< < (231) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div592" type="section" level="2" n="104">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16899" xml:space="preserve">
                <pb o="231" file="514.01.263" n="263" rhead="SEXTVS."/>
              ipſa ſolet afferre: </s>
              <s xml:id="echoid-s16900" xml:space="preserve">ita & </s>
              <s xml:id="echoid-s16901" xml:space="preserve">Architecti non est copiarum genera, quibus oportet uti, ſemper habere prompta,
                <lb/>
              nam ea natura ipſa præstare ſolet; </s>
              <s xml:id="echoid-s16902" xml:space="preserve">natura uerò non in omnibus locis omnia generat, non enim ubique eſt pul-
                <lb/>
              uis puteolanus, neque in omnibus locis arenæ ſoſſitiæ, nec cæmentorum, nec abietis, nec ſapinorum, nec mar-
                <lb/>
              moris copia, ſed aliud alio loco naſcitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16903" xml:space="preserve">utendum autem est, ubi non eſt arena foſſitia, fluuiatica, aut marina
                <lb/>
              lota. </s>
              <s xml:id="echoid-s16904" xml:space="preserve">inopiæ quoque abietis, aut ſupinorum uitabuntur, utendo cupreſſo, populo, ulmo, pinu, ut ait libro primo
                <lb/>
              cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s16905" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s16906" xml:space="preserve">item eodem libro cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s16907" xml:space="preserve">5. </s>
              <s xml:id="echoid-s16908" xml:space="preserve">{De ipſo autem muro, e qua materia ſtruatur, aut perficiatur, ideo non eſt
                <lb/>
              præfiniendum, } & </s>
              <s xml:id="echoid-s16909" xml:space="preserve">reliqua, præterea licet natura rerum copias afferat, tamen in domini poteſtate eſt eligere
                <lb/>
              utrum his uel illis copijs uti uelit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16910" xml:space="preserve">Nibil enim Architecto est imputandum, ſi materia deeſt; </s>
              <s xml:id="echoid-s16911" xml:space="preserve">quod uero Archi-
                <lb/>
              tecto tribuitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16912" xml:space="preserve">domino, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16913" xml:space="preserve">artiſici, eſt quod Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16914" xml:space="preserve">dicit.</s>
              <s xml:id="echoid-s16915" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16916" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Itaqve</emph>
              omnium operum probationes tripartito conſiderantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16917" xml:space="preserve">ideſt fabrili ſubtilitate, magniſi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.263-01" xlink:href="note-514.01.263-01a" xml:space="preserve">10</note>
              centia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16918" xml:space="preserve">diſpoſitione. </s>
              <s xml:id="echoid-s16919" xml:space="preserve">cum magniſicenter opus perſectum aſpicietur ab omni poteſtate impenſæ lau-
                <lb/>
              dabuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16920" xml:space="preserve">cum ſubtiliter officinatoris probabitur exactio. </s>
              <s xml:id="echoid-s16921" xml:space="preserve">cum uero uenuſtate, proportionibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16922" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ſymmetrijshabuerit authoritatem, tunc fuerit gloria Architecti. </s>
              <s xml:id="echoid-s16923" xml:space="preserve">Hæc autem rectè conſtituuntur,
                <lb/>
              cum is & </s>
              <s xml:id="echoid-s16924" xml:space="preserve">a ſabris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16925" xml:space="preserve">ab idiotis patiatur accipere ſe conſilia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16926" xml:space="preserve">Nanque omnes homines, non ſolum
                <lb/>
              Architecti, quod eſt bonum, poſſunt probare, ſed inter idiotas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16927" xml:space="preserve">eos hoc eſt diſcrimen, quod idiota
                <lb/>
              niſi ſactum uiderit, non poteſt ſcire quid futurum ſit: </s>
              <s xml:id="echoid-s16928" xml:space="preserve">Architectus autem ſimul animo conſtituerit,
                <lb/>
              antequam inceperit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16929" xml:space="preserve">uenuſtate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16930" xml:space="preserve">uſu, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16931" xml:space="preserve">decore, quale ſit futurum habet definitum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16932" xml:space="preserve">Quas res pri-
                <lb/>
              uatis ædiſicijs utiles putaui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16933" xml:space="preserve">quemadmodum ſit faciendum, quàm apertiſsime potui, perſcripſi.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16934" xml:space="preserve">De expolititionibus autẽ eorũ, ut ſint elegantes & </s>
              <s xml:id="echoid-s16935" xml:space="preserve">ſine uitijs ad uetuſtatẽ, in ſequenti uolumine exponã.</s>
              <s xml:id="echoid-s16936" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16937" xml:space="preserve">Est in ædificatione qui diſponit, est qui operatur, eſt qui impenſam ſncit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16938" xml:space="preserve">Architectus diſponit; </s>
