390358LIBER
De catapultarum, baliſtaum̈ contentionibus & tem-
peraturis. # Cap, XVII.
peraturis. # Cap, XVII.
SVmvntvr tigna amp liſsima, longitudine, ſupra ſiguntur cheIoniæ, in quibus includun-
tur ſuculæ. Per media autem ſpatia tignorum inſecantur, & exciduntur formæ, in qui-
bus exciſionibus includuntur capitula cata pultarum, cuneisq́; diſtinentur, ne in conten-
tionibus moueantur. Tum uero modioli ærei in ea capitula includuntur, & in eos cu-
1110 neoli ſerrei, quos ? πισξ? ας Græci uocant, collocantur. Deinde anſæ rudentum in duntur per fora-
mina capitulorum, & in alteram partem traijciuntur. deinde in ſuculas conijciuntur, inuoluunturq́;
uectibus, uti per eas extenti rudentes, cum manibus ſunt tacti, æqualem in utroque ſonitus habeant
reſponſum. Tunc autem cuneis ad foramina concluduntur, ut non poſsint ſe remittere. ita traiecti
in alteram partem, eadem ratione uectibus per ſuculas extenduntur, donec æqualiter ſonent. Ita cu-
ncorum conculſionibus, ud ſonitum muſicis auditionibus catapultæ temperantur.
tur ſuculæ. Per media autem ſpatia tignorum inſecantur, & exciduntur formæ, in qui-
bus exciſionibus includuntur capitula cata pultarum, cuneisq́; diſtinentur, ne in conten-
tionibus moueantur. Tum uero modioli ærei in ea capitula includuntur, & in eos cu-
1110 neoli ſerrei, quos ? πισξ? ας Græci uocant, collocantur. Deinde anſæ rudentum in duntur per fora-
mina capitulorum, & in alteram partem traijciuntur. deinde in ſuculas conijciuntur, inuoluunturq́;
uectibus, uti per eas extenti rudentes, cum manibus ſunt tacti, æqualem in utroque ſonitus habeant
reſponſum. Tunc autem cuneis ad foramina concluduntur, ut non poſsint ſe remittere. ita traiecti
in alteram partem, eadem ratione uectibus per ſuculas extenduntur, donec æqualiter ſonent. Ita cu-
ncorum conculſionibus, ud ſonitum muſicis auditionibus catapultæ temperantur.
2220
DE his rebus quæ potui, dixi.
Reſtat mihi de oppugnatorijs rebus, quemadmodum ma-
chinationibus, & duces uictores & ciuitates deſenſæ eſſe poſsint. Primum ad oppugna-
tiones aries ſic inuentus memoratur. Carthaginenſes ad Gades oppugnandas caſtra po-
ſuerunt: Cum autem caſtellum ante cepiſſent, id demoliri ſunt conati: poſtea quam non
habuerunt ad demolitionem ſerramenta, ſumpſerunt tignum, idq́; manibus ſuſtinentes, capiteq́; eius
ſum mum murum continenter pulſantes, ſummos ordinum lapides deijciebant, & ita gradatim ex or-
dine totam communitionem diſsipauerunt. Poſtea quidam faber Tyrius nomine Pephaſmenos hac
ratione, & inuentione inductus malo ſtatuto, ex eo alterum tranſuerſum uti trutinam ſuſpendit, & in
reducendo, & impellendo uehementibus plagis deiecit Gaditanorum murum. Cetras autem Chal-
cedonius de materia primum baſim ſubiectis rotis ſecit, ſupraq́; compegit arrectarijs, & iugis uaras,
3330& in his ſuſpendit arietem, corijsq; bubulis texit, uti tutiores eſſent, qui in ea machinatione ad pul-
fandum murum eſſent collocati. Id autem quod; tardos conatus habuerat, teſtudinem arietariam
appellare cœpit. His tum primis gradibus poſitis ad id genus machinationis, poſtea cum Philippus
Amyntæ ſilius Bizantium oppugnaret, Polyidus Theſſalus pluribus generibus, & ſacilioribus explica-
