Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
< >
page |< < (363) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div867" type="section" level="2" n="167">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s27230" xml:space="preserve">
                <pb o="363" file="514.01.395" n="395" rhead="DECIMVS."/>
              ſacerdotibus uenerunt ad deprecandum, tunc eſt pollicitus his legibus, uti ſi eam machinam cepiſſet,
                <lb/>
              ſua eſſet. </s>
              <s xml:id="echoid-s27231" xml:space="preserve">His ita conſtitutis, qua machina acceſſura erat, ea regione murum pertudit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27232" xml:space="preserve">iuſsit omnes
                <lb/>
              publice & </s>
              <s xml:id="echoid-s27233" xml:space="preserve">priuatim, quod quiſq; </s>
              <s xml:id="echoid-s27234" xml:space="preserve">habuiſlet aquæ, ſtercoris, luti, per eam feneſtram per canales effun-
                <lb/>
              dere ante murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27235" xml:space="preserve">Cum ibi magna uis aquæ, luti, ſtercoris, nocte profuſa fuiſſet, poſtero die Helepo-
                <lb/>
              lis accedens, antequam appropinquaret ad murum in humida uoragine acta conſedit, nec progredi,
                <lb/>
              nec regredit poſtea potuit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27236" xml:space="preserve">Itaque Demetrius cum
                <unsure/>
              uidiſſet ſapientia Diogneti ſe deceptum eſſe, cum
                <lb/>
              claſſe ſua diſceſsit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27237" xml:space="preserve">Tunc Rhodij Diogneti ſolertia liberati bello publice gratias egerunt, honori-
                <lb/>
              busq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27238" xml:space="preserve">omnibus eum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27239" xml:space="preserve">ornamentis exornauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27240" xml:space="preserve">Diognetus autem eam Helepolim reduxit in urbem,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s27241" xml:space="preserve">in publico collocauit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27242" xml:space="preserve">inſcripſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27243" xml:space="preserve">Diognetus e manubijs id populo dedit munus. </s>
              <s xml:id="echoid-s27244" xml:space="preserve">Ita in repugna-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-01" xlink:href="note-514.01.395-01a" xml:space="preserve">10</note>
              torijs rebus non tantum machinę, ſed etiam maxime conſilia ſunt comparanda. </s>
              <s xml:id="echoid-s27245" xml:space="preserve">Non minus Chio cum
                <lb/>
              ſupra naues ſambucarum machinas hoſtes comparauiſſent, noctu Chij terram, arenam, lapides pro-
                <lb/>
              iecerunt in mare ante murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27246" xml:space="preserve">Ita illi poſtero die cum accedere uoluiſſent, naues ſupra aggerationem,
                <lb/>
              quæ fuerat ſub aqua, ſederunt, nec ad murum accedere, nec retrorſus ſe recipere potuerunt, ſed ibi mal-
                <lb/>
              leolis conſixæ incendio ſunt conflagratæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s27247" xml:space="preserve">Apollonia quoque cum circumſideretur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27248" xml:space="preserve">ſpecus hoſtes
                <lb/>
              fodiendo cogitarent ſine ſuſpitione intra mœnia penetrare. </s>
              <s xml:id="echoid-s27249" xml:space="preserve">Id autem cum a ſpeculatoribus eſlet Apoi-
                <lb/>
              loniatibus renunciatum, perturbati nuncio propter timorem conſilijs indigentes animis deſiciebant,
                <lb/>
              quod neque tempus, neque certum locum ſcire poterant, quo emerſum facturi fuiſſent hoſtes. </s>
              <s xml:id="echoid-s27250" xml:space="preserve">Tum
                <lb/>
              uero Trypho Alexandrinus, qui ibi fuerat Architectus, intra murum plures ſpecus deſignauit & </s>
              <s xml:id="echoid-s27251" xml:space="preserve">fo-
                <lb/>
              diendo terram progrediebatur extra murum dumtaxat citra ſagittæ emiſsionem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27252" xml:space="preserve">in omnibus uaſa æ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-02" xlink:href="note-514.01.395-02a" xml:space="preserve">20</note>
              nea ſuſpendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27253" xml:space="preserve">Ex his in una foſſura, quæ contra hoſtium ſpecus fuerat uaſa pendentia ad plagas fer-
                <lb/>
              ramentorum ſonare cœ perunt, ita ex eo intellectum eſt, qua regione aduerſarij ſpecus agentes intra
                <lb/>
              penetrare cogitabant. </s>
              <s xml:id="echoid-s27254" xml:space="preserve">Sic limitatione cognita temperauit ahena aquæ feruentis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27255" xml:space="preserve">picis de ſuperne
                <lb/>
              contra capita hoſtium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27256" xml:space="preserve">ſtercoris humani, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27257" xml:space="preserve">arenæ coctæ candentis, dein noctu pertudit crebra
                <unsure/>
                <lb/>
