Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
231
231 (199)
232
232 (200)
233
233 (201)
234
234 (202)
235
235 (203)
236
236 (204)
237
237 (205)
238
238 (206)
239
239 (207)
240
240 (208)
< >
page |< < (298) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div753" type="section" level="2" n="139">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22550" xml:space="preserve">
                <pb o="298" file="514.01.330" n="330" rhead="LIBER"/>
              patet ex bominum experientia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22551" xml:space="preserve">ſcriptorum teſtimonio. </s>
              <s xml:id="echoid-s22552" xml:space="preserve">Natura enim bis prouidit: </s>
              <s xml:id="echoid-s22553" xml:space="preserve">Luna frequentius eos
                <lb/>
              illuminat: </s>
              <s xml:id="echoid-s22554" xml:space="preserve">crepuſcula maxime producuntur: </s>
              <s xml:id="echoid-s22555" xml:space="preserve">Sol diutius impreſſas uires ineas regiones relinquit; </s>
              <s xml:id="echoid-s22556" xml:space="preserve">montes uen-
                <lb/>
              tos arcent; </s>
              <s xml:id="echoid-s22557" xml:space="preserve">infle xus eſt regionis ſitus, caloremq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22558" xml:space="preserve">melius recipit: </s>
              <s xml:id="echoid-s22559" xml:space="preserve">precioſiſſimæ ibi pelles; </s>
              <s xml:id="echoid-s22560" xml:space="preserve">mare quoque, quod
                <lb/>
              ſalſedine adustionis inditium aliquod præbet, bis adest innumerabili piſcium copia: </s>
              <s xml:id="echoid-s22561" xml:space="preserve">robuſti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22562" xml:space="preserve">proceri bomi-
                <lb/>
              nes ſunt, nec terra dedignatur uirentes berbas emittere, metalla plurima continere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22563" xml:space="preserve">alia multa hominibus
                <lb/>
              commoda continenter afferre. </s>
              <s xml:id="echoid-s22564" xml:space="preserve">Sed ad rem redeam. </s>
              <s xml:id="echoid-s22565" xml:space="preserve">Sol percurrit primum ſigniferi quadrantem, uernum ſci-
                <lb/>
              licet, ſpatio dierum 94. </s>
              <s xml:id="echoid-s22566" xml:space="preserve">horarum 12. </s>
              <s xml:id="echoid-s22567" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22568" xml:space="preserve">ſui eccentrici gradus 193 minutias 9. </s>
              <s xml:id="echoid-s22569" xml:space="preserve">ſecundum quadrantem per
                <lb/>
              meat ſpatio dierum 92. </s>
              <s xml:id="echoid-s22570" xml:space="preserve">borarum 12. </s>
              <s xml:id="echoid-s22571" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22572" xml:space="preserve">ſui eccentrici gradus 91. </s>
              <s xml:id="echoid-s22573" xml:space="preserve">minutias 11. </s>
              <s xml:id="echoid-s22574" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22575" xml:space="preserve">æſtiua quarta hæc nomi-
                <lb/>
              natur, tertiam uero, autumnalis dicitur, percurrit diebus 88. </s>
              <s xml:id="echoid-s22576" xml:space="preserve">horis tribus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22577" xml:space="preserve">ſui eccentrici gradus facit 86.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22578" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.330-01" xlink:href="note-514.01.330-01a" xml:space="preserve">10</note>
              minutias 41. </s>
              <s xml:id="echoid-s22579" xml:space="preserve">Demum quadrantem hyemalem peragit diebus 90. </s>
              <s xml:id="echoid-s22580" xml:space="preserve">horis 2. </s>
              <s xml:id="echoid-s22581" xml:space="preserve">partibus horarum 55. </s>
              <s xml:id="echoid-s22582" xml:space="preserve">portiunculis
                <lb/>
              duabus, quas ſecundas uocant: </s>
              <s xml:id="echoid-s22583" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22584" xml:space="preserve">ſui eccentrici gradus facit 88. </s>
              <s xml:id="echoid-s22585" xml:space="preserve">minutijs 99. </s>
              <s xml:id="echoid-s22586" xml:space="preserve">Vnde ſigniferi dimidium alterũ
                <lb/>
              peruagatur ſpatio dierum 187. </s>
              <s xml:id="echoid-s22587" xml:space="preserve">alterum uero dierum 178. </s>
              <s xml:id="echoid-s22588" xml:space="preserve">horarum 55. </s>
              <s xml:id="echoid-s22589" xml:space="preserve">partium 55. </s>
              <s xml:id="echoid-s22590" xml:space="preserve">particularum 12. </s>
              <s xml:id="echoid-s22591" xml:space="preserve">quare
                <lb/>
              in parte ſeptentrionali mor atur amplius quàm in parte meridiana dies 8. </s>
              <s xml:id="echoid-s22592" xml:space="preserve">bor is 18. </s>
              <s xml:id="echoid-s22593" xml:space="preserve">partes 4. </s>
              <s xml:id="echoid-s22594" xml:space="preserve">particulas 48.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22595" xml:space="preserve">His expeditis, quæ ad Solis curſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22596" xml:space="preserve">dierum creſcentium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22597" xml:space="preserve">decreſcentium ſpatia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22598" xml:space="preserve">ad eas imagines, quæ
                <lb/>
              in ſigniferi latitudine ſunt, pertinent, proponit ſe dicturum de cæteris ſyderibus, ideſt ſyderum figurationibus,
                <lb/>
              quæ ſunt dextra, ac ſiniſtra zonam ſignorum ſtellis diſpoſita. </s>
              <s xml:id="echoid-s22599" xml:space="preserve">Vocat autem ſydera multarum ſtellarum in unam
                <lb/>
              figur ationem conſenſus. </s>
              <s xml:id="echoid-s22600" xml:space="preserve">stellam autem unicum tantum aſtrum.</s>
              <s xml:id="echoid-s22601" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div755" type="section" level="2" n="140">
            <head xml:id="echoid-head148" style="it" xml:space="preserve">De ſyderibus, quæ ſunt a Zodiaco ad Septentrio-
              <lb/>
            nem. Cap.
