Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
< >
page |< < (266) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div688" type="section" level="2" n="128">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s19926" xml:space="preserve">
                <pb o="266" file="514.01.298" n="298" rhead="LIBEROCTAVVS."/>
              tantur autem ac primum uaporum pericula, aut ſi locum mutauerimus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19927" xml:space="preserve">aliunde aquam quæſierimus, aut
                <lb/>
              ſi utrinque ad dextram & </s>
              <s xml:id="echoid-s19928" xml:space="preserve">ſiniſtram ad latera putei foderimus æſtuaria, quibus uſque ad aquæ libramentum,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s19929" xml:space="preserve">ab his foramina hinc inde patefacta, uelut nares intus agemus, qua nocens ſpiritus euaporet, quo fa-
                <lb/>
              cto latera puteorum ſtructura ſuſcipiat, ita tamen ut uenæ obturentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s19930" xml:space="preserve">Post uitamus laterum ruinam ſtru-
                <lb/>
              ctura ſolidißima penes puteum facta, quæſit tantæ amplitudinis, quantum puteum habere in circuitione uo-
                <lb/>
              luerimus, quæ ſit tanquam baſis futuri parietis. </s>
              <s xml:id="echoid-s19931" xml:space="preserve">hanc in foßionem deprimes, iterumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s19932" xml:space="preserve">ſuperſtruito, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19933" xml:space="preserve">foßione
                <lb/>
              profundiori facta deprimetur, atque ita fodiendo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19934" xml:space="preserve">ſuperstruendo deprimetur structura uſque ad fundum
                <lb/>
              ſine periculo corruentium laterum. </s>
              <s xml:id="echoid-s19935" xml:space="preserve">Si cuniculum facies uaporibus malis eo modo prouidebis, quo dictum eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s19936" xml:space="preserve">Ruinam uero fulcris, armamentis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19937" xml:space="preserve">testudinibus uitabis, æſtuariaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s19938" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s19939" xml:space="preserve">ad perpendiculum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19940" xml:space="preserve">obliqua in
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.298-01" xlink:href="note-514.01.298-01a" xml:space="preserve">10</note>
              linea facies plurima. </s>
              <s xml:id="echoid-s19941" xml:space="preserve">Quærentibus aquas inter fodiendum ne aßiduo humentiores glebæ reſpondeant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19942" xml:space="preserve">fer-
                <lb/>
              ramenta facilius deſcenderint frustrabitur ſpes aquæ inueniendæ, quare ad cisternas confugiendum, interim
                <lb/>
              animaduertere debemus, non ante fodientibus aquam ſe præbere, quàm ad fluminis libramentum deſcenderit.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s19943" xml:space="preserve">Vnde apud Volſinium montanum oppidum Etruriæ ad ducentos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19944" xml:space="preserve">uigintipedes puteos foderunt, antequam
                <lb/>
              uenas ullas attingerent: </s>
              <s xml:id="echoid-s19945" xml:space="preserve">quoniam aqua non prius reperta eſt, quàm ad fontium libramentum uentum ſit, ut
                <lb/>
              ait, Albertus: </s>
              <s xml:id="echoid-s19946" xml:space="preserve">quæ ſuis locis de montis latere ſcaturiat. </s>
              <s xml:id="echoid-s19947" xml:space="preserve">Cæterum maxime intereſt quo fodias loco, ut idem
                <lb/>
              ait, nam cum habeat quidem tellus cutes diuerſas, fit ut interdum imbrium aqua ſub congeſtitia tellure illico
                <lb/>
              in prima denſiore cute inuenta contineatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s19948" xml:space="preserve">Eandem quòd impura ſit, aſpernabimur. </s>
              <s xml:id="echoid-s19949" xml:space="preserve">Contraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s19950" xml:space="preserve">interdum eue-
                <lb/>
              niet, ut aqua inuenta ubi adhuc profundius fodere proſequaris, euaneſcat: </s>
              <s xml:id="echoid-s19951" xml:space="preserve">quod ideo fit, quia uaſis, quo ea
                <lb/>
              aqua continebatur, fundum perfoderis. </s>
              <s xml:id="echoid-s19952" xml:space="preserve">Quare ad hæc omnia animaduertito diligenter, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19953" xml:space="preserve">optima, aptaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s19954" xml:space="preserve">ma-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.298-02" xlink:href="note-514.01.298-02a" xml:space="preserve">20</note>
