Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
< >
page |< < (248) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div636" type="section" level="2" n="117">
            <pb o="248" file="514.01.280" n="280" rhead="LIBER SEPTIMVS."/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div637" type="section" level="2" n="118">
            <head xml:id="echoid-head125" style="it" xml:space="preserve">Quomodo fiat oſtrum colorum omnium facticiorum excel-lentißimum. Cap. XIII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18383" xml:space="preserve">INcipiam nunc de oſtro dicere, quod & </s>
              <s xml:id="echoid-s18384" xml:space="preserve">cariſsimam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18385" xml:space="preserve">excellentiſsimam habet, præter hos
                <lb/>
              colores, aſpectus ſuauitatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18386" xml:space="preserve">id autem excipitur ex conchylio marino, quo purpura infi-
                <lb/>
              citur, cuius non minores ſunt, quàm cæterarum naturæ rerum, conſiderantibus admira-
                <lb/>
              tiones, quòd habet non in omnibus locis, quibus naſcitur unius generis colorem, ſed So-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.280-01" xlink:href="note-514.01.280-01a" xml:space="preserve">10</note>
              lis curſu naturaliter temperatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18387" xml:space="preserve">Itaque quod legitur Ponto, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18388" xml:space="preserve">Gallia, quod eæ regiones ſunt proxi-
                <lb/>
              mæ ad ſeptentrionem, eſt atrum: </s>
              <s xml:id="echoid-s18389" xml:space="preserve">progredientibus inter ſeptentrionem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18390" xml:space="preserve">occidentem inuenitur luci-
                <lb/>
              dum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18391" xml:space="preserve">Quod autem legitur ad æquinoctialem orientem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18392" xml:space="preserve">occidentem, inuenitur uiolaceo colore.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18393" xml:space="preserve">Quod uero meridianis regionibus excipitur, rubra procreatur poteſtate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18394" xml:space="preserve">ideo hoc rubrum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18395" xml:space="preserve">Rhodo
                <lb/>
              etiam inſula creatur, cæterisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18396" xml:space="preserve">eiuſmodi regionibus, quæ proximæ ſunt Solis curſui. </s>
              <s xml:id="echoid-s18397" xml:space="preserve">Ea conchylia cum
                <lb/>
              ſunt lecta, ferramentis ſcinduntur, e quibus plagis purpurea ſanies, uti lachryma profluens excuſſa in
                <lb/>
              mortarijs terendo comparatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18398" xml:space="preserve">quod ex concharum marinarum teftis eximitur, ideo oſtrum eſt uo
                <lb/>
              citatum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18399" xml:space="preserve">Id autem propter ſalſuginem cito fit ſiticuloſum, niſi mel habeat circumſuſum.</s>
              <s xml:id="echoid-s18400" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18401" xml:space="preserve">De oſtro quid dicat Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s18402" xml:space="preserve">ſatis apertum eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18403" xml:space="preserve">Conchylium marinum pro purpureo piſce ſumitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18404" xml:space="preserve">cum enim
                <lb/>
              dicitur conchylium purpura piſcis intelligunt, quoniam uero multi color purpura est ſecundum diuerſas re-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.280-02" xlink:href="note-514.01.280-02a" xml:space="preserve">20</note>
              giones, atra enim, liuida, uiolacea, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18405" xml:space="preserve">rubra eſt; </s>
              <s xml:id="echoid-s18406" xml:space="preserve">ideo cum apud poetas purpureum legimus uel mare, uel
                <lb/>
              animam, uel ſanguinem, uel aliquid aliud, id colorem intelligere debemus, qugm res poſtulat, ut intelligatur:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18407" xml:space="preserve">quanquam pro pulchro purpureum quandoque ſumi non ignorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18408" xml:space="preserve">Cæterum infectores aiunt, ut notatur in
                <lb/>
              hieroglyph. </s>
              <s xml:id="echoid-s18409" xml:space="preserve">quas purpuras in artis ſuæ uſum parant, ſaxo uno ictu collidendas, unde ſubitarius ille ſanguis ad
                <lb/>
              tinctum optimus emanat. </s>
              <s xml:id="echoid-s18410" xml:space="preserve">quòd ſi ictu fefellerit, neque purpura ſtatim exanimata ſuerit, fruſtra reperiri,
                <lb/>
              quia præ dolore ſanguis in uniuerſum corpus diffuſus euaneſcat. </s>
              <s xml:id="echoid-s18411" xml:space="preserve">Hinc aiunt Homerum ſolitũ de ijs, qui ualido
                <lb/>
              aliquo uulnere perempti fuerunt, purpurea eos morte ſublatos dicere. </s>
              <s xml:id="echoid-s18412" xml:space="preserve">Purpuræ autem tam acuta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18413" xml:space="preserve">ualida
                <lb/>
              eſt lingua, ut ea conchulas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18414" xml:space="preserve">quaſcunque ſui generis testas perforare poſsit: </s>
              <s xml:id="echoid-s18415" xml:space="preserve">Vnde in maledicos purpuræ lin-
                <lb/>
              gua obijcitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18416" xml:space="preserve">Quoniam uero ex teſtaceorum genere eſt, ideo oſtrum nominatur àπò τ{ου} ó{οτ}Εαν{ου}. </s>
              <s xml:id="echoid-s18417" xml:space="preserve">ne quis ab oſtrea
                <lb/>
              piſce purpuram fieri intelligat, quomodo autem ad lanas apparari debeat docet Plin.</s>
              <s xml:id="echoid-s18418" xml:space="preserve">lib.</s>
              <s xml:id="echoid-s18419" xml:space="preserve">9.</s>
              <s xml:id="echoid-s18420" xml:space="preserve">cap.</s>
              <s xml:id="echoid-s18421" xml:space="preserve">38.</s>
              <s xml:id="echoid-s18422" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div640" type="section" level="2" n="119">
