Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
[141] 1 3 b x z g 2 5 f p 0 1 4 t I c e o n m r u 6 q i h 8 y d 5
[142] 5 4 b 3 2 7 8 9 10 f 6 5 7 1 11 6 5 7 9 4 4 8 8 N 9 x 12 1 11 2 10 3 9 4 8 5 7 3 39 9 F 6 g 2 2 10 10 o a @ d 1 11 7 6 z 1 11 8 6 7 c 1 12 10 1@ 1 2 1 1 11 11 5 11 2 2 10 21 11 b f @ 8 3 3 9 9 12 1 4 5 g 6 10 8 11 1 9 10 2 2 2 10 5 7 2 z 9 c 8 4 7 5 9 3 10 4 8 8 4 3 7 2 10 7 5 9 3 1 11 12 8 4 11 1 10 2 0 @ d 7 5 9 3 I 8 4 7 5 6 c &
[143] 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 4 8 3 9 d d 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 1 1 v n c
[144] 12 1 1 1111 2 2 10 10 3 3 9 9 4 4 8 8 5 5 7 7 6 6 6 T 7 7 5 5 8 8 4 4 9 9 3 3 10 10 2 2 11 11 1 1 12
[145] 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 1 2 3 10 4 5 E 6 6 7
[146] 9 3 4 2 8 10 11 12 1 5 7 6 6 G
[147] 8 9 10 7 6 5 11 1 8 1 11 F
[148] 16 15 17 14 14 18 19 19 13 13 20 20 12 12 21 21 11 11 H 22 22 10 10 23 23 9 9 24 16 16 23 23 17 17 22 22 18 18 21 21 29 20
[149] 19 20 21 18 17 22 23 17 16 18 17 9 15 14 13 11 13 20 16 12 21 17 20 22 21 11 22 10 23 9 18 L 17 18 19
[150] 23 17 22 16 18 9 21 23 19 10 19 20 22 11 21 20 13 19 14 18 15 17 16 K
< >
page |< < (249) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div643" type="section" level="2" n="120">
            <pb o="249" file="514.01.281" n="281"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div644" type="section" level="2" n="121">
            <head xml:id="echoid-head128" xml:space="preserve">M.VITR V VII DE
              <lb/>
            ARCHITE CTVRA
              <lb/>
            LIBER OCTAVVS.</head>
            <head xml:id="echoid-head129" xml:space="preserve">Proœmium.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18468" xml:space="preserve">DE ſeptem ſapientibus Thales Mileſius omnium rerum principium aquam eſt
                <lb/>
              proſeſſus, Heraclitus ignem, Magorum ſacerdotes aquam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18469" xml:space="preserve">ignem, Eu-
                <lb/>
              ripides auditor Anaxagoræ, quem philoſophum Athenienſes ſcenicum
                <lb/>
              appellauerunt, aera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18470" xml:space="preserve">terram, eamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18471" xml:space="preserve">ex cœleſtium imbrium conceptioni-
                <lb/>
              bus inſeminatam, fœtus gentium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18472" xml:space="preserve">omnium animalium in mundo pro-
                <lb/>
              creauiſſe: </s>
              <s xml:id="echoid-s18473" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s18474" xml:space="preserve">quæ ex ea eſſent prognata cum diſſoluerentur, temporum ne-
                <lb/>
              ceſsitate coactam in eadem redire, quæq; </s>
              <s xml:id="echoid-s18475" xml:space="preserve">de aere naſcerentur item in cœ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-02" xlink:href="note-514.01.281-02a" xml:space="preserve">10</note>
              li regiones reuerti, neque interitiones recipere, ſed diſſolutione mutata in
                <lb/>
              eandem recidere, in qua antè fuerant proprietatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s18476" xml:space="preserve">Pythagoras uero Em-
                <lb/>
              pedocles, Epicharmus, alijq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18477" xml:space="preserve">Phyſici, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18478" xml:space="preserve">Philoſophi hæc principia quatuor eſſe propoſuerunt, aerem,
                <lb/>
              ignem, aquam, terram, eorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18479" xml:space="preserve">inter ſe cohærentes naturali figuratione ex generum diſcriminibus
                <lb/>
              eſſicere qualitates. </s>
              <s xml:id="echoid-s18480" xml:space="preserve">Animaduertimus uero non ſolum naſcentia, ſed etiam res omnes non ali ſine eo-
                <lb/>
              rum poteſtate, neque creſcere, neque tueri. </s>
              <s xml:id="echoid-s18481" xml:space="preserve">Namque corpora ſine ſpiritu redundantia non poſſunt
                <lb/>
              habere uitam, niſiaer influens cum incremento fecerit auctus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18482" xml:space="preserve">remiſsiones continenter. </s>
              <s xml:id="echoid-s18483" xml:space="preserve">Caloris
                <lb/>