uit, a quo receperunt doctrinam Diades, & Chereas, qui cum Alexandro militauerunt. Ita que Dia-
des ſcriptis ſuis oſtendit ſe inueniſſe turres ambulatorias, quas etiam diſſolutas in exercitu circum-
ferre ſolebat. Præterea terebram, & aſcendentem machinam, qua ad murum plano pede tranſitus
eſſe poſſet: & etiam coruum demolitorem, quem nonnulli gruem appellant. Non minus utebatur
ariete ſubrotato, cuius rationes ſcriptas reliquit. Turrem autem minimam ait oportere ſieri ne mi-
nus altam cubitorum 60. latam 17. Contracturam autem ſummam imę partis quintam. Arre-
4440 ctaria in turris imo dodrantalia, in ſummo ſemipcdalia. Fieri autem ait oportere eam turrem tabu-
latorum decem ſingulis partibus in ea feneſtratis. Maiorem uero turrem altam cubitorum 120 la-
tam cubitorum 23. Contructuram item ſummam quinta parte; arrectaria pedalia in imo, in ſum-
mo ſemipedalia. Hanc magnitudinem turris ſaciebat tabulatorum 20. cum haberent ſingula ta-
balata circuitionem cubitorum ternum: tegebat autem corijs crudis, ut ab omni plaga eſſent tutæ.
Teſtudinis arietariæ comparatio eadem ratione perſiciebatur. Habuerat autem interullum cubi-
torum 30. altitudinem præter ſaſtigium. 16. Faſtigij autem altitudo ab ſtrato ad ſummum cubitz
7. Exibat autem in altum, & ſupra medij tecti faſtigium turricula lata non minus cubita 12. & ſu-
pra extollebatur altitudine quatuor tabulatorum: in qua tabulato ſummo ſtatuebantur Scorpiones,
& catapultæ, in inferioribus congerebatur magna aquæ multitudo, ad extinguendum ſi qua uis ignis
5550 mitteretur. Conſtituebatur autem in ea arietaria machina, quæ Græce ηριο? ό? η dicitur, in qua collo-
cabatur torus perfectus in torno, in quo inſuper conſtitutus aries rudentium dectionibus. & redu-
ctionibus eſſiciebat magnos operis eſſctdus: tegebatur autem is corijs crudis quemadmodum turris.
De terebra has explicuit ſcriptis rationes. Ipſam machinam uti teſtudinem in medio habentem collo-
catum in orthoſtratis canalem faciebat, quemadmodum in catapultis, aut baliſtis ſieri ſolet, longitu-
dine cubitorum 50. altitudine cubiti, in quo conſtituebatur tranſuerſa ſueula. in capite autem dex-
tra ac ſiniſtra trochleæ duæ, per quas mouebatur quod inerat in eo canali capite ſerrato tignum. ſub
co autem ipſo canali tuti crebriter celeriores, & uehementiores efficiebant eius motus. Supra autem
id tignum, quod inibi erat, arcus agebantur ad tegendum canalem, uti ſuſtinerent corium crudum,
quo ea machina erat inuoluta. De corace nihil putauit ſcribendum, quod animaduerteret eam ma-
6660
chinationibus, & duces uictores & ciuitates deſenſæ eſſe poſsint. Primum ad oppugna-
tiones aries ſic inuentus memoratur. Carthaginenſes ad Gades oppugnandas caſtra po-
ſuerunt: Cum autem caſtellum ante cepiſſent, id demoliri ſunt conati: poſtea quam non
habuerunt ad demolitionem ſerramenta, ſumpſerunt tignum, idq́; manibus ſuſtinentes, capiteq́; eius
ſum mum murum continenter pulſantes, ſummos ordinum lapides deijciebant, & ita gradatim ex or-
dine totam communitionem diſsipauerunt. Poſtea quidam faber Tyrius nomine Pephaſmenos hac
ratione, & inuentione inductus malo ſtatuto, ex eo alterum tranſuerſum uti trutinam ſuſpendit, & in
