Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (261) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div685" type="section" level="2" n="127">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s19520" xml:space="preserve">
                <pb o="261" file="514.01.293" n="293" rhead="OCTAVVS."/>
              illa, quæ fit aquæ ducendægratia. </s>
              <s xml:id="echoid-s19521" xml:space="preserve">quòd ſi locus ad millæ paſſus ſex pedes declinauerit, rapidus aquæ curſus
                <lb/>
              fiet ita, ut nauibus ſit incommodus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19522" xml:space="preserve">periculo. </s>
              <s xml:id="echoid-s19523" xml:space="preserve">Declinationem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19524" xml:space="preserve">deuexit atem aluei pila in ſulcum immiſſa
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.293-01" xlink:href="note-514.01.293-01a" xml:space="preserve">10</note>
                <figure xlink:label="fig-514.01.293-01" xlink:href="fig-514.01.293-01a" number="106">
                  <variables xml:id="echoid-variables66" xml:space="preserve">c d f b c 8</variables>
                </figure>
                <figure xlink:label="fig-514.01.293-02" xlink:href="fig-514.01.293-02a" number="107">
                  <caption xml:id="echoid-caption35" xml:space="preserve">CHOROBATES.</caption>
                  <variables xml:id="echoid-variables67" xml:space="preserve">2 I 3 2</variables>
                </figure>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.293-02" xlink:href="note-514.01.293-02a" xml:space="preserve">10</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.293-03" xlink:href="note-514.01.293-03a" xml:space="preserve">20</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.293-04" xlink:href="note-514.01.293-04a" xml:space="preserve">30</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.293-05" xlink:href="note-514.01.293-05a" xml:space="preserve">40</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.293-06" xlink:href="note-514.01.293-06a" xml:space="preserve">50</note>
              probant imperiti, quæ ſi decurrat, decliuem locum eſſe arbitrantur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s19525" xml:space="preserve">Cæterum alia ratio eſt peritorum, nam ijs utuntur instrumentis, quæ Vi-
                <lb/>
              tru. </s>
              <s xml:id="echoid-s19526" xml:space="preserve">connumerauit, quæ omnia angulo recto finiuntur, ſed alterum alte-
                <lb/>
              ro certius eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s19527" xml:space="preserve">Quamuis uero ſecretioris indaginis ars librandi ſit, quàm
                <lb/>
              modo explicare poßim, tamen nonprætermittam quæ ad uſum ſpectabüt. </s>
              <s xml:id="echoid-s19528" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Locus quo ducenda est aqua, aut intuitu ab aquæ capite cernetur, aut in-
                <lb/>
              tercipietur montium, uel ædificiorum obiectu. </s>
              <s xml:id="echoid-s19529" xml:space="preserve">Siintueri eum poſſumus,
                <lb/>
              aut planum, per quod ducenda est aqua, æquabiliter ſe habebit, aut in tu
                <lb/>
              mulos inſurget, utriuſque reiratio habenda eſt, in libramento montis,
                <lb/>
              uel rupis, uel ædificij; </s>
              <s xml:id="echoid-s19530" xml:space="preserve">quod poſtea explicabo. </s>
              <s xml:id="echoid-s19531" xml:space="preserve">Siuero cerni non poteſt,
                <lb/>
              obiectu aliquo, tunc tetrante cum dioptris utimur hoc modo. </s>
              <s xml:id="echoid-s19532" xml:space="preserve">Pone ad ca
                <lb/>
              put aquæ, ſi fons fuerit, uel ad incile tetrantem, ita ut perpendiculum ad
                <lb/>
              lineam lateris eius, quod in horizontem cadit, præciſe æquatũ cadat, per
                <lb/>
              pinnulas, aut dioptram proſpice, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19533" xml:space="preserve">locũ aliquem ſignato in monte, aut
                <lb/>
              in rupe obiecta, qui fontis capitipari libramento reſpondeat. </s>
              <s xml:id="echoid-s19534" xml:space="preserve">ad eum lo-
                <lb/>
              cum poſtea accede, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19535" xml:space="preserve">eodem modo collocato tetrante alium locum quæ-
                <lb/>
              ras, ad quem aſpiciendo per pinnulas, ſignum aliud æque libratũ faciis,
                <lb/>
              ita enim a paribus libramentis ad diuerſa loca accedes, donec te conſti-
                <lb/>
              tuas in eo loco, a quo proſpicere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19536" xml:space="preserve">intueri poßis locum, ad quem ducen
                <lb/>
              dam aquam ſumpſeris. </s>
              <s xml:id="echoid-s19537" xml:space="preserve">Poſito igitur tetrante eo modo, quo ſupra per pin
                <lb/>
              nulas, uideto locum, ad quem ducere aquam uoles. </s>
