Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
141 109
142 110
143 111
144 112
145 113
146 114
147 115
148 116
149 117
150 118
151 119
152 120
153 121
154 122
155 123
156 124
157 125
158 126
159 127
160 128
161 129
162 130
163 131
164 132
165 133
166 134
167 135
168 136
169 137
170 138
< >
page |< < (307) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div769" type="section" level="2" n="142">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s23291" xml:space="preserve">
                <pb o="307" file="514.01.339" n="339" rhead="NONVS."/>
              gnomonis apex, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23292" xml:space="preserve">diducto circino ad gnomonis longitudinem circulus fiat, qui meridianum circulum referat,
                <lb/>
              in quo Solem eſſe imaginamur, eadem enim diuidendi ratio eſt parui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23293" xml:space="preserve">magni circuli,ſi paralleli ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s23294" xml:space="preserve">Ha-
                <lb/>
              bemus igitur planum,in quod umbra proijcitur, gnomonem, qui umbram facit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23295" xml:space="preserve">meridianum,m quo Solem
                <lb/>
              eſſe fingimus: </s>
              <s xml:id="echoid-s23296" xml:space="preserve">hic oportet umbræ longitudinem ſumere, quod fit hoc modo. </s>
              <s xml:id="echoid-s23297" xml:space="preserve">loquimur modo de ea inclinatione,
                <lb/>
              quæ est Romæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s23298" xml:space="preserve">Cum ſciamus ex nouem partibus gnomonis octo dari umbræ æquinoctiali, ac meridianæ longi-
                <lb/>
              tudinis, gnomon in partes nouem diuidetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23299" xml:space="preserve">octo ex eis ab imo gnomonis in linea planitiei ponentur, inde
                <lb/>
              ab umbræ termino per apicem gnomonis ad meridianum circulum ducetur linea, quæradius æquinoctialis
                <lb/>
              dicetur, quoniam refert æquinoctialem radium in meridie, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23300" xml:space="preserve">terminat meridianam umbræ longitudinem
                <lb/>
              in linea planitiæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s23301" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s23302" xml:space="preserve">Tunc ab centro diducto circino ad lineam planitiæ æquilatatio ſignetur, ubi erit litera e. </s>
              <s xml:id="echoid-s23303" xml:space="preserve">ſini=
                <lb/>
              ſteriore parte, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23304" xml:space="preserve">i. </s>
              <s xml:id="echoid-s23305" xml:space="preserve">dexteriore in extrem is lineis circinationis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23306" xml:space="preserve">per centrum perducenda linea, ut
                <lb/>
              æquè duo hemicyclia ſint diuiſa. </s>
              <s xml:id="echoid-s23307" xml:space="preserve">hæc autem linea a Mathematicis dicitur Horizon.</s>
              <s xml:id="echoid-s23308" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s23309" xml:space="preserve">Duobus uerbis abſoluere poterat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s23310" xml:space="preserve">quod docere uolebat, ides̃t: </s>
              <s xml:id="echoid-s23311" xml:space="preserve">Horizonta deſcribes in analemmate,
                <lb/>
              ſi per apicem gnom onis parallelam planitiæ lineam duxeris.</s>
              <s xml:id="echoid-s23312" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s23313" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Deinde</emph>
              circinationis totius ſumenda eſt pars quintadecima, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23314" xml:space="preserve">circini centrum collocandum
                <lb/>
              eſt in linea circinationis, quo loci ſecat eam lineam æquinoctialis radius, ubi erit litera f. </s>
              <s xml:id="echoid-s23315" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23316" xml:space="preserve">ſignan
                <lb/>
              dum dextra, ac ſiniſtra ubi ſunt literæ g h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23317" xml:space="preserve">Deinde ab his, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23318" xml:space="preserve">per centrum lineæ uſque ad lineam
                <lb/>
              planitiæ perducendæ ſunt, ubi erunt literæ t r. </s>
              <s xml:id="echoid-s23319" xml:space="preserve">ita erit Solis radius unus hybernus, alter æſtiuus.</s>