            <head xml:id="echoid-head126" style="it" xml:space="preserve">De purpureis coloribus. Cap. XIIII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18423" xml:space="preserve">FIunt etiam purpurei colores infecta creta rubiæ radice, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18424" xml:space="preserve">hyſgino; </s>
              <s xml:id="echoid-s18425" xml:space="preserve">non minus ex floribus
                <lb/>
              alij colores. </s>
              <s xml:id="echoid-s18426" xml:space="preserve">Itaque tinctores cum uolunt ſil Atticum immitari, uiolam aridam conijciẽ-
                <lb/>
              tes in uas cum aqua conferueſcere faciunt ad ignem, deinde cum eſt temperatũ conijciũt
                <lb/>
              in linteum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18427" xml:space="preserve">inde manibus exprimentes recipiunt in mortarium aquam ex uiolis colora-
                <lb/>
              tam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18428" xml:space="preserve">ex ea eretriam infundentes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18429" xml:space="preserve">eam terentes efficiunt ſilis Attici colorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18430" xml:space="preserve">Eadem ratione uaci-
                <lb/>
              nium temperantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18431" xml:space="preserve">lac miſcentes purpuram faciunt elegantem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18432" xml:space="preserve">Item qui non poſſunt chryſocol-
                <lb/>
              la propter caritatem uti, herba, quæ luteum appellatur, cæruleum inficiunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18433" xml:space="preserve">utuntur uiridiſsimo co
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.280-04" xlink:href="note-514.01.280-04a" xml:space="preserve">40</note>
              lore. </s>
              <s xml:id="echoid-s18434" xml:space="preserve">Hæc autem infectiua appellatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18435" xml:space="preserve">Item propter inopiam coloris indici cretam Selinuſiam, aut
                <lb/>
              annulariam, uitrumq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s18436" xml:space="preserve">, quod Græcè yalon appellant, inficientes, imitationem faciunt indici coloris.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18437" xml:space="preserve">Quibus rationibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18438" xml:space="preserve">rebus ad diſpoſitionem firmitatis, quibusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18439" xml:space="preserve">decoras oporteat fieri picturas:</s>
              <s xml:id="echoid-s18440" xml:space="preserve">item
                <lb/>
              quas habeant omnes colores in ſe poteſtates, uti mihi ſuccurrere potuit, in hoc libro perſcripſi. </s>
              <s xml:id="echoid-s18441" xml:space="preserve">Itaque
                <lb/>
              omnes ædificationum perfectiones, quam habere debeant opportunitatem ratiocinationibus ſeptem
                <lb/>
              uoluminibus ſunt finitæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s18442" xml:space="preserve">In ſequenti autem de aqua, ſi quibus locis non fuerit, quemadmodum inue-
                <lb/>
              niatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18443" xml:space="preserve">qua ratione ducatur, quibus rebus ſi erit ſalubris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18444" xml:space="preserve">idonea probetur, explicabo.</s>
              <s xml:id="echoid-s18445" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18446" xml:space="preserve">Rubia (Eritrodanum uocant) radix eſt rubra, qua tinguntur lanæ, pellesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18447" xml:space="preserve">perficiuntur; </s>
              <s xml:id="echoid-s18448" xml:space="preserve">nostri frug giam
                <lb/>
              dicunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s18449" xml:space="preserve">Hyſginum, uacinium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18450" xml:space="preserve">hyacinthum idem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18451" xml:space="preserve">Franciſcus Maſſarius agreſtia eße mora noſtra uult: </s>
              <s xml:id="echoid-s18452" xml:space="preserve">cer-
                <lb/>
              te expertus ſum ex moris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18453" xml:space="preserve">etiam ex quibuſdam ſpinarum baccis colores fieri præſtantiſſimos, linteolaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18454" xml:space="preserve">tin-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.280-05" xlink:href="note-514.01.280-05a" xml:space="preserve">50</note>
              gi ad colores uarios exprimendos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18455" xml:space="preserve">earum temperatura diuerſa diuerſosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18456" xml:space="preserve">colores effici: </s>
              <s xml:id="echoid-s18457" xml:space="preserve">ex floribus autem co
                <lb/>
              lores lixiuio aliqui utiliter extrahunt; </s>
              <s xml:id="echoid-s18458" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s18459" xml:space="preserve">in eo cretam infundentes (intellige eretriam) quæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18460" xml:space="preserve">alba, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18461" xml:space="preserve">cinerea
                <lb/>
              eſt teſte Plin. </s>
              <s xml:id="echoid-s18462" xml:space="preserve">Creta Selinuſia lacha est. </s>
              <s xml:id="echoid-s18463" xml:space="preserve">Annulare candidum eſt, quo muliebres picturæ illuminãtur, fit ex cre-
                <lb/>
              ta admixtis uitreis gemmis ex uulgt annulis, unde, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18464" xml:space="preserve">annulare dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18465" xml:space="preserve">Luteum Ruellius guadum dictum pu-
                <lb/>
              tat, herba infectorijs cortinis nota tingendis luteo colore pannis. </s>
              <s xml:id="echoid-s18466" xml:space="preserve">in hanc ſententiam pedibus in Philander.</s>
              <s xml:id="echoid-s18467" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div643" type="section" level="2" n="120">
            <head xml:id="echoid-head127" style="it" xml:space="preserve">Finis Libri Septimi.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>