Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
231
(199)
232
(200)
233
(201)
234
(202)
235
(203)
236
(204)
237
(205)
238
(206)
239
(207)
240
(208)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
page
|<
<
(246)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div629
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
114
">
<
pb
o
="
246
"
file
="
514.01.278
"
n
="
278
"
rhead
="
LIBER
"/>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18188
"
xml:space
="
preserve
">Chryſocolla portatur a Macedonia, foditur autem ex his locis, qui ſunt proximi ærarijs metalli. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18189
"
xml:space
="
preserve
">Mi-
<
lb
/>
nium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18190
"
xml:space
="
preserve
">Indicum nominibus ipſis indicant, quibus in locis procreantur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18191
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s18192
"
xml:space
="
preserve
">Explicauit cap. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18193
"
xml:space
="
preserve
">octauo minij inuention em, nunc eius temper aturam docet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18194
"
xml:space
="
preserve
">Minij color efloridis eſt, nam
<
lb
/>
ut ait Plinius, ſunt colores auſteri, aut floridi: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18195
"
xml:space
="
preserve
">utrumque natura, aut mixtura euenit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18196
"
xml:space
="
preserve
">Floridi ſunt quos do-
<
lb
/>
minus fingenti præſtat, de quibus dixit Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18197
"
xml:space
="
preserve
">ſupra cap. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18198
"
xml:space
="
preserve
">ſexto. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18199
"
xml:space
="
preserve
">Accedit huc chryſocolla, oſtrum, armenium.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18200
"
xml:space
="
preserve
">Plinius addit Cinnabarim, Indicum, purpurißum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18201
"
xml:space
="
preserve
">hæc uero cum inducuntur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18202
"
xml:space
="
preserve
">ſi non ab arte ſunt poſita, le-
<
lb
/>
gibus excipiuntur, ut ab domino non ab redemptore repræſententur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18203
"
xml:space
="
preserve
">Redemptor enim eſt, qui recipit extruen-
<
lb
/>
dam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18204
"
xml:space
="
preserve
">inducendam domum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18205
"
xml:space
="
preserve
">hi igitur floridi ſunt colores; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18206
"
xml:space
="
preserve
">cæteri auſteri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18207
"
xml:space
="
preserve
">Minium igitur e floridis est,
<
lb
/>
magnæ olim authoritatis inter pigmenta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18208
"
xml:space
="
preserve
">quondam apud Romanos, non ſolum maximæ, ſed etiam ſacræ
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.278-01
"
xlink:href
="
note-514.01.278-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
religionis, ut locus ipſius ſimulachri faciem diebus festis minio illini ſolitam affirment, triumphantumq́;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18209
"
xml:space
="
preserve
">, ſicq́;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18210
"
xml:space
="
preserve
">Camillum triumphaſſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18211
"
xml:space
="
preserve
">Cuius rei cauſam miratur Plinius, quanquam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18212
"
xml:space
="
preserve
">ſuo tempore id expeti conſtaret æthio
<
lb
/>
pum populis, totosq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18213
"
xml:space
="
preserve
">eo tingi proceres, huncq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18214
"
xml:space
="
preserve
">ibi deorum ſimulachris colorem eſſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18215
"
xml:space
="
preserve
">Theoph. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18216
"
xml:space
="
preserve
">tradit inuen-
<
lb
/>
tum minium, a Callia Athenienſi initio ſperante aurum poſſe excoqui arena rubente in metallis argenti, nona-
<
lb
/>
ginta ann. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18217
"
xml:space
="
preserve
">ante. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18218
"
xml:space
="
preserve
">Traſibulum Athenienſium magistrum, quod tempus exit in Romæ ducenteſimum quadrage-
<
lb
/>
ſimum nonum annum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18219
"
xml:space
="
preserve
">Reperiri etiam iam tum in Hyſpanijs, ſed durum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18220
"
xml:space
="
preserve
">arenoſum, optimum uero ſupra
<
lb
/>
Ephæſum Cilbianis agris arenam cocci colorem habere; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18221
"
xml:space
="
preserve
">Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18222
"
xml:space
="
preserve
">puluerem rubrum dixit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18223
"
xml:space
="
preserve
">Vena vti ferreo ma-
<
lb
/>
gis ſubruffo colore, teritur, deinde lauatur in farinam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18224
"
xml:space
="
preserve
">quod ſubſidet, iterum lauatur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18225