              <s xml:id="echoid-s23320" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s23321" xml:space="preserve">Quærit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s23322" xml:space="preserve">in analemma transferre radios ſolſtitij, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23323" xml:space="preserve">brumæ, qui ſunt extrema Solis curſus: </s>
              <s xml:id="echoid-s23324" xml:space="preserve">hos autem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.339-02" xlink:href="note-514.01.339-02a" xml:space="preserve">20</note>
              inuenit ex maxima Solis declinatione ab æquinoctiali circulo, quam ipſe facit partium uigintiquatuor, quæ
                <lb/>
              ſunt quintadecima pars meridiani, qui in 360. </s>
              <s xml:id="echoid-s23325" xml:space="preserve">diuiſus eſſe intelligitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s23326" xml:space="preserve">Sed poſteriores maximam Solis
                <lb/>
              declinationem inuenerunt eſſe partium uiginti trium & </s>
              <s xml:id="echoid-s23327" xml:space="preserve">dimidiæ: </s>
              <s xml:id="echoid-s23328" xml:space="preserve">quam Ptolomæus uiginti trium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23329" xml:space="preserve">minutia-
                <lb/>
              rum quinquaginta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23330" xml:space="preserve">ſecundarum uiginti ſuo tempore obſeruauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s23331" xml:space="preserve">Poſito igitur circino in f. </s>
              <s xml:id="echoid-s23332" xml:space="preserve">ubiradius æ-
                <lb/>
              quinoctialis meridianum ſecat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23333" xml:space="preserve">diducto ad quintamdecimam totius meridiani partem, ſignetur utrinque
                <lb/>
              g h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23334" xml:space="preserve">in linea circinationis, quæ puncta tropicorum radios indicabunt, ſiquidem a punctis g & </s>
              <s xml:id="echoid-s23335" xml:space="preserve">h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23336" xml:space="preserve">perdu-
                <lb/>
              centur lineæ, ad lineam planitiæ, quæ per apicem gnomonis ad meridianam circinationem pertingent, quarum
                <lb/>
              linearum altera brumalem, altera ſolſtitij radium deſcribet. </s>
              <s xml:id="echoid-s23337" xml:space="preserve">ideo una ex his radius æſtiuus, alia radius hyber-
                <lb/>
              nus dicetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s23338" xml:space="preserve">æs̃tiui autem radij umbra b r. </s>
              <s xml:id="echoid-s23339" xml:space="preserve">hyberni autem b t. </s>
              <s xml:id="echoid-s23340" xml:space="preserve">inter hos terminos Solis declinatio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23341" xml:space="preserve">
                <lb/>
              abſceſſus ab æquinoctiali concluſus eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s23342" xml:space="preserve">nunc ad alios meridianos radios, cum Sol in alijs ſignis eſt, inue-
                <lb/>
              niendos accedamus.</s>
              <s xml:id="echoid-s23343" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <figure number="138">
              <variables xml:id="echoid-variables95" xml:space="preserve">l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t</variables>
            </figure>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s23344" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Contra</emph>
              autem e, litera i, erit, ubi ſecat circinationem linea, quę eſt traiecta per centrum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23345" xml:space="preserve">
                <lb/>
              contra g & </s>
              <s xml:id="echoid-s23346" xml:space="preserve">h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23347" xml:space="preserve">literæ erunt, k & </s>
              <s xml:id="echoid-s23348" xml:space="preserve">l. </s>
              <s xml:id="echoid-s23349" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23350" xml:space="preserve">contra c & </s>
              <s xml:id="echoid-s23351" xml:space="preserve">f & </s>
              <s xml:id="echoid-s23352" xml:space="preserve">a, erit litera n. </s>
              <s xml:id="echoid-s23353" xml:space="preserve">Tunc perducendæ
                <lb/>
              ſuntdiametri ab g. </s>
              <s xml:id="echoid-s23354" xml:space="preserve">ad l. </s>
              <s xml:id="echoid-s23355" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23356" xml:space="preserve">ab h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23357" xml:space="preserve">ad k. </s>
              <s xml:id="echoid-s23358" xml:space="preserve">quæ erit inferior, partis erit ęſtiuæ, ſuperior hybernæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s23359" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>