reducendo, & impellendo uehementibus plagis deiecit Gaditanorum murum. Cetras autem Chal-
cedonius de materia primum baſim ſubiectis rotis ſecit, ſupraq́; compegit arrectarijs, & iugis uaras,
3330& in his ſuſpendit arietem, corijsq; bubulis texit, uti tutiores eſſent, qui in ea machinatione ad pul-
fandum murum eſſent collocati. Id autem quod; tardos conatus habuerat, teſtudinem arietariam
appellare cœpit. His tum primis gradibus poſitis ad id genus machinationis, poſtea cum Philippus
Amyntæ ſilius Bizantium oppugnaret, Polyidus Theſſalus pluribus generibus, & ſacilioribus explica-
uit, a quo receperunt doctrinam Diades, & Chereas, qui cum Alexandro militauerunt. Ita que Dia-
des ſcriptis ſuis oſtendit ſe inueniſſe turres ambulatorias, quas etiam diſſolutas in exercitu circum-
ferre ſolebat. Præterea terebram, & aſcendentem machinam, qua ad murum plano pede tranſitus
eſſe poſſet: & etiam coruum demolitorem, quem nonnulli gruem appellant. Non minus utebatur
ariete ſubrotato, cuius rationes ſcriptas reliquit. Turrem autem minimam ait oportere ſieri ne mi-
nus altam cubitorum 60. latam 17. Contracturam autem ſummam imę partis quintam. Arre-
4440 ctaria in turris imo dodrantalia, in ſummo ſemipcdalia. Fieri autem ait oportere eam turrem tabu-
latorum decem ſingulis partibus in ea feneſtratis. Maiorem uero turrem altam cubitorum 120 la-
tam cubitorum 23. Contructuram item ſummam quinta parte; arrectaria pedalia in imo, in ſum-
mo ſemipedalia. Hanc magnitudinem turris ſaciebat tabulatorum 20. cum haberent ſingula ta-
balata circuitionem cubitorum ternum: tegebat autem corijs crudis, ut ab omni plaga eſſent tutæ.
Teſtudinis arietariæ comparatio eadem ratione perſiciebatur. Habuerat autem interullum cubi-
torum 30. altitudinem præter ſaſtigium. 16. Faſtigij autem altitudo ab ſtrato ad ſummum cubitz
7. Exibat autem in altum, & ſupra medij tecti faſtigium turricula lata non minus cubita 12. & ſu-
pra extollebatur altitudine quatuor tabulatorum: in qua tabulato ſummo ſtatuebantur Scorpiones,
& catapultæ, in inferioribus congerebatur magna aquæ multitudo, ad extinguendum ſi qua uis ignis
5550 mitteretur. Conſtituebatur autem in ea arietaria machina, quæ Græce ηριο? ό? η dicitur, in qua collo-
cabatur torus perfectus in torno, in quo inſuper conſtitutus aries rudentium dectionibus. & redu-
ctionibus eſſiciebat magnos operis eſſctdus: tegebatur autem is corijs crudis quemadmodum turris.
De terebra has explicuit ſcriptis rationes. Ipſam machinam uti teſtudinem in medio habentem collo-
catum in orthoſtratis canalem faciebat, quemadmodum in catapultis, aut baliſtis ſieri ſolet, longitu-
dine cubitorum 50. altitudine cubiti, in quo conſtituebatur tranſuerſa ſueula. in capite autem dex-
tra ac ſiniſtra trochleæ duæ, per quas mouebatur quod inerat in eo canali capite ſerrato tignum. ſub
co autem ipſo canali tuti crebriter celeriores, & uehementiores efficiebant eius motus. Supra autem
id tignum, quod inibi erat, arcus agebantur ad tegendum canalem, uti ſuſtinerent corium crudum,
quo ea machina erat inuoluta. De corace nihil putauit ſcribendum, quod animaduerteret eam ma-
6660