"
xml:space
="
preserve
">Milina Græci uocant
<
lb
/>
minium; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18226
"
xml:space
="
preserve
">Romani minium a loco Hyſpaniæ, unde inuehebatur celeberrimum, ex Siſaponenſi regione in Bætica
<
lb
/>
miniario metallo uectigalibus populi Romani nullius rei diligentiori cuſtodia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18227
"
xml:space
="
preserve
">Non licebat ibi perficere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18228
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.278-02
"
xlink:href
="
note-514.01.278-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
excoqui, ſed Romam perferebatur uena ſignata ad dena millia ferè pondo annua. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18229
"
xml:space
="
preserve
">Epheſium minium dere-
<
lb
/>
linquere Romani, quia curatio magni operis erat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18230
"
xml:space
="
preserve
">virtutis acre exiſtimabatur, unde qui minium in officinis
<
lb
/>
poliebant, faciem laxis ueſicis illigabant, ne in reſpirando pernitialem puluerem traherent, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18231
"
xml:space
="
preserve
">tamen ut
<
lb
/>
per illas ſpectarent Argentum uiuum, quod in ijs glebis erat nocumenti cauſa. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18232
"
xml:space
="
preserve
">Inducebatur nunium clauſis
<
lb
/>
locis, nam apertis, Sole, Luna, aereq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18233
"
xml:space
="
preserve
">infirmabatur, cum nec æstiis, nec frigora toleraret. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18234
"
xml:space
="
preserve
">Adhibebatur
<
lb
/>
tum remedium quoddam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18235
"
xml:space
="
preserve
">Nam cæra punica ideſt alba liquata igni, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18236
"
xml:space
="
preserve
">paulo oleo temperata ſeta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18237
"
xml:space
="
preserve
">pen-
<
lb
/>
nicillo inducebatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18238
"
xml:space
="
preserve
">Iterumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18239
"
xml:space
="
preserve
">admotis gallæ carbonibus adurebatur ad ſudorem uſque, pos̃tea candelis ſu-
<
lb
/>
bigebatur, ac deinde linteis puris, eadem ratione qua marmora cur antur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18240
"
xml:space
="
preserve
">nitentia fiunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18241
"
xml:space
="
preserve
">illa autem adustio
<
lb
/>
χαũσις Græcè dicebatur ab incendio; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18242
"
xml:space
="
preserve
">Illita ergo cæra illa cohibet ladi colorem a Sole, Luna, aereq́;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18243
"
xml:space
="
preserve
">, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18244
"
xml:space
="
preserve
">ſplen-
<
lb
/>
dorem conſeruabat, eo modo quoque nos inducimus picturis eam, quam uernicem nominamus, licet, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18245
"
xml:space
="
preserve
">nouũ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18246
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.278-03
"
xlink:href
="
note-514.01.278-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
inuentum ſit oleo linaceo, uel ab nuce colores induci contra omnes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18247
"
xml:space
="
preserve
">aeris, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18248
"
xml:space
="
preserve
">cœli iniurias, modo ſiccus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18249
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
minime uliginoſus ſit paries ubi inducatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18250
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo autem adulteretur minium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18251
"
xml:space
="
preserve
">deprehendatur docet
<
lb
/>
Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18252
"
xml:space
="
preserve
">calce enim adulteratur, deprehenditur laminæ candenti ſuper impoſitum, ſi in pristinum colorem refrige-
<
lb
/>
ratum non uertatur & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18253
"
xml:space
="
preserve
">nigreſcat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18254
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo autem cæra candida fiat, docet Plin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18255
"
xml:space
="
preserve
">libr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18256
"
xml:space
="
preserve
">21.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18257
"
xml:space
="
preserve
">cap.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18258
"
xml:space
="
preserve
">14. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18259
"
xml:space
="
preserve
">itẽ
<
lb
/>
quomodo resinaurentur lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18260
"
xml:space
="
preserve
">33. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18261
"
xml:space
="
preserve
">cap. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18262
"
xml:space
="
preserve
">6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18263
"
xml:space
="
preserve
">Chryſocolla, quia eam aurifices uendicant in agglutinando auro,
<
lb
/>
ita dicitur, quaſi auricolla, temperatur cypria ærugine, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18264
