Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
[141] 1 3 b x z g 2 5 f p 0 1 4 t I c e o n m r u 6 q i h 8 y d 5
[142] 5 4 b 3 2 7 8 9 10 f 6 5 7 1 11 6 5 7 9 4 4 8 8 N 9 x 12 1 11 2 10 3 9 4 8 5 7 3 39 9 F 6 g 2 2 10 10 o a @ d 1 11 7 6 z 1 11 8 6 7 c 1 12 10 1@ 1 2 1 1 11 11 5 11 2 2 10 21 11 b f @ 8 3 3 9 9 12 1 4 5 g 6 10 8 11 1 9 10 2 2 2 10 5 7 2 z 9 c 8 4 7 5 9 3 10 4 8 8 4 3 7 2 10 7 5 9 3 1 11 12 8 4 11 1 10 2 0 @ d 7 5 9 3 I 8 4 7 5 6 c &
[143] 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 4 8 3 9 d d 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 1 1 v n c
[144] 12 1 1 1111 2 2 10 10 3 3 9 9 4 4 8 8 5 5 7 7 6 6 6 T 7 7 5 5 8 8 4 4 9 9 3 3 10 10 2 2 11 11 1 1 12
[145] 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 1 2 3 10 4 5 E 6 6 7
[146] 9 3 4 2 8 10 11 12 1 5 7 6 6 G
[147] 8 9 10 7 6 5 11 1 8 1 11 F
[148] 16 15 17 14 14 18 19 19 13 13 20 20 12 12 21 21 11 11 H 22 22 10 10 23 23 9 9 24 16 16 23 23 17 17 22 22 18 18 21 21 29 20
[149] 19 20 21 18 17 22 23 17 16 18 17 9 15 14 13 11 13 20 16 12 21 17 20 22 21 11 22 10 23 9 18 L 17 18 19
[150] 23 17 22 16 18 9 21 23 19 10 19 20 22 11 21 20 13 19 14 18 15 17 16 K
[151] 17 18 19 20 21 22 16 23 15 14 13 12 11 10 11 12 21 22 10 9 23 M
[152] Q K r n r 12 11 K 2 2 @ 4 p 8 7 e t 8 9 c P 7 4 3 10 7 @ P 5 q P 6 2 8 7 q P t t 11 1 I 1 11 7 q p 2 10 q p 3 9 @ a e b 4 8 2 7 6 5 P 10 6 f P 9 3 8 4 f P 1 f P 11 10 2 a f b e 4 9 3 11 10 2 11 1 11 1 u m 12 15 @ d 12 4 5 m 3 4 5 7 8 9 d @ 2 @ 0 10 2 11 1 a 0 s 7 1 n P p 5 6 7 10 6 6 6 3 4 8 9 7 e 5 5 7 4 5 3 10 11 12 1 2 3 8 9 3 1 e H 23 10 22 24 23 22 15 16 17 18 19 21 13 14 20
[153] Horologia in plano meridiani.6 5 4 3 2 1 7 8 9 10 11 12 u l d 7 4 8 3 9 2 10 b n n n n n 5 4 3 2 1 a c e c y n n n n n p 1 2 3 4 5 n ſ ſ 4 3 2 1 r 4 3 2 1 e 4 3 2 1 B 9 10 11 12 13 14 e H 5 6 7 8 9 10 11 e E g r 7 6 5 4 3 2 1 F g d 23 22 21 20 19 18 18 c g G d f a b e g c 1 2 3 4 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1 f D e 11 10 19 18
[154] Horologia in plano æquinoctialis.d b 5 6 7 4 8 9 3 g f k L @ m 2 10 l 8 1 11 a e b B L 1 f k m h @ z r s 1 n 11 A 2 1 10 12 3 9 11 1 4 8 10 1 2 5 6 7 b d 9 3 8 4 7 5 6 c 6 7 5 8 4 9 3 18 17 16 10 2 16 17 18 19 11 12 1 19 20 14 14 20 21 13 13 21 22 12 12 22 23 11 23 24 24 14 14 23 15 23 22 15 22 16 16 21 17 21 20 19 18 17 18 19 20
[155] 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
[156] Instrumenta è regione poſita ſeruiunt fronti horologij ſequentis, illud uero inſerius eſt immobil-le ad aliud, & aliud ab artiſicio aquæ mouetur.B 270 A 360 stella.p.@ f 180 C 10 hircuſ@ 20 30 40 x cani ſminor* 50 60 70 80 90 C@nis Maior* D
[157] 6 5 7 4 8 3 9 2 10 1 11 12 T R 12 L 11 1 A f C 10 2 9 3 8 4 7 5 6
[Figure 158]
[Figure 159]
[Figure 160]
< >
page |< < (275) of 412 > >|
307275NONVS. Quoniamlinea A D, diameter eſt ſemicirculi A B D, & diameter etiaim est ſemicirculi erecti ſupra
A B D, ideo dum mouetur ſemicirculus erectus à D, uerſus B, &
à B. uerſus A. immobili perma-
nente ſigno A, tanquam cardini, ſecumſeret ſuam diamertron, &
ita ex duabus diametris, quæ prius in unam
lineam conueniebant, altera non diſcedet a loco ſuo, nimirum A D.
