Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
331
(299)
332
(300)
333
(301)
334
(302)
335
(303)
336
(304)
337
(305)
338
(306)
339
(307)
340
(308)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
page
|<
<
(355)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div847
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
160
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s26653
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
355
"
file
="
514.01.387
"
n
="
387
"
rhead
="
DECIMVS.
"/>
aut loculamenta ſiunt, quoniam uero funis, aut neruus, aut aliquid huiuſmodi quod ſagittam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26654
"
xml:space
="
preserve
">lapidem pro-
<
lb
/>
pellit, ratione temperandum eſt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26655
"
xml:space
="
preserve
">tutò alligandum alicui parti, quæ etiam ipſa compingenda, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26656
"
xml:space
="
preserve
">compagi-
<
lb
/>
nanda eſt cum alia, eaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26657
"
xml:space
="
preserve
">eſſe debet firma, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26658
"
xml:space
="
preserve
">cum alijs membris compacta ad unum effectum, ut illi diffini-
<
lb
/>
tio machinæ aptetur, ideo partium omnium neceſſitas oritur, for aminum, canalium, tonorum, anconum, tabu-
<
lb
/>
larum, paraſtatarum, plinthidum, manuclarũ, ſucularum, columelarum, cardinum, baſiũ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26659
"
xml:space
="
preserve
">ſubiectionum, quæ
<
lb
/>
ad machinam fhbricandam pertinent, quarum omnium menſuræ, deſiderantur, nominũ ſigniſicationes ſuſpicari
<
lb
/>
poſſunt, diagr ammata planẽ deficiunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26660
"
xml:space
="
preserve
">Ab arcubus autem, qui manu tenduntur ratio hæc organorum originem
<
lb
/>
habuit, cum enim & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26661
"
xml:space
="
preserve
">longius mitter, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26662
"
xml:space
="
preserve
">uehementius ferire vellent maiora ipſa ſecerunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26663
"
xml:space
="
preserve
">in eis tonos addi-
<
lb
/>
dere, hoc eſt ad extremorum flexionem ex cornuum duritie animum intenderunt, unde factum est ut cum
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.387-01
"
xlink:href
="
note-514.01.387-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
difficultate capita incuruarent, maiorem uim requirerent, quàm eam, quæ manibus comparatur, ideo hæc ge-
<
lb
/>
nera machinati ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26664
"
xml:space
="
preserve
">initio ſimpliciori modo ea compaginati ſunt, mox cum uebementius, certius, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26665
"
xml:space
="
preserve
">lon-
<
lb
/>
gius iaculari uellent, obſeruationibus eſfecere, ut certas menſuras compararent, et ad artẽ propius accederent,
<
lb
/>
unde præcepta conſtituta ſunt, diffinitiones, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26666
"
xml:space
="
preserve
">diuiſiones rerum adhibitæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26667
"
xml:space
="
preserve
">Sic Cteſbius, ſic Hero, ſic alij uo-
<
lb
/>
lumina de ijs conſcripſere, quæ utinam integra ad nos perueniſſent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26668
"
xml:space
="
preserve
">Sic diffiniuere, iaculatoriæ artis ſinem
<
lb
/>
eſſe procul, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26669
"
xml:space
="
preserve
">cum uehementi plaga ad propoſitum ſcopum tela mittere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26670
"
xml:space
="
preserve
">Telorum autem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26671
"
xml:space
="
preserve
">miſſilium nomi-
<
lb
/>
ne id cenſeri, quodcunq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26672
"
xml:space
="
preserve
">ab organis, uel alia ui emittitur, ſic ex dictis organis quædam {ε υ} ύτοα quædam πα-
<
lb
/>
λιντολα, dixerunt, priora illa a figuræ ſimilitudine Scorpiones dixere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26673
"
xml:space
="
preserve
">quæ tela tantum mutant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26674
"
xml:space
="
preserve
">posteriora hæc
<
lb
/>
λο?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26675
"
xml:space
="
preserve
">ο?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26676
"
xml:space
="
preserve
">ολα quod lapides mittant, appellauere, licet aliäs quoque ſagittas iaculari poſſent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26677
"
xml:space
="
preserve
">Scorpiones item di-
<
lb
/>
cebant, ut ait Vegetius, quas nunc manubaliſtas uocant, ( noſtri balestras appellant) ideo ſic uocati, quod
<
lb
/>
