389357DECIMVS.
do ducentum uiginti unum, cum uiginti tribus centum uigeſimis quintis.
In bipedali, pondo 524.
cumtri-
ginta ſex, centum uigeſimis quintis.
ginta ſex, centum uigeſimis quintis.
Reſtiuuntur autem Vitruuiani numeri hoc modo.
Quæ baliſta duapondo ſaxum mittere debet,
foramen erit in eius capitulo digitorum quinque. Si pondo quatuor, digitorum ſex, cum digiti ſe-
petem uigeſimisquartis. Decem pondo. digitorum octo, cum undecim uigeſimis. Viginti pondo, di-
gitorum decem, cum quadraginta nouem ſexageſimis quartis. Quadraginta pondo, digitorum tre-
decim, cum nouem decimis ſextis. Sexaginta pondo, digitorum quindecim, cum ſexdecim triceſi-
mis. Octoginta pondo, digitorum ſeptendecim, cum una decima. centum uiginti pondo, digitorum
undeuiginti, cum tribus quintis. Centum ſexaginta pondo digitorum 21. cum undecim uigeſimis.
1110 Centum octoginta pondo, pedis unius, & digitorum ſex, cum tribus octauis. ducenta pondo, pedis
unius, & digitorum ſeptem, cum quinque octauis. Ducentum quinquagita pondo, ſeſquipedis & di-
giti. Cum ergo ſoraminis magnitudo ſuerit inſtituta, deſcribatur ſcutula, quæ Græce ῶειτρητος ap-
pellatur, cuius longitudo ſoraminum II Fz. latitudo duo & ſextæ partis. Diuidatur dimidium li-
neæ deſcriptæ, & cum diuiſum erit, contrahantur extremæ partes eius ſormæ, ut obliquam deforma-
tionem habeat longitudinis ſexta parte, latitudinis u bi eſt uerſura, quarta parte. In qua parte autem
eſt. curuatura, in quibus procurrunt cacumina angulorum, & foramina conuertuntur & contractu-
ra latitudinis redeant introrſus ſexta parte. Foramen autem oblonglus ſic tanto, quantam epizigis
habet craſsitudinem.
foramen erit in eius capitulo digitorum quinque. Si pondo quatuor, digitorum ſex, cum digiti ſe-
petem uigeſimisquartis. Decem pondo. digitorum octo, cum undecim uigeſimis. Viginti pondo, di-
gitorum decem, cum quadraginta nouem ſexageſimis quartis. Quadraginta pondo, digitorum tre-
decim, cum nouem decimis ſextis. Sexaginta pondo, digitorum quindecim, cum ſexdecim triceſi-
mis. Octoginta pondo, digitorum ſeptendecim, cum una decima. centum uiginti pondo, digitorum
undeuiginti, cum tribus quintis. Centum ſexaginta pondo digitorum 21. cum undecim uigeſimis.
1110 Centum octoginta pondo, pedis unius, & digitorum ſex, cum tribus octauis. ducenta pondo, pedis
unius, & digitorum ſeptem, cum quinque octauis. Ducentum quinquagita pondo, ſeſquipedis & di-
giti. Cum ergo ſoraminis magnitudo ſuerit inſtituta, deſcribatur ſcutula, quæ Græce ῶειτρητος ap-
pellatur, cuius longitudo ſoraminum II Fz. latitudo duo & ſextæ partis. Diuidatur dimidium li-
neæ deſcriptæ, & cum diuiſum erit, contrahantur extremæ partes eius ſormæ, ut obliquam deforma-
tionem habeat longitudinis ſexta parte, latitudinis u bi eſt uerſura, quarta parte. In qua parte autem
eſt. curuatura, in quibus procurrunt cacumina angulorum, & foramina conuertuntur & contractu-
ra latitudinis redeant introrſus ſexta parte. Foramen autem oblonglus ſic tanto, quantam epizigis
habet craſsitudinem.
