Vitruvius, De architectura libri decem, 1567
page |< < (299) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div755" type="section" level="2" n="140">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22662" xml:space="preserve">
                <pb o="299" file="514.01.331" n="331" rhead="NONVS."/>
              ſtodis Arcti, stella est, quæ Arcturus dicitur, a qua nonnulli totam imaginem cuſtodis, Arcturum nomina-
                <lb/>
              uere. </s>
              <s xml:id="echoid-s22663" xml:space="preserve">Ecce quod non ſolum imagines ponit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s22664" xml:space="preserve">ideſt aſteriſmos, conſtellationes, ſigna, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22665" xml:space="preserve">figuras integras,
                <lb/>
              ſed partiales ſtellas, unde authorum diſcrimen oritur in imaginum numeratione: </s>
              <s xml:id="echoid-s22666" xml:space="preserve">inſequitur Auriga, uel Erich-
                <lb/>
              tomus, aut Orſilochus dictus, cuius ſitus ante vrſæ maioris caput eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22667" xml:space="preserve">ita illi tranſuerſus ponitur, ut ſi vr-
                <lb/>
              ſa procurreret, in eius caput impingeret. </s>
              <s xml:id="echoid-s22668" xml:space="preserve">ponitur ipſe ſupra dextrum Tauri cornu ad Geminorum pedes,ſu-
                <lb/>
              pra cuius Aurigæ læuum humerum ſtella eſt, quæ Capra dicitur, hæc duas paruas ſtellas uidetur intueri,quœ
                <lb/>
              ſunt in ſiniſtra Aurigœ manu, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22669" xml:space="preserve">hædi uocantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22670" xml:space="preserve">Quare in Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s22671" xml:space="preserve">legerem hoc modo. </s>
              <s xml:id="echoid-s22672" xml:space="preserve">{Itemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22673" xml:space="preserve">in ſummo cor-
                <lb/>
              nu læuo ad aurigæ pedes una tenet parte stellam,quæ appellatur aurigæ manus, in qua Hædi. </s>
              <s xml:id="echoid-s22674" xml:space="preserve">Capra uero
                <lb/>
              læuo humero} deinde incipit. </s>
              <s xml:id="echoid-s22675" xml:space="preserve">{Tauri quidem,& </s>
              <s xml:id="echoid-s22676" xml:space="preserve">Arietis inſuper} Ergo ſupra ſummum ſiniſtri cornu Tauri Au-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.331-01" xlink:href="note-514.01.331-01a" xml:space="preserve">10</note>
              riga manum porrigit, in qua duæ ſtellæ ſunt, hædi nominatæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22677" xml:space="preserve">in ſiniſtro humero tenet ſtellam, quæ capra
                <lb/>
              dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22678" xml:space="preserve">deinde ſequitur.</s>
              <s xml:id="echoid-s22679" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22680" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Tavri</emph>
              quidem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22681" xml:space="preserve">Arietis inſuper Perſeus dexterioribus ſubtercurrens baſim Vergiliarum, ſini-
                <lb/>
              ſtrioribus caput Arietis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22682" xml:space="preserve">manu dextra innitens Caſsiopeæ ſimulachro, læua ſupra Aurigam tenet
                <lb/>
              gorgoneum ad ſummum caput,ſubijciensq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s22683" xml:space="preserve">Andromedæ pedibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s22684" xml:space="preserve">item Piſces ſupra Andromedam,& </s>
              <s xml:id="echoid-s22685" xml:space="preserve">
                <lb/>
              eius uentrem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22686" xml:space="preserve">Equi.</s>
              <s xml:id="echoid-s22687" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22688" xml:space="preserve">Hoc quoque loco nonnulla deſiderantur, quoniam nullam ferè ſtructuram uidentur habere uerba hæc.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22689" xml:space="preserve">Verum autem eſtſupra Andromedam duos eſſe Equos, alatum unum, qui pro Pegaſeo ponitur, dimidium al-
                <lb/>
              terum, ideſt pectus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22690" xml:space="preserve">caput. </s>
              <s xml:id="echoid-s22691" xml:space="preserve">Alati venter eſt ſupra Andromedæ caput, habetq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22692" xml:space="preserve">in ſpina illustrem ſtellam. </s>
              <s xml:id="echoid-s22693" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Vnde Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s22694" xml:space="preserve">ita dicere potuit.</s>
              <s xml:id="echoid-s22695" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22696" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              Piſces ſupra Andromedam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22697" xml:space="preserve">ventrem eius Equi, qui eſt ſupra ſpinam alterius, ſed in uen-
