Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
341
341 (309)
342
342 (310)
343
343 (311)
344
344 (312)
345
345 (313)
346
346 (314)
347
347 (315)
348
348 (316)
349
349 (317)
350
350 (318)
< >
page |< < (358) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div850" type="section" level="2" n="161">
            <pb o="358" file="514.01.390" n="390" rhead="LIBER"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div856" type="section" level="2" n="162">
            <head xml:id="echoid-head170" style="it" xml:space="preserve">De catapultarum, baliſtaum̈ contentionibus & tem-
              <lb/>
            peraturis. # Cap, XVII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s26995" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">SVmvntvr</emph>
              tigna amp liſsima, longitudine, ſupra ſiguntur cheIoniæ, in quibus includun-
                <lb/>
              tur ſuculæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s26996" xml:space="preserve">Per media autem ſpatia tignorum inſecantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26997" xml:space="preserve">exciduntur formæ, in qui-
                <lb/>
              bus exciſionibus includuntur capitula cata pultarum, cuneisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s26998" xml:space="preserve">diſtinentur, ne in conten-
                <lb/>
              tionibus moueantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s26999" xml:space="preserve">Tum uero modioli ærei in ea capitula includuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27000" xml:space="preserve">in eos cu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.390-01" xlink:href="note-514.01.390-01a" xml:space="preserve">10</note>
              neoli ſerrei, quos ?</s>
              <s xml:id="echoid-s27001" xml:space="preserve">πισξ?</s>
              <s xml:id="echoid-s27002" xml:space="preserve">ας Græci uocant, collocantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s27003" xml:space="preserve">Deinde anſæ rudentum in duntur per fora-
                <lb/>
              mina capitulorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27004" xml:space="preserve">in alteram partem traijciuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s27005" xml:space="preserve">deinde in ſuculas conijciuntur, inuoluunturq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s27006" xml:space="preserve">uectibus, uti per eas extenti rudentes, cum manibus ſunt tacti, æqualem in utroque ſonitus habeant
                <lb/>
              reſponſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27007" xml:space="preserve">Tunc autem cuneis ad foramina concluduntur, ut non poſsint ſe remittere. </s>
              <s xml:id="echoid-s27008" xml:space="preserve">ita traiecti
                <lb/>
              in alteram partem, eadem ratione uectibus per ſuculas extenduntur, donec æqualiter ſonent. </s>
              <s xml:id="echoid-s27009" xml:space="preserve">Ita cu-
                <lb/>
              ncorum conculſionibus, ud ſonitum muſicis auditionibus catapultæ temperantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s27010" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div858" type="section" level="2" n="163">
            <head xml:id="echoid-head171" style="it" xml:space="preserve">De oppugnatorijs, defenſorijs̈ rebus: & primum de arietis
              <lb/>
            inuentione ems̈ machina. # Cap. XVIII.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s27011" xml:space="preserve">DE his rebus quæ potui, dixi. </s>
              <s xml:id="echoid-s27012" xml:space="preserve">Reſtat mihi de oppugnatorijs rebus, quemadmodum ma-
                <lb/>
              chinationibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27013" xml:space="preserve">duces uictores & </s>
              <s xml:id="echoid-s27014" xml:space="preserve">ciuitates deſenſæ eſſe poſsint. </s>
              <s xml:id="echoid-s27015" xml:space="preserve">Primum ad oppugna-
                <lb/>
              tiones aries ſic inuentus memoratur. </s>
              <s xml:id="echoid-s27016" xml:space="preserve">Carthaginenſes ad Gades oppugnandas caſtra po-
                <lb/>
              ſuerunt: </s>
              <s xml:id="echoid-s27017" xml:space="preserve">Cum autem caſtellum ante cepiſſent, id demoliri ſunt conati: </s>
              <s xml:id="echoid-s27018" xml:space="preserve">poſtea quam non
                <lb/>