              uero ſinon fuerit in corpore iuſta comparatio, non erit ſpiritus animalis, neque erectio firma, cibiq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18484" xml:space="preserve">uires non poterunt habere concoctionis temperaturam. </s>
              <s xml:id="echoid-s18485" xml:space="preserve">Item ſi non terreſtri cibo membra co rporis
                <lb/>
              alantur, deficerẽtur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18486" xml:space="preserve">ita a terreni principij mixtione erunt deſerta. </s>
              <s xml:id="echoid-s18487" xml:space="preserve">Animalia uero ſi fuerint ſine hu
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-03" xlink:href="note-514.01.281-03a" xml:space="preserve">30</note>
              moris poteſtate, exanguinata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18488" xml:space="preserve">exucta a principiorum liquore interareſcent.</s>
              <s xml:id="echoid-s18489" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18490" xml:space="preserve">Inquit Ariſtoteles nutriri nos ex his rebus, ex quibus conſtamus, ideo quatuor principia, quœ elementa
                <lb/>
              uocant, neceſſaria ſunt ad uitam bominum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18491" xml:space="preserve">animalium, his enim constamus,his omnia quoque alia cor-
                <lb/>
              pora ſunt compoſita, nec eſt quod nunc pbiloſophemur, cum Architecto ea ſint ſatis quœ a Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s18492" xml:space="preserve">dicuntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s18493" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s18494" xml:space="preserve">Igitur diuina mens, quæ propriè neceſſaria eſſent gentibus, non conſtituit difficilia & </s>
              <s xml:id="echoid-s18495" xml:space="preserve">cara, uti ſunt
                <lb/>
              margaritæ, aurum, argentum, cæteraq;</s>
              <s xml:id="echoid-s18496" xml:space="preserve">, quæ nec corpus, nec natura deſiderat, ſed ſine quibus mor-
                <lb/>
              talium uita non poteſt eſſe tuta, effudit ad manum parata per omnem mundum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18497" xml:space="preserve">Itaque ex his, ſi
                <lb/>
              quid forte deſit in corpore ſpiritus ad reſtituendum aer deſignatus id præſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s18498" xml:space="preserve">Apparatus autem ad
                <lb/>
              auxilia caloris, Solis impetus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18499" xml:space="preserve">ignis inuentus, tutiorem efficit uitam. </s>
              <s xml:id="echoid-s18500" xml:space="preserve">Item terrenus fructus eſca-
                <lb/>
              rum præſtans copia, ſuperuacuis deſiderationibus alit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18501" xml:space="preserve">nutrit animalia paſcendo continenter. </s>
              <s xml:id="echoid-s18502" xml:space="preserve">Aqua
                <lb/>
              uero non ſolum potus, ſed infinitas uſui præbendo neceſsitates, gratas, (quòd eſt gratuita) præſtat
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-04" xlink:href="note-514.01.281-04a" xml:space="preserve">40</note>
              utilitates, ex eo etiam qui ſacerdotia gerunt moribus Aegyptioum, oſtendunt omnes res ex liquoris
                <lb/>
              poteſtate conſiſtere. </s>
              <s xml:id="echoid-s18503" xml:space="preserve">Itaque cum hydriam tegunt, quæ ad templum, ædemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18504" xml:space="preserve">iuſta religione refertur,
                <lb/>
              tunc in terra procũbentes, manibus ad cœlum ſublatis, inuẽtionibus gratias agunt diuinæ benignitatis.</s>
              <s xml:id="echoid-s18505" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s18506" xml:space="preserve">Repetit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18507" xml:space="preserve">quœ ſecundo libro commemorauit, ſed alia intentione, Mam ſecundo uolumine querebat ef-
                <lb/>
              fectus uarios, qui fiunt in rebus uaria principiorum permixtione, quales ſunt in calce, in lateribus, in arena,
                <lb/>
              in lapidibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18508" xml:space="preserve">in arboribus: </s>
              <s xml:id="echoid-s18509" xml:space="preserve">hic uero de ui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18510" xml:space="preserve">uſu aquæ tractare proponit. </s>