                <lb/>
              tre primi eſt lucidiſsima ſtella, quæ finit uentrem Equi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22698" xml:space="preserve">caput Andromedæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s22699" xml:space="preserve">Manus Andromedæ
                <lb/>
              dextra ſupra Caſsiopeæ ſimulachrum eſt conſtituta. </s>
              <s xml:id="echoid-s22700" xml:space="preserve">Læua ſuper Aquilonarem piſcem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22701" xml:space="preserve">item Aquarij
                <lb/>
              ſupra Equi caput. </s>
              <s xml:id="echoid-s22702" xml:space="preserve">Equi vngulæ attingunt Aquarij genua.</s>
              <s xml:id="echoid-s22703" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22704" xml:space="preserve">Ideo in deſcriptione excellentium illorum uirorum alatus Equus habere debet pedes in alteram par-
                <lb/>
              tem conuerſos.</s>
              <s xml:id="echoid-s22705" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22706" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Cassiopeae</emph>
              media eſt dicata Capricorni ſupra, in altitudinem Aquila, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22707" xml:space="preserve">Delfinus, ſecundum
                <lb/>
              eos eſt ſagitta. </s>
              <s xml:id="echoid-s22708" xml:space="preserve">Ab ea autem volucris, cuius penna dextra Cephei manum attingit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22709" xml:space="preserve">ſceptrum, læua
                <lb/>
              ſupra Caſsiopeæ innititur, ſub auis cauda pedes Equi ſunt ſubtecti. </s>
              <s xml:id="echoid-s22710" xml:space="preserve">Equum alatum intelligit.</s>
              <s xml:id="echoid-s22711" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22712" xml:space="preserve">Inde Sagittarij, Scorpionis, Libræ. </s>
              <s xml:id="echoid-s22713" xml:space="preserve">Si Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s22714" xml:space="preserve">utriusq; </s>
              <s xml:id="echoid-s22715" xml:space="preserve">Equi nomina diſtinxiſſet, non laboraremus, E-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.331-03" xlink:href="note-514.01.331-03a" xml:space="preserve">30</note>
              quus unus uocatur, alter Equiculus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22716" xml:space="preserve">græcè protome hyppus, nam cum dicat Aquilam longe eſſe a Caſſio-
                <lb/>
              peæſimulachro, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22717" xml:space="preserve">æqui ungulas Aquarij caput attingere: </s>
              <s xml:id="echoid-s22718" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22719" xml:space="preserve">poſtea dicat ſub Auis cauda pedes Equi eſſe
                <lb/>
              ſubtectos, innuit non de uno Equo ſermonem haberi. </s>
              <s xml:id="echoid-s22720" xml:space="preserve">Cæterum loquendi formulæ Vitruuianæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22721" xml:space="preserve">plus Ar-
                <lb/>
              chitectonicæ, quàm Grammaticæ facit morari lectorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s22722" xml:space="preserve">Vtitur enim genitiuis pluribus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22723" xml:space="preserve">diction, inſuper
                <lb/>
              ſubintelligens ſemper aut ſydera, aut imagines, quare, ut hoc animaduerſum est, ne ſuperstitio nos offendat.</s>
              <s xml:id="echoid-s22724" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22725" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Insvper</emph>
              ſerpens ſummo roſtro coronam tangit ad eum medium Ophiucus in manibas tenet
                <lb/>
              ſerpentem læuo pede calcans frontem Scorpionis. </s>
              <s xml:id="echoid-s22726" xml:space="preserve">ad partem mediam Ophiuchi capitis non longe po
                <lb/>
              ſitum eſt caput eius, qui dicitur Niſus in genibus.</s>
              <s xml:id="echoid-s22727" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22728" xml:space="preserve">Hercules, Theſeus, Tamiris, Orpheus, Prometheus, Ixion, Lycata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22729" xml:space="preserve">Niſus in genibus, uel
                <lb/>
              ingeniculatus pro eodem ſumuntur a Poetis. </s>
              <s xml:id="echoid-s22730" xml:space="preserve">id eſt unam eandemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22731" xml:space="preserve">rem his nominibus innuunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s22732" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22733" xml:space="preserve">Eorum autem ſunt faciliores capitum uertices ad cognoſcendum. </s>
              <s xml:id="echoid-s22734" xml:space="preserve">Quod non obſcuris ſtellis ſunt
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.331-04" xlink:href="note-514.01.331-04a" xml:space="preserve">40</note>