paruis, ſubtilibusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26678
"
xml:space
="
preserve
">ſpiculis mortem inſerant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26679
"
xml:space
="
preserve
">Scorpionum autem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26680
"
xml:space
="
preserve
">baliſtarum ſymmetriæ, ex propoſita ſa-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.387-02
"
xlink:href
="
note-514.01.387-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
gittæ longitudine, quam id organum mittere debet, ſumendæ ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26681
"
xml:space
="
preserve
">Foramen uero quod Græci τ?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26682
"
xml:space
="
preserve
">ημα uocant
<
lb
/>
modulus eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26683
"
xml:space
="
preserve
">Sumitur autem foramen ex nona parte longitudinis ſagittæ, ideo Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26684
"
xml:space
="
preserve
">ait {Eiusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26685
"
xml:space
="
preserve
">nonæ partis
<
lb
/>
fit for aminum in capitulis magnitudo, per quæ tenduntur nerui torti, qui brachia continere catapultarum
<
lb
/>
debent} nernos Græci τόνδς uocant, magnitudo autem ſoraminis intelligitur diametros foraminis, ita ut nona
<
lb
/>
pars longitudinis ſagittæ, ſit dimetiens foraminis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26686
"
xml:space
="
preserve
">Brachia uero Græci άγ?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26687
"
xml:space
="
preserve
">ωνας appellant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26688
"
xml:space
="
preserve
">Hero ſic ait έχά-
<
lb
/>
λοω ?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26689
"
xml:space
="
preserve
">έτάμέν α τον τα τδς ά, τ όνονενον ? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26690
"
xml:space
="
preserve
">ένιοι, έμιτονον, ενιοι ? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26691
"
xml:space
="
preserve
">έμιτόνιον. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26692
"
xml:space
="
preserve
">Cæeterurn de ſignis menſur arũ,
<
lb
/>
quæ hic ponuntur, nihil aliud habeo dicere, cum Græca deſint, niſi quod a Iucundo poſitum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26693
"
xml:space
="
preserve
">ut S. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26694
"
xml:space
="
preserve
">ſemiſſem
<
lb
/>
ſignificet:</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26695
"
xml:space
="
preserve
">-. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26696
"
xml:space
="
preserve
">quartam partem non prænominati integri, ſed ſemißis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26697
"
xml:space
="
preserve
">Qctauam partem, non prænominati
<
lb
/>
integri, ſedſemißis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26698
"
xml:space
="
preserve
">ũ duellam, quæ eſt pars tertia prænominati integri, 9. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26699
"
xml:space
="
preserve
">ſicilium, quæ eſtpars quarta,
<
lb
/>
prænominati integri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26700
"
xml:space
="
preserve
">Z. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26701
"
xml:space
="
preserve
">dragma, quæ eſt pars octaua prænominati integri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26702
"
xml:space
="
preserve
">F. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26703
"
xml:space
="
preserve
">duodecimam prænominati in-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.387-03
"
xlink:href
="
note-514.01.387-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
tegri r. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26704
"
xml:space
="
preserve
">Sextamdecimam prænominati integri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26705
"
xml:space
="
preserve
">Signa uero illa punctim in orbem, uel in quadr atum facta,
<
lb
/>
nullius eſſe certæ ſigniſicationis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26706
"
xml:space
="
preserve
">Sed clauſularum diſinctionis tantum gratia ſacta: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26707
"
xml:space
="
preserve
">niſi quis forſan ea mi-
<
lb
/>
nutias ſui cuiuſq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26708
"
xml:space
="
preserve
">integri ſigniſicari contenderit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26709
"
xml:space
="
preserve
">Idem Iucundus catapultæ quandam deſcriptionem aſſert, ex
<
lb
/>
Athæneo antiquo delineatam, quæ & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26710
"
xml:space
="
preserve
">ſi non ea ſit quæ a Vitruuio affertur, tamen poterit aliqua in parte
<
lb
/>
prodeſſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26711
"
xml:space
="
preserve
">Nam organi huius structura plinthio quodam continetur, quod habet dextras, ac ſinistras ſum-