Scutula Græce ῶειτρτος dicitur quod circumforata ſit, ponitur in ſummo atque imo capitulo, item dextra
ac ſiniſtra, eius munus est foramen habere, in quo nerui tenduntur, ſit autem ex ualido ligno, & quoniam pro-
2220 pter foramina imbecillior fit, iedeo laminis ferreis, & regulis obfirmatur, nerui aut brachia baliſtarum con-
tinent, cunelous, autem, qui neruos uertit, ac ſindit epizygis uocatur, tenduntur enim nerui cuneis quibuſdã
in medios funes iniectis, nam uoluuntur cuneoli & funes uertunt, ac torquent, ut intentiores ſint.
ac ſiniſtra, eius munus est foramen habere, in quo nerui tenduntur, ſit autem ex ualido ligno, & quoniam pro-
2220 pter foramina imbecillior fit, iedeo laminis ferreis, & regulis obfirmatur, nerui aut brachia baliſtarum con-
tinent, cunelous, autem, qui neruos uertit, ac ſindit epizygis uocatur, tenduntur enim nerui cuneis quibuſdã
in medios funes iniectis, nam uoluuntur cuneoli & funes uertunt, ac torquent, ut intentiores ſint.
Cum deſormatum ſuerit circumdiuidatur extremam ut habeat curuaturam molliter circumactam
*** craſsitudo eius ſoraminis. S. T. Conſtituantur modioli ſoraminum II.: - latitudo I. S. 9. ***
Craſsitudo, præterquam quod in ſoramine inditur, foraminis S. I. Ad extremum autem latitudo fo-
raminis I T. paraſtatorum longitudo foraminum v S T. curuatura, foraminis pars dimidia; craſsi-
tudo, foraminis ũ unius tertiæ, & partis 60. Adijcitur autem ad mediam latitudinem, quantum
eſt propè foramen factum in deſcriptione, latituine, & craſsitudine foraminis. v. altitudo parte
quarta. Regulæ, quæ, eſt in menſa longitudo, foraminum octo. latitudo, & craſsitudo, dimidium ſo-
3330 raminis. Cardines II. z *** craſsitudo, ſoraminis 199. *** curuatura regulæ T. 5. exterio-
ris regulæ latitudo, & craſsitudo tantundem, longitudo, quam dederit ipſa menſura deſormationis, &
paraſtatæ latitudo & ſuam curuaturam K. ſuperiores autem regulæ æquales erunt inſerioribus k-
menſæ tranſuerſarij ſoraminis ũ ũ k. Climaciclos ſcapi longitudo foraminum 13 *** craſsitudo
III. k. Interuallum medium, latitudo ſoraminis ex parte quarta *** craſsitudo parts octaua k. Cli-
maciclos ſuperioris pars, quæ eſt proxima, quæ coniuncta eſt menſæ tota longitudine diuiditur in
partes quinque. Ex his dentur duæ partes ei membro, quod Græci χηλόν uocant. Latitudo T. craſ-
ſitudo 9. *** longitudo ſoraminum III. & ſemis k. Extantia cheles ſoraminis S. pterygomatos
foraminis ξ, & ſicilicus. Quod autem eſt ad axona, quod appellatur frons tranſuerſarius ſoraminum
trium. *** interiorum regularum foraminis. Γ. craſsitudo ξ k. cheloni replum, quod eſt operimen-
4440 tum, ſecuri ui includitur. k. ſcapos climaciclos latitudo z. 5. craſsitudo ſoraminum x II k. Craſ-
ſitudo quadrati, quod eſt ad climacicla foraminis. F 5. in extremis k. rotundi autem axis diametros
æqualiter erit cheles. Ad clauiculas autem S. minus parte ſexta decuma k. Anteridium longi-
tudo foraminum. F. III. 9. latitudo in imo foraminis Γ. *** in ſummo craſsitudo zk. Baſis, quæ
appellatur eſchara longitudo foraminum *** antebalis foraminum IIII *** vtriuſque craſsitu-
do, & latitudo foraminis. ***. Compingitur autem dimidia altitudinis k. columna, latitudo, &
craſsitudo 15. altitudo autem non habet foraminis proportionem, ſed erit, quod opus erit ad uſum
brachij *** longitudo ſoraminum VI. *** craſsitudo in radice ſoraminis in extremis F. Deba-
liſtis, & catapultis, ſymmetrias, quas maxime expeditas putaui, expoſui. Quemadmodum autem con-
tentionibus eæ temperentur è neruo, capilloq́; tortis rudentibus, quantum comprehendere ſeriptis
5550 potuero, non prætermittam.
