Vitruvius - De architectura libri decem

Scan	Original
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68
101	69
102	70
103	71
104	72
105	73
106	74
107	75
108	76
109	77
110	78
111	79
112	80
113	81
114	82
115	83
116	84
117	85
118	86
119	87
120	88

277245SEPTIMVS.

aut quod alĳ Viridem azurrum dicunt. hæc autem creta optima Smyrnæ naſcitur, quæ quoniam in Theodo-
tĳ fundo inuenta eſt Theodotium Græcè nominatur. Ea ueteres ad nauium picturas utebantur. pro hac facti-
cia utimur ex plumbo, & aceto. Auripigmentum, quod Græce arſenicum dicitur, quid ſit & quo colore, &
quomodo eo utantur pictores iam notũ est. In Syria fodi Plin. dicit in ſumma tellure auri colore, ſed fragili, la-
pidum ſpecularium modo. Sandaraca, & natiua, & arte facta eſt optima, Ponto naſcitur, & proxime flumen
Hypanim fodinam habet, ea eſt arancĳ pomi colore; factitia eſt ex ceruſa aduſta; quæ & ita a noſtris di-
citur minium.

1110

De Minĳ rationibus. Cap. VIII.

INgrediar nunc Minij rationes explicare. id autem agris Epheſiorum Cilbianis primum me
moratur eſſe inuentum, cuius & res, & ratio ſatis magnas habet admirationes. Foditur
enim gleba, quæ Anthrax dicitur, antequam tractationibus ad minium perueniat, uena
uti ferreo magis ſubrufo colore, habens circa ſe rubrum puluerem. Cum id foditur, &
plagis ferramentorum crebras emitti lachrymas argenti uiui, quæ a foſſoribus ſtatim colliguntur.
Hæ glebæ cum collectę ſunt in officinam, propter humoris plenitatem conijciuntur in fornacem
ut inareſcant, & is qui ex his ab ignis uapore fumus ſuſcitatur, cum reſedit in ſolum fumi, inuenitur
eſſe argentum uiuum. Exemptis glebis guttæ eæ, quæ reſidebunt, propter breuitates non poſſunt col-
2220 ligi, ſed in uas aquæ conuerruntur, & ibi inter ſe congruunt, & unà confunduntur. Eæ autem cum
ſint quatuor ſextariorum menſuræ, cum expenduntur, inueniuntur eſſe pondo centum. Cum in ali-
quo uaſe eſt confuſum, ſi ſupra id lapidis centenarij pondus imponatur, natat in ſummo, neque cum
liquore poteſt onere ſuo premere, nec elidere, nec diſsipare; centenario ſublato, ſi ibi auri ſcrupu-
lum imponatur, non natabit, ſed ad imum per ſe deprimetur. Ita non amplitudine ponderis, ſed ge-
nere ſingularum rerum grauitatem eſſe non eſt negandum. Id autem multis rebus eſt ad uſum expe-
ditum. Neque enim argentum, neque æs ſine eo poteſt rectè inaurari. Cumq́; in ueſte intextum
eſt aurum, eaq́; ueſtis contrita propter uetuſtatem uſum non habeat honeſtum; panni in fictilibus
uaſis impoſiti ſupra ignem comburuntur. Is cinis conijcitur in aquam, & additur ei argentum uiuum,
id autem omnes micas auri corripit in ſe, & cogit ſecum coire. Aqua defuſa cum id in pannum infun-
3330 ditur, & ibi manibus premitur argentum per panni raritates propter liquorem extra labitur, aurum
compreſsione coactu intrà purum inuenitur.

Non indiget Vitr. hoc loco, & multis alĳs aliorum auctoritate fulciri, cum ipſe pro ſe ſatis ſit explicatus,
& alios docuerit. quare ad reliqua.

De minĳ cemper atura. Cap. IX.

REuertar nunc ad minij temperaturam. Ipſæ enim glebæ cum ſunt aridæ, pilis ferreis con-
tunduntur, & moluntur, & lotionibus, & cocturis crebris efficitur ut adueniant colores.
4440 Cum ergo hæc emiſſa erunt, tunc minium propter argenti uiui relictionem, quas in ſe
naturales habuerat uirtutes relinquit, & efficitur tenera natura, & uiribus imbecilla.
Itaque cum eſt in expolitionibus conclauium tectorijs inductum, permanet ſine uitijs ſuo colore.
A pertis uero, Ideſt periſtylijs, aut exedris, aut cæteris eiuſmodi locis, quo Sol, & Luna poſsit ſplen-
dores, & radios immittere, cum ab ijs locus tangitur, uitiatur, & amiſſa uirtuæ coloris denigratur.
Itaque cum & alij mnlti, tum etiam Faberius ſcriba, cum in Auentino uoluiſſet habere domum ele-
ganter expolitam, periſtylijs parietes omnes induxit minio, qui poſt dies triginta facti ſunt inuenu-
ſto, uarioq́; colore. Itaque primo locauit inducendos alios colores. At ſi quis ſubtilior fuerit, &
uoluerit expolitionem miniaceam ſuum colorem retinere, cum paries expolitus, & aridus fuerit, tũc
cæram punicam igni liquefactam paulo oleo temperatam ſeta inducat. Deinde poſtea carbonibus
5550 in ferreo uaſe compoſitis, eam cæram apprime cum pariete calefaciendo, ſudare cogat, fiatq́; ut peræ-
quetur, poſtea cum candela linteisq́; puris ſubigat, uti ſigna marmorea nuda curantur. Hæc autem
χαṽσις Græce dicitur, ita obſtans cæræ punicæ lorica non patitur, nec Lunæ ſplendorem, nec Solis ra-
dios lambendo eripere ex his politionibus colorem. Quæ autem in Epheſiorum metallis fuerunt of-
ficinæ, nunc traiectæ ſunt ideò Romam, quòd id genus uenæ poſtea eſt inuentum in Hiſpaniæ regio-
nibus, ex quarum metallis glebæ portantur, & per publicanos Romæ curantur. Eæ autem officinæ
ſunt inter ædem Floræ & Quirini. Vitiatur minium admixta calce. Itaque ſi quis uelit experiri id ſi-
ne uitio eſſe, ſic erit faciendum. Ferrea lamna ſumatur, in ea minium imponatur, ad ignem collo-
cetur, donec lamna candeſcat, cum e candore color immutatus fuerit, eritq́; ater, tollatur lamna ab
igne, & ſi refrigeratum reſtituatur in priſtinum colorem, ſine uitio ſe eſſe probabit, ſin autem per-
manſerit nigro colore, ſignificabit ſe eſſe uitiatum. Quæ ſuccurrere potuerunt mihi de minio dixì.

6660

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68
101	69
102	70
103	71
104	72
105	73
106	74
107	75
108	76
109	77
110	78
111	79
112	80
113	81
114	82
115	83
116	84
117	85
118	86
119	87
120	88

Scan	Original
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68
101	69
102	70
103	71
104	72
105	73
106	74
107	75
108	76
109	77
110	78
111	79
112	80
113	81
114	82
115	83
116	84
117	85
118	86
119	87
120	88

Scan	Original
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68
101	69
102	70
103	71
104	72
105	73
106	74
107	75
108	76
109	77
110	78
111	79
112	80
113	81
114	82
115	83
116	84
117	85
118	86
119	87
120	88