<
lb
/>
mas & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26712
"
xml:space
="
preserve
">imas partes, illas arrectarijs, has tranſuerſarijs tabulis compactas, illas parastatas has ωειτξητα di-
<
lb
/>
ctas parastatis quæ parallela ſunt, ancones, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26713
"
xml:space
="
preserve
">brachia catapultæ incumbunt, quibus compingitur calx id-
<
lb
/>
eſt πέρνα, excanantur autem per longum in ſemiorbem mediæ parastatæ, ubi ſecuriclati cardines imponun-
<
lb
/>
tur, qui regulis paraſtatis æquales appinguntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26714
"
xml:space
="
preserve
">In regulis autem canales ſunt in quibus ſagittæ collocan-
<
lb
/>
tur, in calce autem parastatarum eſt epitoxis, ideſt cauus in quo ſagittæ caput includitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26715
"
xml:space
="
preserve
">Canaliculi uero-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.387-04
"
xlink:href
="
note-514.01.387-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
ſyringes dicuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26716
"
xml:space
="
preserve
">Antefixa unica dictione legendum est, eſt enim columellæ antepoſita, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26717
"
xml:space
="
preserve
">plinthio, ca-
<
lb
/>
tapultæ adfixa. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26718
"
xml:space
="
preserve
">Anteſixæ ex aduerſo eſt columna, quæ antiſtaſis dicitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26719
"
xml:space
="
preserve
">Reliqua diuinanda ſunt, niſi ali-
<
lb
/>
quid ex Græcis fontibus haurias.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26720
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div850
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
161
">
<
head
xml:id
="
echoid-head169
"
xml:space
="
preserve
">De baliſtarum ratiombus. # Cap. XVI.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26721
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">CAtapvltarvm</
emph
>
rationes ex quibus membris, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26722
"
xml:space
="
preserve
">portionibus componantur, dixi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26723
"
xml:space
="
preserve
">Bali-
<
lb
/>
ſtarum autem rationes uariæ ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26724
"
xml:space
="
preserve
">differentes unius effectus cauſa comparatæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26725
"
xml:space
="
preserve
">Aliæ
<
lb
/>
enim uectibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26726
"
xml:space
="
preserve
">ſuculis, nonnullæ polyſpaſtis, aliæ ergatis, quædam etiam tympanorum
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.387-05
"
xlink:href
="
note-514.01.387-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
torquentur rationibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26727
"
xml:space
="
preserve
">Sed tamen nulla baliſta perſicitur, niſi ad propoſitam magnitu-
<
lb
/>
dinem ponderis ſaxi, quod id organum mittere debet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26728
"
xml:space
="
preserve
">Igitur de ratione earum non eſt omnibus expe-
<
lb
/>
ditum, niſi qui Arithmeticis rationibus numeros, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26729
"
xml:space
="
preserve
">nultiplicationes habent notas. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26730
"
xml:space
="
preserve
">Nanque ſiunt
<
lb
/>
in capitibus foramina per quorum ſpatia contenduntur, capillo maxime muliebri, uel nemo ſunes,
<
lb
/>
qui magnitudine ponderis lapidis, quem debet ea baliſta mittere, ex ratione grauitatis proportione
<
lb
/>
ſumuntur, quemadmodum catapultis de longttudine ſagittarum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26731
"
xml:space
="
preserve
">Itaque, ut etiam qui Geometriæ,
<
lb
/>
Arithmeticæq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26732
"
xml:space
="
preserve
">rationes non nouerint, habeant expeditum, ne in periculo bellico cogitationibus de-
<
lb
/>
tineantur, quæ ipſe ſaciendo certa cognoui, quæq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26733
"
xml:space
="
preserve
">ex parte accepi a præceptoribus ſinita, exponam;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26734
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26735
"
xml:space
="
preserve
">quibus rebus, Græcorum penſiones ad modulos habeant rationem, ad eam, ut etiam noſtris pon-
<
lb
/>
deribus reſpondeant, tradam explicata. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s26736
"
xml:space
="
preserve
">Nam quæ baliſta duapondo ſaxum mittere debet, ſoramen
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.387-06
"
xlink:href
="
note-514.01.387-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>