Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (7) of 412 > >|
397PRIMVS.
Er inſequar ingreſſus antiquitatis rerum naturæ, & eorum, qui initia humanitatis, & inuentio-
nes perquiſitas ſcriptorum præceptis dedicauerunt:
itaque quemadmodum ab his ſum inſtitutus,
exponam.
Alibi quoque pluries edem repetit. Auduiſſe quoque, & ſermonem habuiſſe teſtatur tum alibi, tum
Cap.
quarto octaui. Philologus enim fuii, & rerum naturæ ſtudioſus. Quarta conditio eſt laborum tole-
rantia;
uehemens animi propenſio, aßiduus rerum ſermo: unde illud eſt dictum, difficile eſſe inuenire hominmem
ingenio acuto, &
manſueto: ſed Vitr. ingenio acuto; & animo patienti excelluit. Quinta ratio eſt nibil amplius,
quàm ueritatem quærere:
quam ut conſequamur, neceſſaria eſt alia conditio: ea eſt ratio, & uia ueri inue-
niendi, quam methodum appellant.
quæ quoque nobis uſui parum eſſet, niſi & aliam haberemus, illam ſcili-
1110 cet, quæ in applicatione, &
uſu conſiſtit. Quod uero Vitruuius appetens, & ſtudioſus fuerit ueritatis, quod
regulam inueniendæ, quod uſum applicandæ habuerit,ſatis liquet in diligenti ipſius inueſtigatione,in ordina-
ta artis tractione, in apta rerum ſignificatione.
quod in proœmio quinti libri uidetur: & in proœmio ſcun-
di:
cum de ordine illius uoluminis rationem reddit: prædictæ ſeptem conditiones ex allata Architecturæ diffi-
nitione, &
origine deducuntur: quodrectè conſideranti eſt manifeſtum. Vitr. ergo emumerat quæ, qualia,
quot, &
quatenus eaſunt Architecto neceſſaria.
Et ut literatus ſit, & reliqua. Quibus enumeratis rationem affert, cur ita oporteat in ſingulis Archite
ctum erudiri.
Qvae curita ſint, hæ ſunt cauſæ. literas Architectum ſcire oportet, uti com mentarijs memoriam
firmiorem efficere poſsit.
2220
Prudentis eſtiudicare, prudentia præterita cum præſentibus conferens futura dignoſcit, præteritorum ratio
memoria continetur, ideo fit, ut Architecti iudicio memoria opituletur, firmitatem memoria comparatex
frequenti lectione, firmitus enim res ſcriptis commendantur:
neceſſeigitur eſt Architectum primam habere in
ſtitutionem;
quæ ad rectè loquendum,& rectè ſcribendum refertur: ut memoriam firmet commentariorum
lectione:
commentaria enim ideo dicta, quod menti committant, quæ in illis continentur, unde poſtea commi-
niſci mens poteſt:
ſunt enim breues, & expeditærerum narrationes, breuitate autem memoriæ conſulunt. le-
gendum igitur eſt, &
lecta diu mente peruoluenda, alioquin lectio male cederet, nam ſine frequenti meditatio
ne lectio negligentes homines faceret, ſcriptis enim fidentes, mentem deſtituunt.
Vitr. igitur & Græcas, &
latinas calluit literas, Græcis nominibus uſus eſt.
A Græcis ſe multa accepiſſe teſtatur,ſcire igitur literas eſt
grammaticam noſcere,Grammatica enim litteratura nominatur.
Deinde graphidos ſcientiam habere quo faci
3330 lius exemplaribus pictis, quàm uelit operis ſpeciem deformare ualeat.
Mathematicis omnibus ſubiectæ artes
ſunt quædam, quæ ratione ab illis acceptaſeſe ad opus accingãt Aſtrologiæ nauigatio, Muſicæ, praxis canendi;
Arithmeticæ, parsilla, quæeodem uocabulo gaudet, ſed exercitio conſtat. Geometriæſolidorum, planorum-
q́ue commenſus, &
huiuſmodi Vitr. & præcipuas illas, & ſubiectas habere Architectum debere dicit, nec
mirum, ab illis ratio, &
res ſignificans, ab his effectus, & res ſignificata oſtenditur: quarum rerum utramq;
efficere Architectum declarauit.
Graphidis peritia eſt lineamentorum recta ductio pictoribus, ſculptoribus,
cælatoribus, ſtatuarijs, &
huiuſmodi alijs neceſſaria: quæ prædictis inſeruit artibus, ut Mathematicæ inſer-
uiunt philoſophiæ, nam rerum commenſus, &
terminos colligit, magnitudinem. ſed, & fines, magnitudo ue
rò normis, &
regulis habetur, regulæpedibus & uncijs diſtinguntur, normæangulis, fines uerò extimos ra
dio, finitoreq́;
, atque alijs inſtrumentis habemus, hinc partes inter ſe, & ad uniuerſam magnitudinem compa
4440 ratur, diſcrimine earum, &
ſimiles rationes dignoſcuntur. quibus rebus, pictura, & colores addit, & um-
bras:
neceſſaria igitur eſt Architecto graphidis ideſt deſignationis, ut Itali dicunt, peritia. Nam Theatri
conformatio,ſcenarum deſcriptio, belicum linearum circunductio, &
ædificiorum, membrorumq́ defor-
matio, ichnographia, &
frontium deſcriptio, & alia eiuſdem generis ab ea peritia deſumuntur. quæ a Geo-
metria profecta lineas ad perpendiculum ducere, angulos formare, centra media inuenire multiiuges figuras
ducere ostendit, ideo Vitr.
Geometria autem plurima præſidia præſtat Architecturæ: & primum Euthigrammi, & circini
tradit uſum:
è quo maximè, facilius ædificiorum in areis expediunt deſcriptiones, normarumq́; , &
librationum, &
linearum directiones.
Menſurandi ars, quæ Geometria dicitur a terræmenſurationc, ortum habuit apud Aegyptios, deſignandis
5550 etiam ædificijs, atque omnium corporum deſcriptionibus maximè prodeſt:
quemadmodum dictum eſt: prodeſt
&
planis librandis, & dirigendis, quod in octauo libro erit manifeſtum: ratio enim rerum illarum, a Geome-
tria petenda eſt:
ex qua etiam uſus circini, & normæ deducitur. nam ea prouidet rectas, obliquas, infle-
xasq́;
lineas, iuſtos, amplos, & ſtrictos angulos, iuga, circulos, circulorumq; partes, figuras item, & cor
pora, pyramides, ſphæras, turbines, cilindros, &
huiuſmodi. quæ omnta trabibus fornicibus, tholis, ma
chinis, ſciotericisq́ maximas, &
incredibiles penè utilitates præstant.
Item per opticen in ædificijs a certis regionibus cœli, lumina rectè ducuntur.
Optice proſpstus ratio estoculo, radio, interuallo abſoluta. totius partisq́; nomen. genus enim dire-
ctum, reftexum, fractumq́;
radium conſiderat: nam & lumen interualla diuerſorum generum tangit: resq́ue
diuerſis medijs uidentur.
perſpicua media, & aliquatenus denſa radios frangunt, cuiuſinodiest aqua, uitrum,
6660 nubes.
ſunt & aliqua corpora perpolita, quæradios remittunt, cuiuſmodi ſpecula ſiue plana ſint, ſiue

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index