*** craſsitudo eius ſoraminis. S. T. Conſtituantur modioli ſoraminum II.: - latitudo I. S. 9. ***
Craſsitudo, præterquam quod in ſoramine inditur, foraminis S. I. Ad extremum autem latitudo fo-
raminis I T. paraſtatorum longitudo foraminum v S T. curuatura, foraminis pars dimidia; craſsi-
tudo, foraminis ũ unius tertiæ, & partis 60. Adijcitur autem ad mediam latitudinem, quantum
eſt propè foramen factum in deſcriptione, latituine, & craſsitudine foraminis. v. altitudo parte
quarta. Regulæ, quæ, eſt in menſa longitudo, foraminum octo. latitudo, & craſsitudo, dimidium ſo-
3330 raminis. Cardines II. z *** craſsitudo, ſoraminis 199. *** curuatura regulæ T. 5. exterio-
ris regulæ latitudo, & craſsitudo tantundem, longitudo, quam dederit ipſa menſura deſormationis, &
paraſtatæ latitudo & ſuam curuaturam K. ſuperiores autem regulæ æquales erunt inſerioribus k-
menſæ tranſuerſarij ſoraminis ũ ũ k. Climaciclos ſcapi longitudo foraminum 13 *** craſsitudo
III. k. Interuallum medium, latitudo ſoraminis ex parte quarta *** craſsitudo parts octaua k. Cli-
maciclos ſuperioris pars, quæ eſt proxima, quæ coniuncta eſt menſæ tota longitudine diuiditur in
partes quinque. Ex his dentur duæ partes ei membro, quod Græci χηλόν uocant. Latitudo T. craſ-
ſitudo 9. *** longitudo ſoraminum III. & ſemis k. Extantia cheles ſoraminis S. pterygomatos
foraminis ξ, & ſicilicus. Quod autem eſt ad axona, quod appellatur frons tranſuerſarius ſoraminum
trium. *** interiorum regularum foraminis. Γ. craſsitudo ξ k. cheloni replum, quod eſt operimen-
4440 tum, ſecuri ui includitur. k. ſcapos climaciclos latitudo z. 5. craſsitudo ſoraminum x II k. Craſ-
ſitudo quadrati, quod eſt ad climacicla foraminis. F 5. in extremis k. rotundi autem axis diametros
æqualiter erit cheles. Ad clauiculas autem S. minus parte ſexta decuma k. Anteridium longi-
tudo foraminum. F. III. 9. latitudo in imo foraminis Γ. *** in ſummo craſsitudo zk. Baſis, quæ
appellatur eſchara longitudo foraminum *** antebalis foraminum IIII *** vtriuſque craſsitu-
do, & latitudo foraminis. ***. Compingitur autem dimidia altitudinis k. columna, latitudo, &
craſsitudo 15. altitudo autem non habet foraminis proportionem, ſed erit, quod opus erit ad uſum
brachij *** longitudo ſoraminum VI. *** craſsitudo in radice ſoraminis in extremis F. Deba-
liſtis, & catapultis, ſymmetrias, quas maxime expeditas putaui, expoſui. Quemadmodum autem con-
tentionibus eæ temperentur è neruo, capilloq́; tortis rudentibus, quantum comprehendere ſeriptis
5550 potuero, non prætermittam.
Placuit mihi uno capite complecti, quæ de rationibus baliſtarum dicuntur, licet duobus ea contineri in
alijs exemplaribus uiderim. uidetur enim continens tractatio, & eadem inſtitutio. Cæterum non eſt, quod
aliud addere poſſim ad medelam inueteratorum ulcerum, niſi quædam non minus ulceroſa ex Græcis aut he-
ribus, ut qui me ſunt diligentiores chirurgi, uulnera ſoueant, alligent, & curent ſi fieri poteſt.
alijs exemplaribus uiderim. uidetur enim continens tractatio, & eadem inſtitutio. Cæterum non eſt, quod
aliud addere poſſim ad medelam inueteratorum ulcerum, niſi quædam non minus ulceroſa ex Græcis aut he-
ribus, ut qui me ſunt diligentiores chirurgi, uulnera ſoueant, alligent, & curent ſi fieri poteſt.