342310LIBER
nanque horum duorum angulorum notitia prodeſt ad horologia in plano uerticali deſcribenda, prioris enim
anguli ratio altitudinem Solis ſuper eo plano indicabit, unde umbræ longitudo deprehendetur, poſterioris uero
cognitio partem, & latitudinem ostendet. Iam ueniamus ad finitorem mobilem, moueaturq́ & ipſe ad So-
lem uſque ſublatus, ipſe quoque duos angulos conſtituet, alterum ex rectis, alterum ex planis, finitore ſcili-
cet mobili, & immobili. Angulus ex rectis conſtabit radio Solis, & diametro æquinoctialis, quæ eadem eſt
cum diametro finitoris. hic altitudinem Solis præſtabit, unde longitudo umbræ elicietur, & ſubtenditur ambi-
tu a loco Solis ad punctum horizontalis diametri intercepto. At angulus ex duobus illis planis conſtantem
139[Figure 139]Analemmatis figura.MERIDIAN: S
. M. M
LS
LACITREV
M.M.
MERIDIAN: .S.
OM
VERTICA
V.M.
.S.
. O. M.
ORIZON:
W. A.
STAB: ambitus ille meridiani ſubtendet,
quod eſt inter locum Solis, & pun-
1110 ctum in quo mer dianus finitorem
ſec at ambitus hic partem & lati-
tudinem dabit in qua eſt Sol, unde
latitudo umbræ percipitur. Atque
hæc dicta ſint de planorum mobi-
lium, & immobilium effectibus,
deque angulorum rationibus, &
linearũ deſcriptionibus. Cum hæc
ſcriberem allatum eſt mihi inſtru-
mentum ab Antonio Pazzio de
2220 quo ſuperius dixi, quod facile om-
nia, quæ dicta ſunt ſenſibus ſubijci
poſſunt. huius inſtrumentiratio ex
ipſo diagrammate intelligetur.
anguli ratio altitudinem Solis ſuper eo plano indicabit, unde umbræ longitudo deprehendetur, poſterioris uero
cognitio partem, & latitudinem ostendet. Iam ueniamus ad finitorem mobilem, moueaturq́ & ipſe ad So-
lem uſque ſublatus, ipſe quoque duos angulos conſtituet, alterum ex rectis, alterum ex planis, finitore ſcili-
cet mobili, & immobili. Angulus ex rectis conſtabit radio Solis, & diametro æquinoctialis, quæ eadem eſt
cum diametro finitoris. hic altitudinem Solis præſtabit, unde longitudo umbræ elicietur, & ſubtenditur ambi-
tu a loco Solis ad punctum horizontalis diametri intercepto. At angulus ex duobus illis planis conſtantem
139[Figure 139]Analemmatis figura.MERIDIAN: S
. M. M
LS
LACITREV
M.M.
MERIDIAN: .S.
OM
VERTICA
V.M.
.S.
. O. M.
ORIZON:
W. A.
STAB: ambitus ille meridiani ſubtendet,
quod eſt inter locum Solis, & pun-
1110 ctum in quo mer dianus finitorem
ſec at ambitus hic partem & lati-
tudinem dabit in qua eſt Sol, unde
latitudo umbræ percipitur. Atque
hæc dicta ſint de planorum mobi-
lium, & immobilium effectibus,
deque angulorum rationibus, &
linearũ deſcriptionibus. Cum hæc
ſcriberem allatum eſt mihi inſtru-
mentum ab Antonio Pazzio de
2220 quo ſuperius dixi, quod facile om-
nia, quæ dicta ſunt ſenſibus ſubijci
poſſunt. huius inſtrumentiratio ex
ipſo diagrammate intelligetur.