              habuerunt ad demolitionem ſerramenta, ſumpſerunt tignum, idq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27019" xml:space="preserve">manibus ſuſtinentes, capiteq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27020" xml:space="preserve">eius
                <lb/>
              ſum mum murum continenter pulſantes, ſummos ordinum lapides deijciebant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27021" xml:space="preserve">ita gradatim ex or-
                <lb/>
              dine totam communitionem diſsipauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27022" xml:space="preserve">Poſtea quidam faber Tyrius nomine Pephaſmenos hac
                <lb/>
              ratione, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27023" xml:space="preserve">inuentione inductus malo ſtatuto, ex eo alterum tranſuerſum uti trutinam ſuſpendit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27024" xml:space="preserve">in
                <lb/>
              reducendo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27025" xml:space="preserve">impellendo uehementibus plagis deiecit Gaditanorum murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27026" xml:space="preserve">Cetras autem Chal-
                <lb/>
              cedonius de materia primum baſim ſubiectis rotis ſecit, ſupraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27027" xml:space="preserve">compegit arrectarijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27028" xml:space="preserve">iugis uaras,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.390-03" xlink:href="note-514.01.390-03a" xml:space="preserve">30</note>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s27029" xml:space="preserve">in his ſuſpendit arietem, corijsq; </s>
              <s xml:id="echoid-s27030" xml:space="preserve">bubulis texit, uti tutiores eſſent, qui in ea machinatione ad pul-
                <lb/>
              fandum murum eſſent collocati. </s>
              <s xml:id="echoid-s27031" xml:space="preserve">Id autem quod; </s>
              <s xml:id="echoid-s27032" xml:space="preserve">tardos conatus habuerat, teſtudinem arietariam
                <lb/>
              appellare cœpit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27033" xml:space="preserve">His tum primis gradibus poſitis ad id genus machinationis, poſtea cum Philippus
                <lb/>
              Amyntæ ſilius Bizantium oppugnaret, Polyidus Theſſalus pluribus generibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27034" xml:space="preserve">ſacilioribus explica-
                <lb/>
              uit, a quo receperunt doctrinam Diades, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27035" xml:space="preserve">Chereas, qui cum Alexandro militauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27036" xml:space="preserve">Ita que Dia-
                <lb/>
              des ſcriptis ſuis oſtendit ſe inueniſſe turres ambulatorias, quas etiam diſſolutas in exercitu circum-
                <lb/>
              ferre ſolebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s27037" xml:space="preserve">Præterea terebram, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27038" xml:space="preserve">aſcendentem machinam, qua ad murum plano pede tranſitus
                <lb/>
              eſſe poſſet: </s>
              <s xml:id="echoid-s27039" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s27040" xml:space="preserve">etiam coruum demolitorem, quem nonnulli gruem appellant. </s>
              <s xml:id="echoid-s27041" xml:space="preserve">Non minus utebatur
                <lb/>
              ariete ſubrotato, cuius rationes ſcriptas reliquit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27042" xml:space="preserve">Turrem autem minimam ait oportere ſieri ne mi-
                <lb/>
              nus altam cubitorum 60. </s>
              <s xml:id="echoid-s27043" xml:space="preserve">latam 17. </s>
              <s xml:id="echoid-s27044" xml:space="preserve">Contracturam autem ſummam imę partis quintam. </s>
              <s xml:id="echoid-s27045" xml:space="preserve">Arre-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.390-04" xlink:href="note-514.01.390-04a" xml:space="preserve">40</note>
              ctaria in turris imo dodrantalia, in ſummo ſemipcdalia. </s>
              <s xml:id="echoid-s27046" xml:space="preserve">Fieri autem ait oportere eam turrem tabu-
                <lb/>
              latorum decem ſingulis partibus in ea feneſtratis. </s>
              <s xml:id="echoid-s27047" xml:space="preserve">Maiorem uero turrem altam cubitorum 120 la-
                <lb/>
              tam cubitorum 23. </s>
