Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
< >
page |< < (289) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div734" type="section" level="2" n="137">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s21926" xml:space="preserve">
                <pb o="289" file="514.01.321" n="321" rhead="NONVS."/>
              motus, prœcedit lineam ueri motus. </s>
              <s xml:id="echoid-s21927" xml:space="preserve">Sed cum ſemicirculus tranſit, tunc linea ueri, lineam medij motus prœ-
                <lb/>
              cedit, ideo ſuperius demitur, inferius additur medio motui, ut uerus eliciatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s21928" xml:space="preserve">Sed nolo in ſecretiorem ſpe-
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.321-01" xlink:href="fig-514.01.321-01a" number="129">
                  <description xml:id="echoid-description75" xml:space="preserve">a b g. concentricum.
                    <lb/>
                  d. eius centrum.
                    <lb/>
                  e z b. eccentricum.
                    <lb/>
                  t. eius centrum.
                    <lb/>
                  k z. epicyclus.
                    <lb/>
                  b. eius centrum.
                    <lb/>
                  d t. b z. œquales.
                    <lb/>
                  t z. d b. œquales.
                    <lb/>
                  motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales
                    <lb/>
                  Sol utroque modo uidetur in z. per li-
                    <lb/>
                  neam d z.</description>
                  <variables xml:id="echoid-variables87" xml:space="preserve">e a t d b z b k</variables>
                </figure>
              culationem uenire, cum iam me
                <lb/>
              pœniteat ultra progreſſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s21929" xml:space="preserve">Cum
                <lb/>
              licet omnia doctiſſime a Franciſco
                <lb/>
              Maurolico explicentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s21930" xml:space="preserve">Eſt tamen
                <lb/>
              aduertendum, quod aliquo in it io
                <lb/>
              statuenda eſt radix ( ita enim ap-
                <lb/>
              pellant, unde aliquod initium ſumi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.321-01" xlink:href="note-514.01.321-01a" xml:space="preserve">10</note>
              mus medij motus ) a qua ſtatim cũ
                <lb/>
              uolumus, medium ſolis motum nu-
                <lb/>
              merare poſſimus, ex qua radice
                <lb/>
              uerus motus obſeruatur per ea,
                <lb/>
              quæ ad trigonorum planorum ſcien
                <lb/>
              tiam ſpectant. </s>
              <s xml:id="echoid-s21931" xml:space="preserve">nam a tribus lineis
                <lb/>
              tria centra iungentibus, ſcilicet
                <lb/>
              orbis, deferentis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21932" xml:space="preserve">Solis, tres an-
                <lb/>
              guli in trigono constituuntur quo-
                <lb/>
              rum unus eſt œquationis angulus, uerum alij duo ſunt, qui duas lineas effingunt, unam ueri, alterã medij mo-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.321-02" xlink:href="note-514.01.321-02a" xml:space="preserve">20</note>
              tus unà cum linea iugi. </s>
              <s xml:id="echoid-s21933" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s21934" xml:space="preserve">cum nobis nota fuerit ea proportio, quam inter ſe babent duo latera iam conſti-
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.321-02" xlink:href="fig-514.01.321-02a" number="130">
                  <description xml:id="echoid-description76" xml:space="preserve">a b g. eccentricum.
                    <lb/>
                  d. eius centrum.
                    <lb/>
                  e. centrum mundi.
                    <lb/>
                  a d g. linea ingi.
                    <lb/>
                  b. centrm Solis.
                    <lb/>
                  e z. linea medij motus parallela li-
                    <lb/>
                  neœ b d.
                    <lb/>
                  c b. linea ueri motus.
                    <lb/>
                  b e z. angulus œquatio.</description>
                  <variables xml:id="echoid-variables88" xml:space="preserve">z b a d e</variables>
                </figure>
              tuti trigoni, è quibus unum est
                <lb/>
              eccentrici ſemidiameter, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21935" xml:space="preserve">al-
                <lb/>
              terum ſpatium illud, quod a cen
                <lb/>
              tro exit, conſequitur ut propo-
                <lb/>
              ſito quouis angulo è tribus,
                <lb/>
              etiam alij manifesti ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s21936" xml:space="preserve">Qua-
                <lb/>
              re colligimus, quod dato aut me
                <lb/>
              dio motu, aut uero, aut æqua-
                <lb/>
              tione per ſe, quanto citius unũ,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.321-03" xlink:href="note-514.01.321-03a" xml:space="preserve">30</note>
              aut alterum nouerimus, facile
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s21937" xml:space="preserve">reliqui duo cognoſcentur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s21938" xml:space="preserve">Hœc omnia dicta ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21939" xml:space="preserve">inuen
                <lb/>
              ta, ut uiſiones, quas apparen-
                <lb/>
              tias uocant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21940" xml:space="preserve">irregularitatem Solis circa centrum orbis ſeruemus. </s>
              <s xml:id="echoid-s21941" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s21942" xml:space="preserve">ut certa, ac determinata ratio ipſius
                <lb/>
              motus firmetur, omneq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s21943" xml:space="preserve">id ſubſcripta docet figura, per o literam ſignata. </s>
              <s xml:id="echoid-s21944" xml:space="preserve">Postquam de Sole dictum
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.321-03" xlink:href="fig-514.01.321-03a" number="131">
                  <description xml:id="echoid-description77" xml:space="preserve">a b g. concentricum. d. eius centrũ.
