Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
151 119
152 120
153 121
154 122
155 123
156 124
157 125
158 126
159 127
160 128
161 129
162 130
163 131
164 132
165 133
166 134
167 135
168 136
169 137
170 138
171 139
172 140
173 141
174 142
175 143
176 144
177 145
178 146
179 147
180 148
< >
page |< < (310) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div769" type="section" level="2" n="142">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s23573" xml:space="preserve">
                <pb o="310" file="514.01.342" n="342" rhead="LIBER"/>
              nanque horum duorum angulorum notitia prodeſt ad horologia in plano uerticali deſcribenda, prioris enim
                <lb/>
              anguli ratio altitudinem Solis ſuper eo plano indicabit, unde umbræ longitudo deprehendetur, poſterioris uero
                <lb/>
              cognitio partem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23574" xml:space="preserve">latitudinem ostendet. </s>
              <s xml:id="echoid-s23575" xml:space="preserve">Iam ueniamus ad finitorem mobilem, moueaturq́ & </s>
              <s xml:id="echoid-s23576" xml:space="preserve">ipſe ad So-
                <lb/>
              lem uſque ſublatus, ipſe quoque duos angulos conſtituet, alterum ex rectis, alterum ex planis, finitore ſcili-
                <lb/>
              cet mobili, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23577" xml:space="preserve">immobili. </s>
              <s xml:id="echoid-s23578" xml:space="preserve">Angulus ex rectis conſtabit radio Solis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23579" xml:space="preserve">diametro æquinoctialis, quæ eadem eſt
                <lb/>
              cum diametro finitoris. </s>
              <s xml:id="echoid-s23580" xml:space="preserve">hic altitudinem Solis præſtabit, unde longitudo umbræ elicietur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23581" xml:space="preserve">ſubtenditur ambi-
                <lb/>
              tu a loco Solis ad punctum horizontalis diametri intercepto. </s>
              <s xml:id="echoid-s23582" xml:space="preserve">At angulus ex duobus illis planis conſtantem
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.342-01" xlink:href="fig-514.01.342-01a" number="139">
                  <caption xml:id="echoid-caption40" xml:space="preserve">Analemmatis figura.</caption>
                  <description xml:id="echoid-description82" xml:space="preserve">MERIDIAN: S
                    <lb/>
                  . M. M
                    <lb/>
                  LS
                    <lb/>
                  LACITREV
                    <lb/>
                  M.M.
                    <lb/>
                  MERIDIAN: .S.
                    <lb/>
                  OM
                    <lb/>
                  VERTICA
                    <lb/>
                  V.M.
                    <lb/>
                  .S.
                    <lb/>
                  . O. M.
                    <lb/>
                  ORIZON:
                    <lb/>
                  W. A.
                    <lb/>
                  STAB:</description>
                </figure>
              ambitus ille meridiani ſubtendet,
                <lb/>
              quod eſt inter locum Solis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23583" xml:space="preserve">pun-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.342-01" xlink:href="note-514.01.342-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ctum in quo mer dianus finitorem
                <lb/>
              ſec at ambitus hic partem & </s>
              <s xml:id="echoid-s23584" xml:space="preserve">lati-
                <lb/>
              tudinem dabit in qua eſt Sol, unde
                <lb/>
              latitudo umbræ percipitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s23585" xml:space="preserve">Atque
                <lb/>
              hæc dicta ſint de planorum mobi-
                <lb/>
              lium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23586" xml:space="preserve">immobilium effectibus,
                <lb/>
              deque angulorum rationibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23587" xml:space="preserve">
                <lb/>
              linearũ deſcriptionibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s23588" xml:space="preserve">Cum hæc
                <lb/>
              ſcriberem allatum eſt mihi inſtru-
                <lb/>
              mentum ab Antonio Pazzio de
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.342-02" xlink:href="note-514.01.342-02a" xml:space="preserve">20</note>
              quo ſuperius dixi, quod facile om-
                <lb/>
              nia, quæ dicta ſunt ſenſibus ſubijci
                <lb/>
              poſſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s23589" xml:space="preserve">huius inſtrumentiratio ex
                <lb/>
              ipſo diagrammate intelligetur.</s>
              <s xml:id="echoid-s23590" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s23591" xml:space="preserve">Nunc ad analemma deſignandum
                <lb/>
              accedam. </s>
              <s xml:id="echoid-s23592" xml:space="preserve">Eſto circulus meridia-
                <lb/>
              no reſpondens a b c d. </s>
              <s xml:id="echoid-s23593" xml:space="preserve">in tetrantes ſuos duabus diametris diuidatur a d, æquinoctiali, b c. </s>
              <s xml:id="echoid-s23594" xml:space="preserve">axi re-
                <lb/>
              ſpondeat, ita ut b, ſit ſuperior uertex, qui est ad ar cton. </s>
              <s xml:id="echoid-s23595" xml:space="preserve">c, uero inferior, diuidatur tetrans a b, in partes
                <lb/>
              nonaginta ab a ſigno, a quo ſeparentur partes uiginti tres, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23596" xml:space="preserve">dimidia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23597" xml:space="preserve">in termino ponatur f. </s>
              <s xml:id="echoid-s23598" xml:space="preserve">ab eodem
                <lb/>
              quoque ſeparentur partes uiginti & </s>
