Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[1] CVM PRIVILEGIIS.
[Figure 2]
[Figure 3]
[4] CARrATIDES.
[5] PERS AE CAPTIVI.
[6] 12 3 16
[7] PIANTA ICHN OGRA PHIAPRONAO
[8] Pars ubi eſt I. orthographia est, ubiuero O. ſciographia.I O
[9] a b. recta.d c. flexa.e. angulirecti.f. anguli obtuſi.o. anguli acuti.h.i.K. circulus.g h i. diametros.g k. radius.g. centrum.l. m.n. arcus inte ger.L m. chorda.n p. ſagitta.r. arcus diminu-tus.f. arcus compoſi-tus. a b d c e f o h i k g l m n L p r
[10] Turris diſpoſito in parte interiori.A. ſucula uectibus reducta, quæ catenam continet, a quatignorum capita ſiiſpenduntur, in centroB. Tigna autem ueluti incumbis impoſita ex altera parte non ſunt clauis affixa, ſed ſuperpoſita ut ſuculæ redu- ctione poſſint ſine impeditione relaxari. ſuper ea tigna fit tabulatus.G. prominentia a turri tignorum capi- ta pro contignatione & itineribus in interioribus partibus.C. tabulatus.D. murus interior.E. Mœnia.F. mœniorum planitia.K I. eraſsitudines.H. ſcala admuri conſcenſum. A B G C D E F K I H L R
[11] † Oriens.P. Occidens.O. Auster.T. Septentrio.G. Aquilo.G. Affricus.M. CaurusS. Eurus.T. Foſſa.X. Portæ.Y. Forum.O. Baſilica.I. Viæ.Z. Aggeres. † P O T G G M S T V X Y O I Z
[12] A. dentes ſerræB. pectinata diſpoſitio.C. murad urbem.D. parsmuri exterior.E. agger. A B C D E
[13] H orthographia muri.Diſpoſitio mœiorum.A. opus terrenum.b. f. decuſſationes fibularum.M N. fundamentum, exterius.k l. fundamentum interiusO. r. &p q. longitudo tranſuerſorum fundam entorum pectinatim diſpoſitorum quemadmodum ſerrædentes quaternum pedum.p o. interuallum pectionatim diſpoſitorum interuallorum.e b s. taleæ olea- ginæ uſtulatæ in craſſitudine muri, ad firmitatem. A B f M N k l O r p q o e b s
[14] PASSVS 80piedi 80piedi 50piedi Ziopiedi 60piedi 110 M S I O M W
[15] Tro ſchemate. I.Proſchemate. II.Troſchemate. +.+. Solanus. p. Fauonius, uel Zephirus. T. Septentrio, Aparentias. O. Auſter. M. Caurus. L. Affricus, Lybs,Corus. S. Eurus. G. Aquilo. I. Euro Aquilo. 2. Euro auster. 3. Lybono tus, Auſtro affricus, uſque ad reliquos nomina formare oportet.a. Solanus. b. Septrentrio. c. Fauonius. d. Auſter. e. Eurus. f. Affricus. g. Caurus. h. Aquilo. I. Carbas. K. Boreas. L. Supernas, M. Gallicus. N. Traſcias. O. Corus. T. Circius. Q. Etheſiæ. R. Argeſtes. S. Subueſperus. T. Lybonotus. V. Altanus. X. Leuconotus. T. Vulturnus. Z. Cecias. *. Ornithiæ.A. Alexandria. b. Syene. a d. Gnomon. c. centrum. fbc. & edg. radijſolis. adg. & acb. anguli ſimiles. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 S L M G O P X T I k f t o L n h d g w IIII E f e b d a g c X Z Y X V T S R Q P O N M L K I e f h g II d a c b d f A m b e c
[16] reſiculatumtetrudoron didoronincertumpentadoronortoſtulte.emplecton ct iſodomon.diatoni froniatidiatoni froniatiAdiſodomon. LI I 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5
[17] Pollexſafituſafitu doPollex VHusP.dimidP. DimiCapitisPollex unusFactes uHa .F. I .P. I .P. I .P. I .P. I .F. I PI {1/2} .P.I {1/2} Fa: I Fa: unn .F. I .F. X .F. I .F. I .F. I
[18] E. antæ C. Columnæ duæ inter antæs in medio. C. cella. D. Parietes, qui cirecumcludunt celtam. D D @ D B C C E
[19] Frons ſeu Orograpbia ædis in antis.#A.#AntæC. fuſtigiun ſupra columnas duas inter antas in medio poſitas. C A A A A
[20] A. posticum.B. Frons.C. Columnæ contra antas.D. Columnæ in uerſuris.E. Cella.F. Parietes cellam concludentes.