Nunc ad analemma deſignandum
accedam. Eſto circulus meridia-
no reſpondens a b c d. in tetrantes ſuos duabus diametris diuidatur a d, æquinoctiali, b c. axi re-
ſpondeat, ita ut b, ſit ſuperior uertex, qui est ad ar cton. c, uero inferior, diuidatur tetrans a b, in partes
nonaginta ab a ſigno, a quo ſeparentur partes uiginti tres, & dimidia, & in termino ponatur f. ab eodem
quoque ſeparentur partes uiginti & minuta duodecim, ubi ponatur o. demum ab eodem puncto a, nume-
3330140[Figure 140]11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o rentur partes undecim, & dimidia, &
in fine ponatur k. transferantur ea-
dem interualla ab a, inferius ita ut
a f. ſit a b. & a o, ſit a q. &
demum a k, ſit a m. eædem diui-
ſiones in oppoſitam partem, ſupra &
infra d, transſerantur ita ut ipſi f
reſpondeat g. ipſi o, reſpondeat p.
ipſi k. l. ipſi m. n. ipſi q. r. &
demum ipſi b. i. ducantur ergo li-
neæ f g. o p. k l. m n. q r. b
4440 i. hæ ſunt diametri ſignorum, idest cir-
culorum æquedistantium ab æquino-
ctiali ſecundum principiorum ſignorũ
declinationem, ita ut diameter f g,
ſit diametros circuli quem Sol facit, dũ
in Cancrum init. b i, ad Capricor-
num referatur. o p, ad Geminos, &
Leonem. k l. ad Taurum, & Virgi-
nem. m n, ad Piſces. q r, ad A-
quarium, & Sagittarium. Diametro-
5550 rum interualla hæc aut ex tabella de-
clinationis Solis, aut ex menſtruo cir-
culo, & lacotomo linea ex analemma
te ſumuntur. Eadem ratione per ſin-
gulos ſignorum gradus diametros in
analemma transferre poteris. Ducan-
tur ergo ſuper diametros illas hemi-
cyclia, ne autem linearum confuſio fiat, quatuor tantum diametros ſumemus. æquinoctialis, Tropici ſuperio-
ris, & Tauri, inferius uero Sagittarij, quoniam ratio unius alterius rationem ostendet, ut notum erit. Sint
ergo centra earum diametrorum collocata, ubi ea ſecant mundi axem, ita e s, centrum erit ſemicirculi in
6660
accedam. Eſto circulus meridia-
no reſpondens a b c d. in tetrantes ſuos duabus diametris diuidatur a d, æquinoctiali, b c. axi re-
ſpondeat, ita ut b, ſit ſuperior uertex, qui est ad ar cton. c, uero inferior, diuidatur tetrans a b, in partes
nonaginta ab a ſigno, a quo ſeparentur partes uiginti tres, & dimidia, & in termino ponatur f. ab eodem
quoque ſeparentur partes uiginti & minuta duodecim, ubi ponatur o. demum ab eodem puncto a, nume-
3330140[Figure 140]11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o rentur partes undecim, & dimidia, &
in fine ponatur k. transferantur ea-
dem interualla ab a, inferius ita ut
a f. ſit a b. & a o, ſit a q. &
demum a k, ſit a m. eædem diui-
ſiones in oppoſitam partem, ſupra &
infra d, transſerantur ita ut ipſi f
reſpondeat g. ipſi o, reſpondeat p.
ipſi k. l. ipſi m. n. ipſi q. r. &
demum ipſi b. i. ducantur ergo li-
neæ f g. o p. k l. m n. q r. b
4440 i. hæ ſunt diametri ſignorum, idest cir-
culorum æquedistantium ab æquino-
ctiali ſecundum principiorum ſignorũ
declinationem, ita ut diameter f g,
ſit diametros circuli quem Sol facit, dũ
in Cancrum init. b i, ad Capricor-
num referatur. o p, ad Geminos, &
Leonem. k l. ad Taurum, & Virgi-
nem. m n, ad Piſces. q r, ad A-
quarium, & Sagittarium. Diametro-
5550 rum interualla hæc aut ex tabella de-
clinationis Solis, aut ex menſtruo cir-
culo, & lacotomo linea ex analemma
te ſumuntur. Eadem ratione per ſin-
gulos ſignorum gradus diametros in
analemma transferre poteris. Ducan-
tur ergo ſuper diametros illas hemi-
cyclia, ne autem linearum confuſio fiat, quatuor tantum diametros ſumemus. æquinoctialis, Tropici ſuperio-
ris, & Tauri, inferius uero Sagittarij, quoniam ratio unius alterius rationem ostendet, ut notum erit. Sint
ergo centra earum diametrorum collocata, ubi ea ſecant mundi axem, ita e s, centrum erit ſemicirculi in
6660