              <s xml:id="echoid-s19538" xml:space="preserve">Quod ſi perpendicu-
                <lb/>
              lum filo appenſum eidem lineæ, cui prius, adiaceat, ſcito a capite fontis
                <lb/>
              ad emiſſarium (ita enim locum uoco, ad quem ducenda est aqua ). </s>
              <s xml:id="echoid-s19539" xml:space="preserve">æqui-
                <lb/>
              libratatam eſſe altitudinem. </s>
              <s xml:id="echoid-s19540" xml:space="preserve">Quod ſi filum intra tetrantem incidat, de-
                <lb/>
              preſſius erit emiſſarium, quam fons, uel incile, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19541" xml:space="preserve">aqua commode perdu-
                <lb/>
              cetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s19542" xml:space="preserve">Si uero extra tetrantem linea perpendiculi cadat, ſcito aquam nõ
                <lb/>
              poſſe duci, quoniam altius erit emiſſarium, aqua uero ultra originem
                <lb/>
              ſuam urgeri, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19543" xml:space="preserve">cogi non poteſt, ideſt ſua ſponte altius origine ſua non ex-
                <lb/>
              urget. </s>
              <s xml:id="echoid-s19544" xml:space="preserve">Quod autem dixi, ſuperiori deſcriptione erit apertum. </s>
              <s xml:id="echoid-s19545" xml:space="preserve">Vbi B. </s>
              <s xml:id="echoid-s19546" xml:space="preserve">
                <lb/>
              fontis eſt caput, B C. </s>
              <s xml:id="echoid-s19547" xml:space="preserve">prima inſpectio. </s>
              <s xml:id="echoid-s19548" xml:space="preserve">c. </s>
              <s xml:id="echoid-s19549" xml:space="preserve">d. </s>
              <s xml:id="echoid-s19550" xml:space="preserve">ſecunda post montem; </s>
              <s xml:id="echoid-s19551" xml:space="preserve">
                <lb/>
              quæ plana eſt, licet uideatur in deſcriptione aſcendere D. </s>
              <s xml:id="echoid-s19552" xml:space="preserve">e. </s>
              <s xml:id="echoid-s19553" xml:space="preserve">tertia in-
                <lb/>
              ſpectio a qua non potest aqua perduci, quoniam ſignum e. </s>
              <s xml:id="echoid-s19554" xml:space="preserve">altius eſt ſi-
                <lb/>
              gno D. </s>
              <s xml:id="echoid-s19555" xml:space="preserve">ſed d f. </s>
              <s xml:id="echoid-s19556" xml:space="preserve">quarta inſpectio eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19557" xml:space="preserve">a ſigno d. </s>
              <s xml:id="echoid-s19558" xml:space="preserve">ad f. </s>
              <s xml:id="echoid-s19559" xml:space="preserve">duci aqua
                <lb/>
              poteſt, quoniam f. </s>
              <s xml:id="echoid-s19560" xml:space="preserve">inferius est, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19561" xml:space="preserve">depreſſius d. </s>
              <s xml:id="echoid-s19562" xml:space="preserve">igitur b. </s>
              <s xml:id="echoid-s19563" xml:space="preserve">g. </s>
              <s xml:id="echoid-s19564" xml:space="preserve">f. </s>
              <s xml:id="echoid-s19565" xml:space="preserve">est
                <lb/>
              aquæ perductio. </s>
              <s xml:id="echoid-s19566" xml:space="preserve">Quando igitur emiſſarium a fonte uideri non potest, ita
                <lb/>
              librandum eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s19567" xml:space="preserve">Siuero uterque terminus uidebitur, aut modicis, inter-
                <lb/>
              uallis in librando ſigna ponimus, aut longioribus, ſimodicis certè fiet,
                <lb/>
              ut minus a flexo terræ ambitu directio abſcedat. </s>
              <s xml:id="echoid-s19568" xml:space="preserve">Quo autem ſpatia fue-
                <lb/>
              rint maiora eo circumflexu terræ a recta libræ linea decliuius eſſe inue-
                <lb/>
              nietur. </s>
              <s xml:id="echoid-s19569" xml:space="preserve">quare in his obſeruandum eſt, ut in octonos ſtadios, decem ad mi-
                <lb/>
              nus digitos declines. </s>
              <s xml:id="echoid-s19570" xml:space="preserve">Si uero ſolum non omnino æquabile fuerit, ſed inter-
                <lb/>
              ſurget terræ tumulus, tunc oportebit terræ altitudinem ut primum a ca-
                <lb/>
              pite, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19571" xml:space="preserve">ab incili, poſtea ab emiſſario, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19572" xml:space="preserve">termino metiaris, ita enim cer-
                <lb/>
              tior fies, quantum inſurget terra interpoſita, nam ſi libella aut nor-
                <lb/>
              ma utaris duplicem lineam conſiderabis, alteram, quam radium appello ab oculo ſpectantis ductum ad
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.293-07" xlink:href="note-514.01.293-07a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>