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
< >
page |< < (249) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div643" type="section" level="2" n="120">
            <pb o="249" file="514.01.281" n="281"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div644" type="section" level="2" n="121">
            <head xml:id="echoid-head128" xml:space="preserve">M.VITR V VII DE
              <lb/>
            ARCHITE CTVRA
              <lb/>
            LIBER OCTAVVS.</head>
            <head xml:id="echoid-head129" xml:space="preserve">Proœmium.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18468" xml:space="preserve">DE ſeptem ſapientibus Thales Mileſius omnium rerum principium aquam eſt
                <lb/>
              proſeſſus, Heraclitus ignem, Magorum ſacerdotes aquam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18469" xml:space="preserve">ignem, Eu-
                <lb/>
              ripides auditor Anaxagoræ, quem philoſophum Athenienſes ſcenicum
                <lb/>
              appellauerunt, aera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18470" xml:space="preserve">terram, eamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18471" xml:space="preserve">ex cœleſtium imbrium conceptioni-
                <lb/>
              bus inſeminatam, fœtus gentium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18472" xml:space="preserve">omnium animalium in mundo pro-
                <lb/>
              creauiſſe: </s>
              <s xml:id="echoid-s18473" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s18474" xml:space="preserve">quæ ex ea eſſent prognata cum diſſoluerentur, temporum ne-
                <lb/>
              ceſsitate coactam in eadem redire, quæq; </s>
              <s xml:id="echoid-s18475" xml:space="preserve">de aere naſcerentur item in cœ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-02" xlink:href="note-514.01.281-02a" xml:space="preserve">10</note>
              li regiones reuerti, neque interitiones recipere, ſed diſſolutione mutata in
                <lb/>
              eandem recidere, in qua antè fuerant proprietatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18476" xml:space="preserve">Pythagoras uero Em-
                <lb/>
              pedocles, Epicharmus, alijq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18477" xml:space="preserve">Phyſici, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18478" xml:space="preserve">Philoſophi hæc principia quatuor eſſe propoſuerunt, aerem,
                <lb/>
              ignem, aquam, terram, eorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18479" xml:space="preserve">inter ſe cohærentes naturali figuratione ex generum diſcriminibus
                <lb/>
              eſſicere qualitates. </s>
              <s xml:id="echoid-s18480" xml:space="preserve">Animaduertimus uero non ſolum naſcentia, ſed etiam res omnes non ali ſine eo-
                <lb/>
              rum poteſtate, neque creſcere, neque tueri. </s>
              <s xml:id="echoid-s18481" xml:space="preserve">Namque corpora ſine ſpiritu redundantia non poſſunt
                <lb/>
              habere uitam, niſiaer influens cum incremento fecerit auctus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18482" xml:space="preserve">remiſsiones continenter. </s>
              <s xml:id="echoid-s18483" xml:space="preserve">Caloris
                <lb/>
              uero ſinon fuerit in corpore iuſta comparatio, non erit ſpiritus animalis, neque erectio firma, cibiq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18484" xml:space="preserve">uires non poterunt habere concoctionis temperaturam. </s>
              <s xml:id="echoid-s18485" xml:space="preserve">Item ſi non terreſtri cibo membra co rporis
                <lb/>
              alantur, deficerẽtur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18486" xml:space="preserve">ita a terreni principij mixtione erunt deſerta. </s>
              <s xml:id="echoid-s18487" xml:space="preserve">Animalia uero ſi fuerint ſine hu
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-03" xlink:href="note-514.01.281-03a" xml:space="preserve">30</note>
              moris poteſtate, exanguinata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18488" xml:space="preserve">exucta a principiorum liquore interareſcent.</s>
              <s xml:id="echoid-s18489" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18490" xml:space="preserve">Inquit Ariſtoteles nutriri nos ex his rebus, ex quibus conſtamus, ideo quatuor principia, quœ elementa
                <lb/>
              uocant, neceſſaria ſunt ad uitam bominum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18491" xml:space="preserve">animalium, his enim constamus,his omnia quoque alia cor-
                <lb/>
              pora ſunt compoſita, nec eſt quod nunc pbiloſophemur, cum Architecto ea ſint ſatis quœ a Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s18492" xml:space="preserve">dicuntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s18493" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18494" xml:space="preserve">Igitur diuina mens, quæ propriè neceſſaria eſſent gentibus, non conſtituit difficilia & </s>
              <s xml:id="echoid-s18495" xml:space="preserve">cara, uti ſunt
                <lb/>
              margaritæ, aurum, argentum, cæteraq;</s>
              <s xml:id="echoid-s18496" xml:space="preserve">, quæ nec corpus, nec natura deſiderat, ſed ſine quibus mor-
                <lb/>
              talium uita non poteſt eſſe tuta, effudit ad manum parata per omnem mundum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18497" xml:space="preserve">Itaque ex his, ſi
                <lb/>
              quid forte deſit in corpore ſpiritus ad reſtituendum aer deſignatus id præſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s18498" xml:space="preserve">Apparatus autem ad
                <lb/>
              auxilia caloris, Solis impetus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18499" xml:space="preserve">ignis inuentus, tutiorem efficit uitam. </s>
              <s xml:id="echoid-s18500" xml:space="preserve">Item terrenus fructus eſca-
                <lb/>