              conformati. </s>
              <s xml:id="echoid-s22735" xml:space="preserve">Pes ingeniculati ad id ſulcitur capitis tempus ſerpentis, qui eſt inter Arctos, qui ſep-
                <lb/>
              tentriones dicuntur, implicatus.</s>
              <s xml:id="echoid-s22736" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22737" xml:space="preserve">Hactenus de ijs ſyderibus, quæ ſunt intra tropicum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22738" xml:space="preserve">ſeptentrionalem circulum diſſeruit: </s>
              <s xml:id="echoid-s22739" xml:space="preserve">ſequitur ut agat
                <lb/>
              de ijs, quæ in ſeptentrionali circulo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22740" xml:space="preserve">infra collocantur, quoniam magis uſuinoſtro accommodantur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22741" xml:space="preserve">Inquit igitur.</s>
              <s xml:id="echoid-s22742" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22743" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Vbi</emph>
              uero parue per os Equi flectitur Delfinus contra uolucris roſtrum eſt propoſita lyra.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22744" xml:space="preserve">Inter humeros cuſtodis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22745" xml:space="preserve">geniculati corona eſt ornata. </s>
              <s xml:id="echoid-s22746" xml:space="preserve">In ſeptentrionali uerò circulo duæ poſitæ
                <lb/>
              ſunt Arcti ſcapularum dorſis inter ſe compoſitæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s22747" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22748" xml:space="preserve">pectoribus auerſæ, è quibus minor cynoſura maior
                <lb/>
              helice a Græcis appellatur, earumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22749" xml:space="preserve">capita inter ſe deſpicientia ſunt conſtituta, caudæ capitibus ea@
                <lb/>
              rum aduerſæ, contraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22750" xml:space="preserve">diſpoſitæ figurantur, vtrorumq; </s>
              <s xml:id="echoid-s22751" xml:space="preserve">enim ſuperando eminent.</s>
              <s xml:id="echoid-s22752" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s22753" xml:space="preserve">Quæin circulo ſeptentrionali ponuntur imagines, hæ ſunt, vrſa utraq; </s>
              <s xml:id="echoid-s22754" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s22755" xml:space="preserve">ſerpens, maior appellatur Helice, mi
                <lb/>
              nor Cynoſura. </s>
              <s xml:id="echoid-s22756" xml:space="preserve">ſitus earum est huiuſmodi. </s>
              <s xml:id="echoid-s22757" xml:space="preserve">primo ſcapularũ dorſis inter ſe ſunt compoſitæ, unde ſequitur, quod pe-
                <lb/>
              ctoribus aduerſæ ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s22758" xml:space="preserve">Capita diuerſas in partes aſpiciunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s22759" xml:space="preserve">Caudæ capitibus earum aduerſæ, nam ſupra ma-
                <lb/>
              ioris urſæ caput cauda est minoris urſæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22760" xml:space="preserve">ſupra minoris urſæ caput, maioris urſæ cauda, ita utrarumq; </s>
              <s xml:id="echoid-s22761" xml:space="preserve">cau-
                <lb/>
              dæ ſuperando ſcilicet capita eminent, propinquior autem cardini eſt urſa minor, ſed maior capite uerſa est
                <lb/>
              ad ſigniferum. </s>
              <s xml:id="echoid-s22762" xml:space="preserve">atque hic ſitus eſt vrſarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s22763" xml:space="preserve">figuratio. </s>
              <s xml:id="echoid-s22764" xml:space="preserve">Nunc de ſerpente dicendum eſt.</s>
              <s xml:id="echoid-s22765" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22766" xml:space="preserve">In ſummo per capita earum eſſe dicitur porrecta ſerpens.</s>
              <s xml:id="echoid-s22767" xml:space="preserve">#Draconis cauda porrigitur inter dorſum
                <lb/>
              utriuſque urſæ a capite maioris ad caput minoris.</s>
              <s xml:id="echoid-s22768" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s22769" xml:space="preserve">Et quæ ſtella dicitur Polus, plus elucet circum caudam minoris ſeptentrionis. </s>
              <s xml:id="echoid-s22770" xml:space="preserve">Nam quæ eſt
                <lb/>
              proxi me Draconem circum caput eius inuoluitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s22771" xml:space="preserve">Vna uero circum cynoſuræ caput iniecta eſt flexu.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s22772" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.331-06" xlink:href="note-514.01.331-06a" xml:space="preserve">60</note>
              porrectaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s22773" xml:space="preserve">proxime eius pedes.</s>
              <s xml:id="echoid-s22774" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>