              <s xml:id="echoid-s16939" xml:space="preserve">oſſicinator,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.263-02" xlink:href="note-514.01.263-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ſeu faber operatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s16940" xml:space="preserve">dominus impenſam facit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16941" xml:space="preserve">Laudatur Architectus, qui uenuſtate, uſu, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16942" xml:space="preserve">decore diſponit.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16943" xml:space="preserve">Laudatur faber qui ſubtiliter manibus efficit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16944" xml:space="preserve">operatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16945" xml:space="preserve">Laudatur, dominus, qui magnificè expendens præ-
                <lb/>
              cioſas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16946" xml:space="preserve">amplas copias ſubminiſtrat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16947" xml:space="preserve">materia igitur dominum, forma Architectum, opus artificem commen-
                <lb/>
              dat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16948" xml:space="preserve">magnificentia a domino, ſubtilitas ab artifice, diſpoſitio ab Architecto prouenit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16949" xml:space="preserve">maxime autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16950" xml:space="preserve">op-
                <lb/>
              time fortunæ est, ſi optimus Architectus liberalem dominum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16951" xml:space="preserve">ſubtilem fabrum inuenerit, nam omnis operũ
                <lb/>
              laus in ipſum demum Architectum redundat, qui domino liberalitatem conſuluiſſe, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16952" xml:space="preserve">fabro rectè ordinaſſe
                <lb/>
              iudicatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16953" xml:space="preserve">Quare monendus eſt Architectus, ut expertos quandoque audiat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16954" xml:space="preserve">operatios, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16955" xml:space="preserve">eorum non
                <lb/>
              temnat conſilia, nam quemadmodum non omnis tellus omnia fert, ita non omnis homo omnia intelligit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16956" xml:space="preserve">Con-
                <lb/>
              tentus ſit Architectus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16957" xml:space="preserve">ſe diſcrimine ab idiota ſeiungi, quod multo ante prouideat, probetq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16958" xml:space="preserve">quodfuturũ
                <lb/>
              est, quàm opus uideat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16959" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16960" xml:space="preserve">idiota nil niſi factum cognoſcat.</s>
              <s xml:id="echoid-s16961" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div603" type="section" level="2" n="105">
            <head xml:id="echoid-head112" xml:space="preserve">M. VITRVVII DE
              <lb/>
            ARCHITECTVRA
              <lb/>
            LIBER SEPTIMVS.
              <lb/>
            Proœmium.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16962" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Aiores</emph>
              cum ſapienter, tum etiam utiliter inſtituerunt per commentario-
                <lb/>
              rum relationes cogitata tradere poſteris; </s>
              <s xml:id="echoid-s16963" xml:space="preserve">uti ea non interirent, ſed ſingulis
                <lb/>
              ætatibus creſcentia uoluminibus edita gradatim peruenirent uetuſtatibus
                <lb/>
              ad ſummam doctrinarum ſubtilitatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16964" xml:space="preserve">Itaque non mediocres, ſed inſinitæ
                <lb/>
              ſunt his agendæ gratiæ, quod non inuidioſi ſilentes prætermiſerunt, ſed
                <lb/>
              omnium generum ſenſus conſcriptionibus memoriæ tradendos curaue-
                <lb/>
              ſrunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16965" xml:space="preserve">Namq́ ſi non ita feciſſent, non potuiſſemus ſcire, quæ res in Troia
                <lb/>
              fuiſſent geſtæ, nec quid Thales, Democritus, Anaxagoras, Xenophanes,
                <lb/>
              reliquiq́ phyſici ſenſiſſent de rerum natura, quasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16966" xml:space="preserve">Socrates, Plato, Ari-
                <lb/>
              ſtoteles, Zenon, Epicurus, alijq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16967" xml:space="preserve">Philoſophi, hominibus agendæ uitæ terminationes finiuiſſent, ſeu
                <lb/>
              Crœſus, Alexander, Darius, cæteriq́ Reges, quas res, aut quibus rationibus geſsiſſent, fuiſfent notæ,
                <lb/>
              niſi maiores præceptorum comparationibus omnium memoriæ ad poſteritatem commentarijs extu-
                <lb/>
              liſſent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16968" xml:space="preserve">Itaque quemadmodum his gratiæ ſuntagendæ, ſic contra, qui eorum ſcripta furantes, pro
                <lb/>
              ſuis prædicant, ſunt uituperandi, quiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16969" xml:space="preserve">non proprijs cogitationibus nituntur ſcriptorum, ſed inuidis
                <lb/>
              moribus aliena uiolantes gloriantur, non modo ſunt reprehendendi, ſed etiam quia impio more ui-
                <lb/>
              xerunt, pœna condemnandi. </s>
              <s xml:id="echoid-s16970" xml:space="preserve">Nec tamen hæ res non uindicatæ curioſius ab antiquis eſſe memoran-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.263-04" xlink:href="note-514.01.263-04a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>