"
xml:space
="
preserve
">pueri impubis urina, addito nitro, teritur cyprio
<
lb
/>
ære in cyprijs mortarijs, ſacernam uocant nostri, ita ferruminatur aurum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18265
"
xml:space
="
preserve
">Chryſocolla humor est in puteis
<
lb
/>
per uenam auri defluens craſſeſcente limo rigoribus hybernis uſque in duritiem pumicis: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18266
"
xml:space
="
preserve
">laudatiorem eandẽ
<
lb
/>
in ærarijs metallis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18267
"
xml:space
="
preserve
">proximam in argentarijs fieri compertum eſt, laudatiſſima in Armenia, ſecunda in Ma-
<
lb
/>
cedonia, largiſſima in Hiſpania. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18268
"
xml:space
="
preserve
">ſumma commendationis est, ut colorem herbæ ſegetis lætæuirentis quam
<
lb
/>
ſimillimè reddat; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18269
"
xml:space
="
preserve
">Viſumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18270
"
xml:space
="
preserve
">eſt iam Neronis principis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18271
"
xml:space
="
preserve
">ſpectaculis arenã circi chryſocolla sterni, cum ipſe con-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.278-04
"
xlink:href
="
note-514.01.278-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
colori panno aurigaturus eſſt, inducta opificum turba. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18272
"
xml:space
="
preserve
">Indicum nostri endegum uocant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18273
"
xml:space
="
preserve
">Cæuleus es̃t illi
<
lb
/>
color, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18274
"
xml:space
="
preserve
">quia ex India apportatur, Indicum uocatur, ſicuti minium a fluuio Hiſpaniæ ſic dicto.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18275
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div632
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
115
">
<
head
xml:id
="
echoid-head122
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">De coloribus, qui arte fiunt. Cap. X.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18276
"
xml:space
="
preserve
">INgrediar nunc ad ea, quæ ex alijs gencribus tractationum temperaturis commutata reſpi-
<
lb
/>
ciunt colorum proprietates: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18277
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18278
"
xml:space
="
preserve
">primum exponam de atramento, cuius uſus in operibus
<
lb
/>
magnas habet neceſsitates, ut ſint notæ, quemadmodum præparentur certis nationibus
<
lb
/>
artificiorum ad id temperaturæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18279
"
xml:space
="
preserve
">Namque ædificatur locus uti Laconicum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18280
"
xml:space
="
preserve
">expolitur
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.278-05
"
xlink:href
="
note-514.01.278-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
marmore ſubtiliter, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18281
"
xml:space
="
preserve
">læuigatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18282
"
xml:space
="
preserve
">Ante id fit fornacula habens in laconicum nares, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18283
"
xml:space
="
preserve
">eius præfurniũ
<
lb
/>
magna diligentia comprimitur, ne flamma extra diſsipetur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18284
"
xml:space
="
preserve
">in fornace reſina collocatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18285
"
xml:space
="
preserve
">Hanc autem
<
lb
/>
ignis poteſtas urendo cogit emittere per nares intra laconicum fuliginem, quæ circa parietem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18286
"
xml:space
="
preserve
">ca-
<
lb
/>
meræ curuaturam adhæreſcit, inde collecta paſsim componitur ex gummi ſubacto ad uſum atramenti
<
lb
/>
librarij, reliqua tectores glutinum admiſcentes in parietibus utuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18287
"
xml:space
="
preserve
">Sin autem eæ copiæ non fuerint
<
lb
/>
paratæ, ita neceſsitatibus erit adminiſtrandum, ne expectatione moræ res retineantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18288
"
xml:space
="
preserve
">Sarmenta aut
<
lb
/>
tedæ ſchidiæ comburantur, cum erunt carbones, extinguantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18289
"
xml:space
="
preserve
">Deinde in mortario cum glutino
<
lb
/>
tereantur, ita erit atramentum tectoribus non inuenuſtum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18290
"
xml:space
="
preserve
">Non minus ſi fæx uini arefacta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18291
"
xml:space
="
preserve
">cocta
<
lb
/>
in fornace fuerit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18292
"
xml:space
="
preserve
">ea contrita cum glutino in opere inducetur, per quam atramenti ſuauem efficiet
<
lb
/>
colorem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18293
"
xml:space
="
preserve
">quo magis ex meliore uino pa rabitur, non modo atramenti, ſed etiam Indici colorem
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.278-06
"
xlink:href
="
note-514.01.278-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
dabitimitari.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18294
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>