              <s xml:id="echoid-s18511" xml:space="preserve">Certè uero habet unde uolu-
                <lb/>
              mina bæc ornet Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18512" xml:space="preserve">cum de aquis agat. </s>
              <s xml:id="echoid-s18513" xml:space="preserve">Nam quemadmodum aurum, margaritæ, lapidesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18514" xml:space="preserve">precioſæ res ſunt
                <lb/>
              ob raritatem, quanquam natura illis parum indiget; </s>
              <s xml:id="echoid-s18515" xml:space="preserve">ita aqua precioſa eſt ob neceſſitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18516" xml:space="preserve">uſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s18517" xml:space="preserve">Vn-
                <lb/>
              de non immerito, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18518" xml:space="preserve">philoſophi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18519" xml:space="preserve">poetæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18520" xml:space="preserve">ſacerdotes aquæ uſum celebrauere. </s>
              <s xml:id="echoid-s18521" xml:space="preserve">Quoniam uero urbs Romæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.281-05" xlink:href="note-514.01.281-05a" xml:space="preserve">50</note>
              longe alias urbes ſuperauit magnificentia, cura, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18522" xml:space="preserve">opere in ducendis aquis; </s>
              <s xml:id="echoid-s18523" xml:space="preserve">ideo Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s18524" xml:space="preserve">præter uniuerſalem,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s18525" xml:space="preserve">communem aquarum uſum, ut hac quoque parte Romanis ſatisfaciat, ſeparatim huic operi librum dedi-
                <lb/>
              cauit, in quo & </s>
              <s xml:id="echoid-s18526" xml:space="preserve">de natura & </s>
              <s xml:id="echoid-s18527" xml:space="preserve">de uſu aquarum loquitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s18528" xml:space="preserve">De natur a in ſecundo tertio & </s>
              <s xml:id="echoid-s18529" xml:space="preserve">quarto capite: </s>
              <s xml:id="echoid-s18530" xml:space="preserve">de uſu
                <lb/>
              primo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18531" xml:space="preserve">cæteris. </s>
              <s xml:id="echoid-s18532" xml:space="preserve">Quod ad natur am pertinet, abſoluitur in enarrand is aquarum proprietatibus, uiribus,
                <lb/>
              qualitatibus, delectabilem hiſtoriam perſequendo. </s>
              <s xml:id="echoid-s18533" xml:space="preserve">Quod uero ad uſum ſpectat, agit de inuentione aquarum
                <lb/>
              de electione, de ductione, de conſeruatione. </s>
              <s xml:id="echoid-s18534" xml:space="preserve">Inuentioni primum caput dedicatur, electioni quintum, nam non
                <lb/>
              ſatis eſt aquas naturalibus indicijs, alijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18535" xml:space="preserve">experimentis inuenire, ſed neceſſe eſt bonas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18536" xml:space="preserve">ſalubres eligere.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s18537" xml:space="preserve">Ducendis & </s>
              <s xml:id="echoid-s18538" xml:space="preserve">ſeruandis ſextum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18539" xml:space="preserve">ſeptimum caput tribuitur, docetq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18540" xml:space="preserve">librare aquas, inſtrumentaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s18541" xml:space="preserve">struit ad
                <lb/>
              id apta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18542" xml:space="preserve">idonea, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18543" xml:space="preserve">ducendi modos oſtendit: </s>
              <s xml:id="echoid-s18544" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s18545" xml:space="preserve">ita octauum abſoluit uolumen, quod ego ſuis locis, ſine di-
                <lb/>
              gre{ſS}ioribus exponam breuiter, & </s>
              <s xml:id="echoid-s18546" xml:space="preserve">ſine ſuco.</s>
              <s xml:id="echoid-s18547" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>