ſemicirculi plani, altera loci permuta-
tione à D uerſus E, &
àB. uerſus A, unà cum ſemicirculo erecto diuerſas partes hemic ylindrij ſeca-
bit, donec fiet A C.
extra ſuperficiem hemicylindrij, & recte cadet ſuper ſignum A. quod est extremum
diametri A D.
cum in integra illa uerſatione ſigno D, deſcripſerit circuli tetrantem. & quoniam diame-
tros A D, translata à D uerſus B.
& à B. uerſus A. ubicunque ſiſtitur ſecat lineam ſemicirculi
A B D, ſecetigitur eam in ſignis E F G H I K L M N O P Q R S T.
& ab A. ad ſingula
1110 ea ſigna, ducantur ſaltem imaginatione rectæ A F.
A G. A H. A I. A K. A L, A M. A N.
A O. A P. A Q. A R. A S. A T. & producantur ad tetrantis circumſerentiam in ſigna.
e.
f. g. h. i. k. φ. m. n. o. p. q. r. s. t. & Singulæ ex his lineæ referent diametrum ſemicirculi
translatam circa cylindri ſuperficiem.
Diuidatur media diametros A D, in X, & centro A, inter-
uallo A X, tetrans circuli deſcribatur x y, linea circinationis tetrantis x y ſingulas diametros me-
dias ſecabit, &
occaſionem dabit terminandi ſingulas illas lineas, quæ a ſigno D. omnium communi termi-
no proficiſcentes ſe ſe conſequentes alio eorum extremo ad circinationis lineam, quæ ſupra diametrum de-
ſcriberetur, peruenirent.
ſupra diametrum dico, quam quæ libet earum ſecat in circinatione A B D. ima-
ginemur itaque ſemicirculos ſupra ſingulas diametros a e.
a f. a g. a h. & reliquas quæ ab A. pro-
gredientes ad circinationis tetrantis B C.
perueniunt. & a ſigno D, per ſingula puncta, in quibus Linea
2220 circinationis A B D, ſecat ſingulas diametros mobiles, &
in quibus mutuo ab ipſis ſecatur,& erigantur
lineæ, quæ ad circinationes ſemicirculorum,quos imaginati ſumus, perueniant adſigna α.
β. γ. δ. ε. η.
{σθ} ι κ. λ μ. ν. ξ. ο. π. Aio ſingulas lineas E α. F β. G γ. H δ I. ε. K ζ. L η. M ξ N ι.
O κ.
P λ. q. μ. R ν. S ξ T ο. V π. eſſe medias comparabiles inter eas diametri partes, quas in illa
ſecant in aliquo dictorum ſignorum.
Deſcribatur ſupra diametrum A φ ſemicirculus A η φ. aio lineam
n L.
eſſe mediã inter partes diametri A L. & L φ. quam diametron ipſa ſecat in ſigno L. & quoniam an-
guli A.
L D. η λ φ. oppoſiti ſunt,ideo æ quales ſunt, ex decima quinta primi elementorum. Sed angulus A L
D, quia eſt in ſemicirculo,rectus eſt ex trigeſima prima tertij:
Angulus ergo η L φ rectus erit. Ex ſigno L.
erecta est diametro A φ ad angulos rectos linearcta L.
x. quæ peruenit ad circinationem circumferen-
tia A η ο ergo recta η L erit media proportione reſpondens inter lineas A L.