              <s xml:id="echoid-s27048" xml:space="preserve">Contructuram item ſummam quinta parte; </s>
              <s xml:id="echoid-s27049" xml:space="preserve">arrectaria pedalia in imo, in ſum-
                <lb/>
              mo ſemipedalia. </s>
              <s xml:id="echoid-s27050" xml:space="preserve">Hanc magnitudinem turris ſaciebat tabulatorum 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s27051" xml:space="preserve">cum haberent ſingula ta-
                <lb/>
              balata circuitionem cubitorum ternum: </s>
              <s xml:id="echoid-s27052" xml:space="preserve">tegebat autem corijs crudis, ut ab omni plaga eſſent tutæ.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s27053" xml:space="preserve">Teſtudinis arietariæ comparatio eadem ratione perſiciebatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s27054" xml:space="preserve">Habuerat autem interullum cubi-
                <lb/>
              torum 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s27055" xml:space="preserve">altitudinem præter ſaſtigium. </s>
              <s xml:id="echoid-s27056" xml:space="preserve">16. </s>
              <s xml:id="echoid-s27057" xml:space="preserve">Faſtigij autem altitudo ab ſtrato ad ſummum cubitz
                <lb/>
              7. </s>
              <s xml:id="echoid-s27058" xml:space="preserve">Exibat autem in altum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27059" xml:space="preserve">ſupra medij tecti faſtigium turricula lata non minus cubita 12. </s>
              <s xml:id="echoid-s27060" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s27061" xml:space="preserve">ſu-
                <lb/>
              pra extollebatur altitudine quatuor tabulatorum: </s>
              <s xml:id="echoid-s27062" xml:space="preserve">in qua tabulato ſummo ſtatuebantur Scorpiones,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s27063" xml:space="preserve">catapultæ, in inferioribus congerebatur magna aquæ multitudo, ad extinguendum ſi qua uis ignis
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.390-05" xlink:href="note-514.01.390-05a" xml:space="preserve">50</note>
              mitteretur. </s>
              <s xml:id="echoid-s27064" xml:space="preserve">Conſtituebatur autem in ea arietaria machina, quæ Græce ηριο?</s>
              <s xml:id="echoid-s27065" xml:space="preserve">ό?</s>
              <s xml:id="echoid-s27066" xml:space="preserve">η dicitur, in qua collo-
                <lb/>
              cabatur torus perfectus in torno, in quo inſuper conſtitutus aries rudentium dectionibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s27067" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s27068" xml:space="preserve">redu-
                <lb/>
              ctionibus eſſiciebat magnos operis eſſctdus: </s>
              <s xml:id="echoid-s27069" xml:space="preserve">tegebatur autem is corijs crudis quemadmodum turris.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s27070" xml:space="preserve">De terebra has explicuit ſcriptis rationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s27071" xml:space="preserve">Ipſam machinam uti teſtudinem in medio habentem collo-
                <lb/>
              catum in orthoſtratis canalem faciebat, quemadmodum in catapultis, aut baliſtis ſieri ſolet, longitu-
                <lb/>
              dine cubitorum 50. </s>
              <s xml:id="echoid-s27072" xml:space="preserve">altitudine cubiti, in quo conſtituebatur tranſuerſa ſueula. </s>
              <s xml:id="echoid-s27073" xml:space="preserve">in capite autem dex-
                <lb/>
              tra ac ſiniſtra trochleæ duæ, per quas mouebatur quod inerat in eo canali capite ſerrato tignum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27074" xml:space="preserve">ſub
                <lb/>
              co autem ipſo canali tuti crebriter celeriores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27075" xml:space="preserve">uehementiores efficiebant eius motus. </s>
              <s xml:id="echoid-s27076" xml:space="preserve">Supra autem
                <lb/>
              id tignum, quod inibi erat, arcus agebantur ad tegendum canalem, uti ſuſtinerent corium crudum,
                <lb/>
              quo ea machina erat inuoluta. </s>
              <s xml:id="echoid-s27077" xml:space="preserve">De corace nihil putauit ſcribendum, quod animaduerteret eam ma-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.390-06" xlink:href="note-514.01.390-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>