              xime structura putei prouideto. </s>
              <s xml:id="echoid-s19955" xml:space="preserve">Nunc de ciſternis danda ſunt præcepta, in quibus ex tectis areare aquæ plu-
                <lb/>
              uiæ colliguntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19956" xml:space="preserve">tunc faciendæ ſunt, cum aut loca ad puteorum effoßionem dura erunt, aut in imum uenæ
                <lb/>
              penitus non fuerint. </s>
              <s xml:id="echoid-s19957" xml:space="preserve">Cisterna fundo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19958" xml:space="preserve">lateribus bene ſtructa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19959" xml:space="preserve">ſolida, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19960" xml:space="preserve">conſtans eße debet: </s>
              <s xml:id="echoid-s19961" xml:space="preserve">curandumq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s19962" xml:space="preserve">eſt ut in ea aqua recte immittatur, aſſeruetur, recte miniſtretur ad uſus. </s>
              <s xml:id="echoid-s19963" xml:space="preserve">Ciſternarum uitia ſunt, uel quod aqua
                <lb/>
              effluat per interuenia rimoſæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19964" xml:space="preserve">non firmæ structuræ, uel quod aqua fœditate miſceatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s19965" xml:space="preserve">Prioriuitio mede-
                <lb/>
              bimur ſtructura firmißima parietum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19966" xml:space="preserve">opere ſicciſſimo antequam aqua immittatur: </s>
              <s xml:id="echoid-s19967" xml:space="preserve">nam grauis aqua cum
                <lb/>
              ſit, premit & </s>
              <s xml:id="echoid-s19968" xml:space="preserve">inuentis vel minimis meatibus humectando, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19969" xml:space="preserve">stillando eos amplos reddit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19970" xml:space="preserve">liberius effluit. </s>
              <s xml:id="echoid-s19971" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Albertus ait maiores huic incommodo prouidentes in angulis parietum multiplici arenationum illinimento
                <lb/>
              curaſſe, cutimq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s19972" xml:space="preserve">operi obduxiſſe ſumma diligentia marmorato. </s>
              <s xml:id="echoid-s19973" xml:space="preserve">Sed nullare commodius aquæ proruptiones
                <lb/>
              uitabuntur, quàm creta inter cisternæ parietem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19974" xml:space="preserve">foſſuræ latus ingeſta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19975" xml:space="preserve">denſata ualde uectibus ferratis. </s>
              <s xml:id="echoid-s19976" xml:space="preserve">
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.298-03" xlink:href="note-514.01.298-03a" xml:space="preserve">30</note>
              Alteri uitio prouidendum est, ut uitioſam aquam ſale corrigamus, extenuat enim ſal. </s>
              <s xml:id="echoid-s19977" xml:space="preserve">mittunt etiam anguillas,
                <lb/>
              piſcesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s19978" xml:space="preserve">fluuiales, ut horum natatu aqua ſtans agilitatem currentis imitetur, alij addunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19979" xml:space="preserve">Lauri folia, quæ
                <lb/>
              aquam iam corruptam emendare dicunt innoxiumq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s19980" xml:space="preserve">, ac bene olentem reddere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19981" xml:space="preserve">aduerſus uenena præſenti
                <lb/>
              auxilio eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s19982" xml:space="preserve">Structuram uero ſatis aperte Vitruuius ponit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19983" xml:space="preserve">priori loco mortarium intelligit locum, ubi
                <lb/>
              arenatum rutro ſubigitur, ſecundo pro arenato. </s>
              <s xml:id="echoid-s19984" xml:space="preserve">Librarium uero lapidem intelligit pondere unius libræ. </s>
              <s xml:id="echoid-s19985" xml:space="preserve">Ge-
                <lb/>
              minas autem uel ternas cisternas eſſe oportet, ut in priori uitia aquæ conſidant, at que percolationiibus in pro-
                <lb/>
              ximam, tranſeat aqua maxime pura, & </s>
              <s xml:id="echoid-s19986" xml:space="preserve">ſalubrior efficiatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s19987" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div701" type="section" level="2" n="129">
            <head xml:id="echoid-head137" xml:space="preserve">Finis Libri Octaui.</head>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>