Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 172
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 172
[out of range]
>
page
|<
<
(253)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div654
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
123
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s18868
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
253
"
file
="
514.01.285
"
n
="
285
"
rhead
="
OCTAVVS.
"/>
corum modo, dentes exerti, ſed leniter, cauda apri, uox equi, magnitudine aſini, tergoris tanta cra{ſ S}itudo, ut
<
lb
/>
ex eo uenabula faciant, interiora omnia equi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18869
"
xml:space
="
preserve
">aſini.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18870
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div660
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
124
">
<
head
xml:id
="
echoid-head132
"
xml:space
="
preserve
">De aquis calidis, & quas habeant uires a diuer ſis met allis prodeuntes,
<
lb
/>
& de uariorum fontium, fluminum, lacuumg natu-ra. Cap. 111.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18871
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">SVnt</
emph
>
etiam nonnulli fontes calidi ex quibus profluit aqua ſapore optimo, quæ in
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.285-01
"
xlink:href
="
note-514.01.285-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
potione ita eſt ſuauis, uti nec fontanalis ab Camœnis, nec Martia ſaliens deſide-
<
lb
/>
retur .</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18872
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s18873
"
xml:space
="
preserve
">Dixerat Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18874
"
xml:space
="
preserve
">nullas aquas naturaliter calidas eſſe cum dixit, {calidæ aquæ nulla eſt pro-
<
lb
/>
prietas} oſtenderatq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18875
"
xml:space
="
preserve
">unde calorem conciperent, ſcilicet a canalibus per quos tranſirent ignem continenti-
<
lb
/>
bus ex aliqua materia, non eſſe autem calidas natura, argumento illo probauerat, quod calor in his diu non
<
lb
/>
poſſit permanere: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18876
"
xml:space
="
preserve
">ſaporem, odorem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18877
"
xml:space
="
preserve
">colorem, quem ex locorum, quos percurrunt natura conceperint, ideo
<
lb
/>
retinere, quod in earum raritate bene intinctus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18878
"
xml:space
="
preserve
">permixtus ſit color, odor, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18879
"
xml:space
="
preserve
">ſapor, unde non facile tolli
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18880
"
xml:space
="
preserve
">Harum igitur rerum occaſione de aquis calidis agit, deq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18881
"
xml:space
="
preserve
">earum facultatibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18882
"
xml:space
="
preserve
">de aquarum proprie-
<
lb
/>
tatibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18883
"
xml:space
="
preserve
">Calidas autem quaſdam boni ſaporis eſſe ait, ita ut fontanalis aqua non deſideretur ab Camœnis,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.285-02
"
xlink:href
="
note-514.01.285-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
nec Martia ſaliens, aquam a fontibus luci Camœnarum, qui fuit extra portam capenam, intelligit, curn dicit
<
lb
/>
{fontanalene ab Camœnis.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18884
"
xml:space
="
preserve
">} Aquæ uero Martiæ uia Valeria conceptæ ductus ſuper portam exquilnam
<
lb
/>
ad thermas Diocletiani deductus eſt, prius tamen a Nerua fuerat in Cœlium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18885
"
xml:space
="
preserve
">Auentinum montes deriuata.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18886
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18887
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Haec</
emph
>
autem perficiuntur a natura his rationibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18888
"
xml:space
="
preserve
">Cum in imo per alumen, aut bitumen, ſeu ſul-
<
lb
/>
phurignis excitatur, ardore percandefacit terram, quæ eſt circa ſe, ſupra ſe autem feruidum emittit
<
lb
/>
in ſuperiora loca uaporem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18889
"
xml:space
="
preserve
">ita ſi qui in his locis, qui ſunt ſupra fontes dulcis aquæ naſcuntur, of-
<
lb
/>
fenſi eo uapore efferueſcuntinter uenas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18890
"
xml:space
="
preserve
">ita profluunt incorrupto ſapore.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18891
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s18892
"
xml:space
="
preserve
">Hactenus unde Aquæ calidæ incorrupti ſaporis oriantur, nunc de frigidis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18893
"
xml:space
="
preserve
">earum ſaporibus dicet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18894
"
xml:space
="
preserve
">Qui
<
lb
/>
philologia delectantur, habent & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18895
"
xml:space
="
preserve
">hoc capite, unde animum μoluptate expleant: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18896
"
xml:space
="
preserve
">ostendit primum de cauſa
<
lb
/>
irruptionis fontium unde habeant ut ebullire uide antur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18897
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18898
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Svnt</
emph
>
etiam odore, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18899
"
xml:space
="
preserve
">ſapore non bono frigidi fontes, qui ab inſerioribus locis penitus orti per
<
lb
/>
loca ardentia tranſeunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18900
"
xml:space
="
preserve
">ab his per longum ſpatium terræ procurrentes refrigerati perueniunt ſupra
<
lb
/>
terram, ſapore, odore, coloreq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18901
"
xml:space
="
preserve