                    <lb/>
                  t z. eccentricum.
                    <lb/>
                  h. eius centrum.
                    <lb/>
                  e z. epicyclus.
                    <lb/>
                  g. eius centrum.
                    <lb/>
                  d b. & g z. œquales.
                    <lb/>
                  d z. parallelogrammum.
                    <lb/>
                  motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t.
                    <lb/>
                  anguli t b z. & e g z. œqua-
                    <lb/>
                  les ſunt.
                    <lb/>
                  angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg.</description>
                  <variables xml:id="echoid-variables89" xml:space="preserve">f n b a d o k</variables>
                </figure>
              est, de Luna dicendum eſt, deq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s21945" xml:space="preserve">eius motionis diuerſitate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21946" xml:space="preserve">ue
                <lb/>
              ro ipſius loco. </s>
              <s xml:id="echoid-s21947" xml:space="preserve">Dico igitur ue-
                <lb/>
              rum Lunæ locum ex eius defe-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.321-04" xlink:href="note-514.01.321-04a" xml:space="preserve">40</note>
              ctu deprebendi. </s>
              <s xml:id="echoid-s21948" xml:space="preserve">nam qui acute
                <lb/>
              conſider at initium & </s>
              <s xml:id="echoid-s21949" xml:space="preserve">finem de-
                <lb/>
              fectus Lunœ, etiam medium in-
                <lb/>
              stans habet, in quo Luna toto
                <lb/>
              diametro Soli obijcitur, quare
                <lb/>
              cum ex ſupra poſitis Solis mo-
                <lb/>
              tio nota ſit, non eſt quod dubi-
                <lb/>
              temus uerum Lunœ locum per-
                <lb/>
              pendere. </s>
              <s xml:id="echoid-s21950" xml:space="preserve">Diuerſitas uero in
                <lb/>
              Lunœ motu ea cernhur, quod in
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.321-05" xlink:href="note-514.01.321-05a" xml:space="preserve">50</note>
              eodem ſigniferi loco non ſem-
                <lb/>
              per œque uelociter mouetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21951" xml:space="preserve">
                <lb/>
              uarijs modis ſe babet ad Solem,
                <lb/>
              quare cum barum diuer ſitatum rationem reddere uellent, primam epicyclo, alteram eccentrico dedere. </s>
              <s xml:id="echoid-s21952" xml:space="preserve">Qua-
                <lb/>
              tuor in epicyclo puncta ſunt, in uno celerrime Luna mouetur, quoniam eccentricum cum epicyclo in motu
                <lb/>
              conueniunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21953" xml:space="preserve">ad unam eandemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s21954" xml:space="preserve">partem feruntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s21955" xml:space="preserve">Sed in oppoſito tardiſſima eſt, nam epicyclo eccentricum
                <lb/>
              contra nititur, ſed inter duo media puncta ſatis moderatè mouetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s21956" xml:space="preserve">Huiuſmodi quatuor puncta ita epicyclum
                <lb/>
              distribuunt, quod in prima parte celerrima fit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21957" xml:space="preserve">citiſſima eius motio, in ſecunda remittitur, in tertia tardiſ-
                <lb/>
              ſime fertur, in quarta demum temperatè cietur. </s>
              <s xml:id="echoid-s21958" xml:space="preserve">huiuſmodi ob diuerſitatem deprebendimus quibus in parti-
                <lb/>
              bus epicycli Luna moueatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21959" xml:space="preserve">quanto temporis interuallo circum epicyclum uoluatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s21960" xml:space="preserve">ut ad unguem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.321-06" xlink:href="note-514.01.321-06a" xml:space="preserve">60</note>
              tempus illud colligerent ſyderum obſeruatores, geminos Lunæ defectus ſumpſere, in quibus Luna ſimiliter, &</s>
              <s xml:id="echoid-s21961" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>