              <emph style="sc">VI</emph>
            .</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22602" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">NAnqve</emph>
              Septentrio, quem Græci nominantarcton, ſiue helicen, habet poſt ſe colloca-
                <lb/>
              tum cuſtodem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22603" xml:space="preserve">Ab eo non longe conformata eſt Virgo, cuius ſupra humerum dextrum
                <lb/>
              lu cidiſsima ſtella nititur, quam noſtri prouindemiam, maiorem Græci protrygeton, uo-
                <lb/>
              citant, ca ndens autem magis ſpecies eius eſt colorata. </s>
              <s xml:id="echoid-s22604" xml:space="preserve">Item alia contra eſt ſtella media
                <lb/>
              genuorum cuſtodis Arcti, qui Arcturus dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22605" xml:space="preserve">Eſt ibi dedicatus e regione capitis ſeptentrionis
                <lb/>
              tranſuerſus ad pedes Geminorum, Auriga, ſtatq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22606" xml:space="preserve">in ſummo cornu Tauri. </s>
              <s xml:id="echoid-s22607" xml:space="preserve">Itemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22608" xml:space="preserve">in ſummo cornu
                <lb/>
              læuo ad aurigæ pedes una tenet parte ſtellam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22609" xml:space="preserve">appellatur aurigæ manus, ubi ſunt hædi.</s>
              <s xml:id="echoid-s22610" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22611" xml:space="preserve">Imagines, quas in cœlo aſtrorum periti obſeruauere, ſunt octo & </s>
              <s xml:id="echoid-s22612" xml:space="preserve">quadraginta, nonulli plures, nonnulli
                <lb/>
              pauciores poſuere, nam uel plures in unam, uel unam in plures diuiſere. </s>
              <s xml:id="echoid-s22613" xml:space="preserve">Ptolemæus prædicto numero con-
                <lb/>
              tentus eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s22614" xml:space="preserve">Nominantur imagines aut ab animatis, aut ab inanimis rebus. </s>
              <s xml:id="echoid-s22615" xml:space="preserve">ſi ab animatis, aut ratione caren-
                <lb/>
              tibus, aut a ratione utentibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s22616" xml:space="preserve">Gemini, Virgo, Aquarius bis inſeruiunt, quæ ratione utuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22617" xml:space="preserve">Ex ratione
                <lb/>
              carentibus quædam domestica, quædam fera ſunt, ſiue maritima, ſive terrena ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s22618" xml:space="preserve">ut Aries, Taurus domeſti-
                <lb/>
              ca: </s>
              <s xml:id="echoid-s22619" xml:space="preserve">Leo, Vrſus, Lupus fera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22620" xml:space="preserve">terrestia: </s>
              <s xml:id="echoid-s22621" xml:space="preserve">Delſinus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22622" xml:space="preserve">Cetus maritima. </s>
              <s xml:id="echoid-s22623" xml:space="preserve">Si ex inanimis ſumuntur uocabu-
                <lb/>
              la, aut a figura, quemadmodum ſagitta, trigonum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22624" xml:space="preserve">corona, aut ab effectu, quem faciunt in mundo, ita qui
                <lb/>
              ſub ara naſcitur ſacerdos, qui ſub Argo nauta, qui ſub Delfino natator euadet. </s>
              <s xml:id="echoid-s22625" xml:space="preserve">Sed adulatio demum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22626" xml:space="preserve">pri-
                <lb/>
              morum inſtitutorum appetitus ut æternam factorum memoriam redderent, uel ut principibus aſſentarentur,
                <lb/>
              ſedes in cœlo inuenere, quibus aut res amatas, aut principum imagines ponerentur, cum ipſi ad cœlum euo-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.330-04" xlink:href="note-514.01.330-04a" xml:space="preserve">40</note>
              lare non poſſent. </s>
              <s xml:id="echoid-s22627" xml:space="preserve">Ita Virgilius inter articulos Scorpionis Iulium ſydus collocat, ita ita Berenicis crines ab adu-
                <lb/>
              latoribus in cœlo poſiti ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s22628" xml:space="preserve">Sed mirum eſt Græcos tantum authoritatis habuiſſe, ut cœlum impleuerint no-
                <lb/>
              minibus flagitiorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22629" xml:space="preserve">fabulæ eorum inter Canones receptæ fuerint, licet multo ante eos ſtellæ cognitæ fue-
                <lb/>