              <s xml:id="echoid-s23599" xml:space="preserve">minuta duodecim, ubi ponatur o. </s>
              <s xml:id="echoid-s23600" xml:space="preserve">demum ab eodem puncto a, nume-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.342-03" xlink:href="note-514.01.342-03a" xml:space="preserve">30</note>
                <figure xlink:label="fig-514.01.342-02" xlink:href="fig-514.01.342-02a" number="140">
                  <variables xml:id="echoid-variables96" xml:space="preserve">11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o</variables>
                </figure>
              rentur partes undecim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23601" xml:space="preserve">dimidia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23602" xml:space="preserve">
                <lb/>
              in fine ponatur k. </s>
              <s xml:id="echoid-s23603" xml:space="preserve">transferantur ea-
                <lb/>
              dem interualla ab a, inferius ita ut
                <lb/>
              a f. </s>
              <s xml:id="echoid-s23604" xml:space="preserve">ſit a b. </s>
              <s xml:id="echoid-s23605" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23606" xml:space="preserve">a o, ſit a q. </s>
              <s xml:id="echoid-s23607" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23608" xml:space="preserve">
                <lb/>
              demum a k, ſit a m. </s>
              <s xml:id="echoid-s23609" xml:space="preserve">eædem diui-
                <lb/>
              ſiones in oppoſitam partem, ſupra & </s>
              <s xml:id="echoid-s23610" xml:space="preserve">
                <lb/>
              infra d, transſerantur ita ut ipſi f
                <lb/>
              reſpondeat g. </s>
              <s xml:id="echoid-s23611" xml:space="preserve">ipſi o, reſpondeat p.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s23612" xml:space="preserve">ipſi k. </s>
              <s xml:id="echoid-s23613" xml:space="preserve">l. </s>
              <s xml:id="echoid-s23614" xml:space="preserve">ipſi m. </s>
              <s xml:id="echoid-s23615" xml:space="preserve">n. </s>
              <s xml:id="echoid-s23616" xml:space="preserve">ipſi q. </s>
              <s xml:id="echoid-s23617" xml:space="preserve">r. </s>
              <s xml:id="echoid-s23618" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23619" xml:space="preserve">
                <lb/>
              demum ipſi b. </s>
              <s xml:id="echoid-s23620" xml:space="preserve">i. </s>
              <s xml:id="echoid-s23621" xml:space="preserve">ducantur ergo li-
                <lb/>
              neæ f g. </s>
              <s xml:id="echoid-s23622" xml:space="preserve">o p. </s>
              <s xml:id="echoid-s23623" xml:space="preserve">k l. </s>
              <s xml:id="echoid-s23624" xml:space="preserve">m n. </s>
              <s xml:id="echoid-s23625" xml:space="preserve">q r. </s>
              <s xml:id="echoid-s23626" xml:space="preserve">b
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.342-04" xlink:href="note-514.01.342-04a" xml:space="preserve">40</note>
              i. </s>
              <s xml:id="echoid-s23627" xml:space="preserve">hæ ſunt diametri ſignorum, idest cir-
                <lb/>
              culorum æquedistantium ab æquino-
                <lb/>
              ctiali ſecundum principiorum ſignorũ
                <lb/>
              declinationem, ita ut diameter f g,
                <lb/>
              ſit diametros circuli quem Sol facit, dũ
                <lb/>
              in Cancrum init. </s>
              <s xml:id="echoid-s23628" xml:space="preserve">b i, ad Capricor-
                <lb/>
              num referatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s23629" xml:space="preserve">o p, ad Geminos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23630" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Leonem. </s>
              <s xml:id="echoid-s23631" xml:space="preserve">k l. </s>
              <s xml:id="echoid-s23632" xml:space="preserve">ad Taurum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23633" xml:space="preserve">Virgi-
                <lb/>
              nem. </s>
              <s xml:id="echoid-s23634" xml:space="preserve">m n, ad Piſces. </s>
              <s xml:id="echoid-s23635" xml:space="preserve">q r, ad A-
                <lb/>
              quarium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23636" xml:space="preserve">Sagittarium. </s>
              <s xml:id="echoid-s23637" xml:space="preserve">Diametro-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.342-05" xlink:href="note-514.01.342-05a" xml:space="preserve">50</note>
              rum interualla hæc aut ex tabella de-
                <lb/>
              clinationis Solis, aut ex menſtruo cir-
                <lb/>
              culo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23638" xml:space="preserve">lacotomo linea ex analemma
                <lb/>
              te ſumuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s23639" xml:space="preserve">Eadem ratione per ſin-
                <lb/>
              gulos ſignorum gradus diametros in
                <lb/>
              analemma transferre poteris. </s>
              <s xml:id="echoid-s23640" xml:space="preserve">Ducan-
                <lb/>
              tur ergo ſuper diametros illas hemi-
                <lb/>
              cyclia, ne autem linearum confuſio fiat, quatuor tantum diametros ſumemus. </s>
              <s xml:id="echoid-s23641" xml:space="preserve">æquinoctialis, Tropici ſuperio-
                <lb/>
              ris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23642" xml:space="preserve">Tauri, inferius uero Sagittarij, quoniam ratio unius alterius rationem ostendet, ut notum erit. </s>
              <s xml:id="echoid-s23643" xml:space="preserve">Sint
                <lb/>
              ergo centra earum diametrorum collocata, ubi ea ſecant mundi axem, ita e s, centrum erit ſemicirculi in
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.342-06" xlink:href="note-514.01.342-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>