& L φ extertia de-
cima ſexti.
Aio præ terea lineam n L, ſupra planum ſemicirculi A B D. in ſigno L. ad rectos angulos
3330 stare.
Quoniam ſemicirculus A η φ rectus eſt ad planum ſemicirculi A B D
D.
& ab uno circinationis ſi- gno A η φ ſcilicet η. ducta eſt recta η L, quæ peruenit ad planum ſemicirculi A B D. ergo x L re-
cte ſtabit ad planum ſemicirculi A B D.
Sed n L quoniam comparabiles estinter A L. & L. φ. ad
rectos angulos cadit in L, commume rectarum A &
D L ſegmentum; ideo n L a rctos stabit an-
gulos ſupra ſemicirculi A B D.
planum, in ſigno L. & quoniam ad id planum ſemicriculi, A B D, re-
ctum &
hemcylindrium, ita quod eius baſis diametros, diametro ſemicir culi quadrat, & circinationis linea
unius conuenit lineæ circinationis alterius.
n L. pariter rectè cadet ſupra lmeam circinationis baſis bemicy
lindrij in ſigno L.
& bac ratione recta η L in ſi perficie hemicylindrij reperietur. atque etiam in plano ſe-
micirculi.
A η φ. ita ut pariter in utroque plano ſtare contingct. Semicirculus ergo A η φ. tanget he-
micylindrium in ſigno H.
Similiratione ac uia demonſtrabitur ſingulas rectarum linearum. E α. F β.
4440 G γ & reliquas eſſe medias comparabiles inter diametri partes, & rectas cadere conſequenter u-
nam poſt aliam ſuper lineam baſis hemicylindrij.
& quod quæ libet erit in utroque plano, quam pri-
mum peruenerit ad hemicylindrij ſuperſiciem, ad ſuam quæ q;
altitudinem in ſignis ſcilicet.
θ. ι. κ. λ. μ. ν. ξ. ο. π. in quibus ſignis ſemicirculus mobilis tranſlatus, ( ut dictum eſt) neceſſario he-
micylindrij ſuperficiem tanget, &
quæſitam lineam illi circumſcribet. V nde ſi ducatur linea, quæ per ſingula
illa ſigna tranſeat, &
eam hemicylindrij partem ſecet, quæ illi ſubiacet, abſque ullo impedimento circumagi
poterit dictus ſemucirculus circa ſuperficiem hemicylindrij, &
ſemper ſua circinatione per ſingula ſigna tan-
get lineam nuper deſcriptam in hemicylindri ſuperficie.
A ſingulis autem ſignis E. F. G. H. I. K. L.
M.
N. O. P. Q. R. S. T. inſuper planum A B D, ſecundum ſuperficiem hemicylindrij erigantur
ſub ſequentis rectæ lineæ æ quales ſingulæ ſingulis ijs, quæ ab eodem ſigno ductæ ſunt, in plana eorum circulo-
5550 rum, quos imaginat ione ſinximus, &
quȩ oſtenſæ ſunt mediæ comparabiles inter ſuarum diametrorum par-
tes.
Poſt hæc deſcribātur lineæ, quæ per omnia extrema earum ſigna tranſeant, quæ ſuperius terminum habent
circa hemicylindrij ſuperſiciem,&
ita perfectum erit, quod quærebatur. poterimus quoque ſupra diametrum
A B.
æquare parallelogrammum A D σ ν quod referet hemicylindrium, & a ſingulis prædictis iam ſi-
gnis circinationis A B D.
parallelas ducere lateribus A σ D ν quæ ſuper latus σ ν cadant, at-
que incipiendo a ſignis E F G H.
& reliquis deſcendendo ad baſim σ ν excipere lineas ſingulis præ-
dictarum medias comparabiles, &
inde lineam deſcribere, quæ per ſingula extrema ſigna tranſeat, quæ ſigna
termini ſunt dictarum linearum ad baſim σ ν.
& habebitur hoc modo lineatio cylindricæ linæ a nobis quæ-
ſitæ, quemadmodum in diagrammate cerni potest.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index