              rint, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22630" xml:space="preserve">nominatæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s22631" xml:space="preserve">Sed eorum ſcelerum leuitas aufugiſſet, niſi cœlo hærens infixa fuiſſet. </s>
              <s xml:id="echoid-s22632" xml:space="preserve">Mentionem quoq;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22633" xml:space="preserve">faciunt eorum nominum ſacræ litteræ: </s>
              <s xml:id="echoid-s22634" xml:space="preserve">Iob enim de Dei potentia loquens, inquit, qui facit Arcturum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22635" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Oriona, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22636" xml:space="preserve">hyadas & </s>
              <s xml:id="echoid-s22637" xml:space="preserve">interiora Auſtri. </s>
              <s xml:id="echoid-s22638" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22639" xml:space="preserve">alibi quoque ait. </s>
              <s xml:id="echoid-s22640" xml:space="preserve">Nunquid coniungere ualebis micantes ſtellas
                <lb/>
              pleiadas, aut gyrum Arcturi poteris diſſipare, nunquid producis Luciferum in tempore ſuo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22641" xml:space="preserve">veſperum ſu-
                <lb/>
              per fines terræ conſur gere facis. </s>
              <s xml:id="echoid-s22642" xml:space="preserve">Sed nos adrem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22643" xml:space="preserve">Imaginum quædam in Zona ſignorum collocantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22644" xml:space="preserve">de ijs
                <lb/>
              dictum eſt ſupra. </s>
              <s xml:id="echoid-s22645" xml:space="preserve">Sunt autem numero duodenario incluſæ, quædam ultra, quædam citra eam Zonam ponun-
                <lb/>
              tur, de ijs aptè loquitur Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s22646" xml:space="preserve">vtinam non haberemus locum hunc luxatum, mendoſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22647" xml:space="preserve">obſcuratum. </s>
              <s xml:id="echoid-s22648" xml:space="preserve">nam
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.330-05" xlink:href="note-514.01.330-05a" xml:space="preserve">50</note>
              facile imagines in noſtris deſcriptionibus deformaremus, cum Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s22649" xml:space="preserve">eas ſcitè admodum diſtribuat, collocetq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22650" xml:space="preserve">ea figuratione conformatas, quam antiqui illi obſeruatores ſyderum poſuere, ſed huic difficultati Ioannes Sta-
                <lb/>
              bius, Albertus Durerus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22651" xml:space="preserve">Vulparia Florentinus diligenter & </s>
              <s xml:id="echoid-s22652" xml:space="preserve">ſubtiliter prouidentes, tabellas duas ima-
                <lb/>
              ginum cœleſtium communi conſilio conſtruxere, ac non mediocriter in ea parte studioſos iuuare tentauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s22653" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Nos ex bis tabellis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22654" xml:space="preserve">aliorum authoritate doctorum Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s22655" xml:space="preserve">emendauimus, ut puto rectẽ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22656" xml:space="preserve">commodè ad le-
                <lb/>
              gentium utilitatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22657" xml:space="preserve">Inquit igitur Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s22658" xml:space="preserve">Eum Septentrionem, qui a Græcis arcton dicitur, aut helix, nos vr-
                <lb/>
              ſam maiorem uocamus, alij Currum a figura nominant, post ſe habere custodem, quem Bootem dicunt, ſub
                <lb/>
              quo non longe eſt Virgo, quæ Aſtrea dicitur, cuius ſupra humerum dextrum lucidiſſima ſtella nititur, quam
                <lb/>
              noftri prouindemiam, Græci protrygeton nominant. </s>
              <s xml:id="echoid-s22659" xml:space="preserve">dicitur autem prouindemia ex eo, quod uindemiæ matu-
                <lb/>
              ritatem, cuius ſigna ſunt acini colore mutati, pollicetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22660" xml:space="preserve">ſtella hæc ſimilis eſt candenti ferro, ideo Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s22661" xml:space="preserve">dicit,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.330-06" xlink:href="note-514.01.330-06a" xml:space="preserve">60</note>
              eam magis eſſe candentem, quàm coloratam, mirabili enim ſplendore præfulget. </s>
              <s xml:id="echoid-s22662" xml:space="preserve">Præterea inter genua </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>