              rum præſtans copia, ſuperuacuis deſiderationibus alit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18501" xml:space="preserve">nutrit animalia paſcendo continenter. </s>
              <s xml:id="echoid-s18502" xml:space="preserve">Aqua
                <lb/>
              uero non ſolum potus, ſed infinitas uſui præbendo neceſsitates, gratas, (quòd eſt gratuita) præſtat
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-04" xlink:href="note-514.01.281-04a" xml:space="preserve">40</note>
              utilitates, ex eo etiam qui ſacerdotia gerunt moribus Aegyptioum, oſtendunt omnes res ex liquoris
                <lb/>
              poteſtate conſiſtere. </s>
              <s xml:id="echoid-s18503" xml:space="preserve">Itaque cum hydriam tegunt, quæ ad templum, ædemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18504" xml:space="preserve">iuſta religione refertur,
                <lb/>
              tunc in terra procũbentes, manibus ad cœlum ſublatis, inuẽtionibus gratias agunt diuinæ benignitatis.</s>
              <s xml:id="echoid-s18505" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18506" xml:space="preserve">Repetit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18507" xml:space="preserve">quœ ſecundo libro commemorauit, ſed alia intentione, Mam ſecundo uolumine querebat ef-
                <lb/>
              fectus uarios, qui fiunt in rebus uaria principiorum permixtione, quales ſunt in calce, in lateribus, in arena,
                <lb/>
              in lapidibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18508" xml:space="preserve">in arboribus: </s>
              <s xml:id="echoid-s18509" xml:space="preserve">hic uero de ui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18510" xml:space="preserve">uſu aquæ tractare proponit. </s>
              <s xml:id="echoid-s18511" xml:space="preserve">Certè uero habet unde uolu-
                <lb/>
              mina bæc ornet Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18512" xml:space="preserve">cum de aquis agat. </s>
              <s xml:id="echoid-s18513" xml:space="preserve">Nam quemadmodum aurum, margaritæ, lapidesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18514" xml:space="preserve">precioſæ res ſunt
                <lb/>
              ob raritatem, quanquam natura illis parum indiget; </s>
              <s xml:id="echoid-s18515" xml:space="preserve">ita aqua precioſa eſt ob neceſſitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18516" xml:space="preserve">uſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18517" xml:space="preserve">Vn-
                <lb/>
              de non immerito, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18518" xml:space="preserve">philoſophi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18519" xml:space="preserve">poetæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18520" xml:space="preserve">ſacerdotes aquæ uſum celebrauere. </s>
              <s xml:id="echoid-s18521" xml:space="preserve">Quoniam uero urbs Romæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-05" xlink:href="note-514.01.281-05a" xml:space="preserve">50</note>
              longe alias urbes ſuperauit magnificentia, cura, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18522" xml:space="preserve">opere in ducendis aquis; </s>
              <s xml:id="echoid-s18523" xml:space="preserve">ideo Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18524" xml:space="preserve">præter uniuerſalem,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s18525" xml:space="preserve">communem aquarum uſum, ut hac quoque parte Romanis ſatisfaciat, ſeparatim huic operi librum dedi-
                <lb/>
              cauit, in quo & </s>
              <s xml:id="echoid-s18526" xml:space="preserve">de natura & </s>
              <s xml:id="echoid-s18527" xml:space="preserve">de uſu aquarum loquitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18528" xml:space="preserve">De natur a in ſecundo tertio & </s>
              <s xml:id="echoid-s18529" xml:space="preserve">quarto capite: </s>
              <s xml:id="echoid-s18530" xml:space="preserve">de uſu
                <lb/>
              primo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18531" xml:space="preserve">cæteris. </s>
              <s xml:id="echoid-s18532" xml:space="preserve">Quod ad natur am pertinet, abſoluitur in enarrand is aquarum proprietatibus, uiribus,
                <lb/>
              qualitatibus, delectabilem hiſtoriam perſequendo. </s>
              <s xml:id="echoid-s18533" xml:space="preserve">Quod uero ad uſum ſpectat, agit de inuentione aquarum
                <lb/>
              de electione, de ductione, de conſeruatione. </s>
              <s xml:id="echoid-s18534" xml:space="preserve">Inuentioni primum caput dedicatur, electioni quintum, nam non
                <lb/>
              ſatis eſt aquas naturalibus indicijs, alijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18535" xml:space="preserve">experimentis inuenire, ſed neceſſe eſt bonas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18536" xml:space="preserve">ſalubres eligere.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18537" xml:space="preserve">Ducendis & </s>
              <s xml:id="echoid-s18538" xml:space="preserve">ſeruandis ſextum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18539" xml:space="preserve">ſeptimum caput tribuitur, docetq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18540" xml:space="preserve">librare aquas, inſtrumentaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18541" xml:space="preserve">struit ad
                <lb/>
              id apta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18542" xml:space="preserve">idonea, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18543" xml:space="preserve">ducendi modos oſtendit: </s>
              <s xml:id="echoid-s18544" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s18545" xml:space="preserve">ita octauum abſoluit uolumen, quod ego ſuis locis, ſine di-
                <lb/>
              gre{ſS}ioribus exponam breuiter, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18546" xml:space="preserve">ſine ſuco.</s>
              <s xml:id="echoid-s18547" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>