              ramina, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27258" xml:space="preserve">per ea repente perfundendo, qui in eo opere fuerunt hoſtes omnes necauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27259" xml:space="preserve">Item Maſsilia
                <lb/>
              cum oppugnaretur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27260" xml:space="preserve">numero ſupra 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s27261" xml:space="preserve">ſpecus tum agerent, Maſsilitani ſuſpicati totam, quæ fue-
                <unsure/>
                <lb/>
              rat ante murum foſſam altiore foſſura depreſſerunt, ita ſpecus omnes exitus in foſſam habuerunt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s27262" xml:space="preserve">Quibus autem locis foſſa non potuerat fieri, intra murum barathrum ampliſsima longitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27263" xml:space="preserve">am-
                <lb/>
              plitudine, uti piſcinam fecerunt contra eum locum, qua ſpecus agebantur, eamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27264" xml:space="preserve">e puteis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27265" xml:space="preserve">e portu
                <lb/>
              impleuerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27266" xml:space="preserve">Itaque cum ſpecus eſſet repente naribus apertis, uehemens aquæ uis immiſſa ſupplan-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-03" xlink:href="note-514.01.395-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tauit fulcturas, quiq; </s>
              <s xml:id="echoid-s27267" xml:space="preserve">intra fuerunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27268" xml:space="preserve">ab aquæ multitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27269" xml:space="preserve">ab ruina ſpecus omnes ſunt oppreſsi.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s27270" xml:space="preserve">Etiam cum agger ad murum contra eos compararetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27271" xml:space="preserve">arboribus exciſis, eoq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27272" xml:space="preserve">collocatis, locus
                <lb/>
              operibus exaggeraretur, baliſtis uectes ferreos candentes in id mittendo totam munitionem coege-
                <lb/>
              runt conflagrare. </s>
              <s xml:id="echoid-s27273" xml:space="preserve">Teſtudo autem arietaria cum ad murum pulſandum acceſsiſſet demiſerunt laqueum,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s27274" xml:space="preserve">eo ariete conſtricto per tympanum ergata circumagentes ſuſpenſo capite eius non ſunt paſsi tangi
                <lb/>
              murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27275" xml:space="preserve">Denique totam machinam candentibus malleolis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27276" xml:space="preserve">baliſtarum plagis diſsipauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27277" xml:space="preserve">Ita
                <lb/>
              hæ uictoria ciuitates, non machinis, ſed contra machinarum rationem Architectorum ſolertia ſunt li-
                <lb/>
              beratæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s27278" xml:space="preserve">Quas potui de machinis expedire rationes pacis, belliq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27279" xml:space="preserve">temporibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27280" xml:space="preserve">utiliſsimas putaui, in
                <lb/>
              hoc uolumine perfeci. </s>
              <s xml:id="echoid-s27281" xml:space="preserve">In prioribus uero nouem de ſingulis generibus & </s>
              <s xml:id="echoid-s27282" xml:space="preserve">partibus comparaui, uti
                <lb/>
              totum corpus omnia Architecturæ membra in decem uoluminibus haberet explicata.</s>
              <s xml:id="echoid-s27283" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s27284" xml:space="preserve">Quæ a Vitruuio dicuntur in peroratione facilia ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27285" xml:space="preserve">Reliquum eſt ut Deo gratias agam immortales, quod
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-04" xlink:href="note-514.01.395-04a" xml:space="preserve">40</note>
              ad finem opus laborioſiſſimum perduxerim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27286" xml:space="preserve">quæ pollicitus ſum, quantum in me fuerit, fide, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27287" xml:space="preserve">diligentia
                <lb/>
              præſtiterim. </s>
              <s xml:id="echoid-s27288" xml:space="preserve">Opticem autem de qua libro quinto me tractaturum promiſi, iam abſolui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27289" xml:space="preserve">statim uidendam
                <lb/>
              curabo; </s>
              <s xml:id="echoid-s27290" xml:space="preserve">ut etiam in bac parte aliquid utilitatis etiam pictoribus afferam. </s>
              <s xml:id="echoid-s27291" xml:space="preserve">Itaque quemadmodum a præcepto-
                <lb/>
              ribus meis didici, in ſequentibus exponam.</s>
              <s xml:id="echoid-s27292" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s27293" xml:space="preserve">Finis libri decimi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27294" xml:space="preserve">vltimi.</s>
              <s xml:id="echoid-s27295" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>