385353DECIMVS.&
numero indicabit miliaria ſpatia nauigationis.
Quæ pacatis, &
ſine metu temporibus ad utilita-
tem, & delectationem paranda, quemadmodum debeant fieri, peregiſſe uideor.
tem, & delectationem paranda, quemadmodum debeant fieri, peregiſſe uideor.
Facilis eſt propoſitæ rei demonſtratio his, qui Arithmeticas rationes interlligunt, quoniam totum negotiũ
in eo est, ut præſinitam rotarum magnitudinem ſciamus. cum ergo a diametro circinatio rotundationis ſuma-
tur, neceſſe erit certas, & pr& finitas diametros rotarum ſtatuere. Ideo Vitr. rotarum diametros quaternum
pedum, & pollicum duorum conſtituit, pollices enim duodecim pedem eſſiciunt, ideo pollices duo ſextam pedis
partem ſaciunt. cum igitur tanta fuerit diametri magnitudo, rotæ circinatio erit pedum duodenum, & dimi-
dium. quod ſi quater centies uoluatur, dabuntur mihi quinque mille pedes, unde quia quinque pedes paſſum unũ
constituunt, mille paſſus erunt conſecti, at mille paſſus miliare unum constituunt, ergo quatercenties uoluta
rota milliare unum oſtendet. ut uero hæc dignoſcamus alteram rhedæ, uel nauigio rotam ſub limiorem ponit, in
1110 cultro poſitam, quœ dentes habet quadringentos, ita tamen ut in prioris rotœ latere affigatur denticulus, qui
ſingulos ſecundærotæ denticulos in ſingulis uer ſationibus compellat. Ita enim fiet ut per ſpatium id, quo ſe-
cunda rota ſemel reuoluetur, prima quadringenties uerſetur, atque milliare unum conſiciat, ut uero id innote-
ſcat, tertiam rotam ſacit in plano poſitam, quæ in rotundatione tot foramina, quot dentes habeat: in ſingulis
autem for aminibus ſingulos calculos immiſſos, calculi cum peruenerint ad for amen, quod erit in eius rotæ lo-
culamento, cadet in æneum uas, & ſonitum dabit, ut uero hoc præſtet, opus eſt ſecundæ rotæ denticulum ap-
ponere, qui ſingulis uerſationibus ſingulos iacentis, & planæ rotæ denticulos protrudat, ita ſiet, ut peractis
milliarijs ſingulis calculi in foramina poſiti in æneum uas incidentes etiam ſonitu milliariorum confectionem,
& numerum oſtendant. Non diſſimilis ratio in nauigio erit, modo ea obſeruentur, quæ a Vitruuio dicta ſunt,
quæ ſacile intellguntur.
2220
in eo est, ut præſinitam rotarum magnitudinem ſciamus. cum ergo a diametro circinatio rotundationis ſuma-
tur, neceſſe erit certas, & pr& finitas diametros rotarum ſtatuere. Ideo Vitr. rotarum diametros quaternum
pedum, & pollicum duorum conſtituit, pollices enim duodecim pedem eſſiciunt, ideo pollices duo ſextam pedis
partem ſaciunt. cum igitur tanta fuerit diametri magnitudo, rotæ circinatio erit pedum duodenum, & dimi-
dium. quod ſi quater centies uoluatur, dabuntur mihi quinque mille pedes, unde quia quinque pedes paſſum unũ
constituunt, mille paſſus erunt conſecti, at mille paſſus miliare unum constituunt, ergo quatercenties uoluta
rota milliare unum oſtendet. ut uero hæc dignoſcamus alteram rhedæ, uel nauigio rotam ſub limiorem ponit, in
1110 cultro poſitam, quœ dentes habet quadringentos, ita tamen ut in prioris rotœ latere affigatur denticulus, qui
ſingulos ſecundærotæ denticulos in ſingulis uer ſationibus compellat. Ita enim fiet ut per ſpatium id, quo ſe-
cunda rota ſemel reuoluetur, prima quadringenties uerſetur, atque milliare unum conſiciat, ut uero id innote-
ſcat, tertiam rotam ſacit in plano poſitam, quæ in rotundatione tot foramina, quot dentes habeat: in ſingulis
autem for aminibus ſingulos calculos immiſſos, calculi cum peruenerint ad for amen, quod erit in eius rotæ lo-
culamento, cadet in æneum uas, & ſonitum dabit, ut uero hoc præſtet, opus eſt ſecundæ rotæ denticulum ap-
ponere, qui ſingulis uerſationibus ſingulos iacentis, & planæ rotæ denticulos protrudat, ita ſiet, ut peractis
milliarijs ſingulis calculi in foramina poſiti in æneum uas incidentes etiam ſonitu milliariorum confectionem,
& numerum oſtendant. Non diſſimilis ratio in nauigio erit, modo ea obſeruentur, quæ a Vitruuio dicta ſunt,
quæ ſacile intellguntur.
5550
NVnc uero quæ ad præſidia periculi, &
neceſsitatem ſalutis ſunt inuentæ, ideſt ſcorpionum,
catapultarum, & baliſtarum rationes, quibus ſymmetrijs comparari poſsint, exponam.
Et primum de catapultis, & ſcorpionibus. Omni igitur proportione eorum tatiocinata
ex propoſita ſagittæ longitudine, quam id organum mittere debet, eiuſq́; nonæ partis
fit foraminum in capitulis magnitudo, per quæ tenduntur nerui torti, qui brachia continere cata-
pultarum debent. Eorum autem foraminum capituli ſic deſormatur altitudo, & latitudo. Tabulæ,
quæ ſunt in ſummo, & in imo capituli, paralleliq́; uocantur, ſiant craſsitudine unius ſoraminis, lati-
tudine unius, & eius dodrantis in extremis, foraminis unius, & ſemis. Paraſtatæ deſtra, ac ſiniſtra præ-
6660
catapultarum, & baliſtarum rationes, quibus ſymmetrijs comparari poſsint, exponam.
Et primum de catapultis, & ſcorpionibus. Omni igitur proportione eorum tatiocinata
ex propoſita ſagittæ longitudine, quam id organum mittere debet, eiuſq́; nonæ partis
fit foraminum in capitulis magnitudo, per quæ tenduntur nerui torti, qui brachia continere cata-
pultarum debent. Eorum autem foraminum capituli ſic deſormatur altitudo, & latitudo. Tabulæ,
quæ ſunt in ſummo, & in imo capituli, paralleliq́; uocantur, ſiant craſsitudine unius ſoraminis, lati-
tudine unius, & eius dodrantis in extremis, foraminis unius, & ſemis. Paraſtatæ deſtra, ac ſiniſtra præ-
6660