">corrupto, uti in Tyburtina uia flumen Albula, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18902
"
xml:space
="
preserve
">in Ardeatino fon-
<
lb
/>
tes frigidi eodem odore, qui ſulphurati dicuntur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18903
"
xml:space
="
preserve
">reliquis locis ſimilibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18904
"
xml:space
="
preserve
">Hi autem cum ſint ſri-
<
lb
/>
gidi, ideo uidentur aſpectu feruere, quod cum in ardentem locum alte penitus inciderunt humore,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18905
"
xml:space
="
preserve
">igni inter ſe congruentibus offenſi, uehementi fragore ualidos in ſe recipiunt ſpiritus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18906
"
xml:space
="
preserve
">ita inflati
<
lb
/>
ni uenti coacti bullientes crebre per fontes egrediuntur, ex his autem qui non ſunt aperti, ſed aut ſa-
<
lb
/>
xis, aut alia ui detinentur per angſtas uenas uehementia ſpiritus extruduntur ad ſummos grumorum
<
lb
/>
tumulos, itaque qui putant tanta ſe altitudine, qua ſunt grumi, capita fontium poſſe habere, cum ape-
<
lb
/>
riunt foſſuras latius, decipiuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18907
"
xml:space
="
preserve
">Namque uti æneum uas non in ſummis labris plenum ſed aquæ
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.285-04
"
xlink:href
="
note-514.01.285-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
menſuram ſuæ capacitatis habens e tribus duas partes, operculumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18908
"
xml:space
="
preserve
">in eo collocatum cum ignis ue-
<
lb
/>
hementi ſeruore tangatur, percalefieri cogit aquam, ea autem propter naturalem raritatem in ſe
<
lb
/>
recipiens feruoris ualidam inflationem, non modò implet uas, ſed ſpiritibus extollens operculum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18909
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
creſcens abundat, ſublato autem operculo emiſsis in flationibus in aere patenti, rurſus ad ſuum locum
<
lb
/>
reſidet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18910
"
xml:space
="
preserve
">Ad eundem modum capita fontium, cum ſunt anguſtijs compreſſa, ruunt in ſummo ſpiri-
<
lb
/>
tus aquæ bullitus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18911
"
xml:space
="
preserve
">ſimul atque latius ſunt aperti exinaniti per raritatem liquidæ poteſtatis, reſidunt,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18912
"
xml:space
="
preserve
">reſtituuntur in libramenti ſui proprietatem .</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18913
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s18914
"
xml:space
="
preserve
">Monet aliquos, qui fontium capita librant, non ſemper librationis opus ab ipſis capitibus inchoandum,
<
lb
/>
nam ſæpe fit, ut quorum fontium capita uidentur eſſe in ſummis montibus, quos grumos uocat, re uera non ſint
<
lb
/>
ibi, licet ebullire ibi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18915
"
xml:space
="
preserve
">erumpere uideantur, quod eo experimento dignoſcitur, nam ſi quis latus aperiat foſ-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.285-05
"
xlink:href
="
note-514.01.285-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
ſuris patentioribus reſidet aqua, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18916
"
xml:space
="
preserve
">tanquam deferueat adſui libramentum uenit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18917
"
xml:space
="
preserve
">Extruditur autem ad
<
lb
/>
eam altitudinem uehementia concepti ſpiritus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18918
"
xml:space
="
preserve
">per anguſtas uenas exprimitur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18919
"
xml:space
="
preserve
">cum uero dilatatur, quie-
<
lb
/>
ſcit ad aquæ modum feruentis in libere operculo detecto.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18920
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18921
"
xml:space
="
preserve
">Omnis autem aqua calida, ideo quidem eſt medicamentoſa, quòd in præuijs rebus percocta, aliam
<
lb
/>
uirtutem recipit ad uſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18922
"
xml:space
="
preserve
">Præuias res intelligit eas, quas aqua offendit, priusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18923
"
xml:space
="
preserve
">exeat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18924
"
xml:space
="
preserve
">erumpat.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18925
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18926
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Namqve</
emph
>
ſulphuroſi fontes neruorum labores reficiunt percalefaciendo, exugendoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18927
"
xml:space
="
preserve
">caloribus e
<
lb
/>
corporibus humores uitiofos. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18928
"
xml:space
="
preserve
">Aluminoſi autem cum diſſoluta membra corporum paralyſi, autaliqua
<
lb
/>
ui morbi receperunt, fouendo per patentes uenas refrigerationem contraria caloris ui, reficiunt,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18929
"
xml:space
="
preserve
">ex hoc continenter reſtituuntur in antiquam membrorum curationem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18930
"
xml:space
="
preserve
">Bituminoſi autem interio-
<
lb
/>
ris corporis uitia potionibus purgando ſolent mederi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18931
"
xml:space
="
preserve
">Eſt autem aquæ frigidæ genus nitroſum, uti
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.285-06
"
xlink:href
="
note-514.01.285-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
Pinnæ Veſtinæ Cutilijs, alijsq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18932
"
xml:space
="
preserve
">locis ſimilibus, quod potionibus depurgat per aluumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18933
"
xml:space
="
preserve
">tranſeundo, etiã
<
lb
/>
Arumarum minuit tumores.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s18934
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>