Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.110.] De ratione pingendi in ædificijs. Cap. V.
[1.111.] De marmore, quomodo paretur ad tectoria. Cap. VI.
[1.112.] De coloribus, & primum de ochra. Cap. VII.
[1.113.] De Minij rationibus. Cap. VIII.
[1.114.] De minij cemper atura. Cap. IX.
[1.115.] De coloribus, qui arte fiunt. Cap. X.
[1.116.] De cærulei temperaturis. Cap. XI.
[1.117.] Quomodo fiat ceruſſa, & ærugo, & Sandara- ca. Cap. XII.
[1.118.] Quomodo fiat oſtrum colorum omnium facticiorum excel-lentißimum. Cap. XIII.
[1.119.] De purpureis coloribus. Cap. XIIII.
[1.120.] Finis Libri Septimi.
[1.121.] M.VITR V VII DE ARCHITE CTVRA LIBER OCTAVVS. Proœmium.
[1.122.] De aquœ inuentionibus. Cap. 1.
[1.123.] De aqua imbrium, eius{q́ue} uirtutibus. Cap. II.
[1.124.] De aquis calidis, & quas habeant uires a diuer ſis met allis prodeuntes, & de uariorum fontium, fluminum, lacuumg natu-ra. Cap. 111.
[1.125.] De proprietate item nonnullorum locorum, & fon- tium. Cap. IIII.
[1.126.] De aquarum experimentis. Cap. V.
[1.127.] De per ductionibus, & libr ationibus aquarum, & instrumentis ad hunc uſum. Cap. VI.
[1.128.] Quot modis ducantur aquæ. Cap. VII.
[1.129.] Finis Libri Octaui.
[1.130.] M. VITRVVIIDE ARCHITECTVRA LIBER NONVS.
[1.131.] Proœmium
[1.132.] Platonis inuentumde agro metiendo. Cap. I.
[1.133.] De norma Pythagoricum inuentum ex orthogonij trigoni deformatione. Cap. II.
[1.134.] Luomodo portio argenti auro miſta in integro opere depre- hendi, diſcernig, poßit.#Cap.# III.
[1.135.] PTOLEM AEO REGI ERATOSTHENES. S.
[1.136.] De Gnomonicis rationibus ex radij Solis per umbram inuen-tis, & mundo, atque planetis. Cao.IIII.
[1.137.] TABVLA MOTVVM COELESTIVM.
[1.138.] De Solis curſu per duodecim ſigna Zodia- ci. Cap. V.
[1.139.] Continuatio diei, & luminis.Horæ Minuta Secunda.
< >
page |< < (363) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div867" type="section" level="2" n="167">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s27230" xml:space="preserve">
                <pb o="363" file="514.01.395" n="395" rhead="DECIMVS."/>
              ſacerdotibus uenerunt ad deprecandum, tunc eſt pollicitus his legibus, uti ſi eam machinam cepiſſet,
                <lb/>
              ſua eſſet. </s>
              <s xml:id="echoid-s27231" xml:space="preserve">His ita conſtitutis, qua machina acceſſura erat, ea regione murum pertudit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27232" xml:space="preserve">iuſsit omnes
                <lb/>
              publice & </s>
              <s xml:id="echoid-s27233" xml:space="preserve">priuatim, quod quiſq; </s>
              <s xml:id="echoid-s27234" xml:space="preserve">habuiſlet aquæ, ſtercoris, luti, per eam feneſtram per canales effun-
                <lb/>
              dere ante murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27235" xml:space="preserve">Cum ibi magna uis aquæ, luti, ſtercoris, nocte profuſa fuiſſet, poſtero die Helepo-
                <lb/>
              lis accedens, antequam appropinquaret ad murum in humida uoragine acta conſedit, nec progredi,
                <lb/>
              nec regredit poſtea potuit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27236" xml:space="preserve">Itaque Demetrius cum
                <unsure/>
              uidiſſet ſapientia Diogneti ſe deceptum eſſe, cum
                <lb/>
              claſſe ſua diſceſsit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27237" xml:space="preserve">Tunc Rhodij Diogneti ſolertia liberati bello publice gratias egerunt, honori-
                <lb/>
              busq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27238" xml:space="preserve">omnibus eum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27239" xml:space="preserve">ornamentis exornauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27240" xml:space="preserve">Diognetus autem eam Helepolim reduxit in urbem,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s27241" xml:space="preserve">in publico collocauit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27242" xml:space="preserve">inſcripſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27243" xml:space="preserve">Diognetus e manubijs id populo dedit munus. </s>
              <s xml:id="echoid-s27244" xml:space="preserve">Ita in repugna-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-01" xlink:href="note-514.01.395-01a" xml:space="preserve">10</note>
              torijs rebus non tantum machinę, ſed etiam maxime conſilia ſunt comparanda. </s>
              <s xml:id="echoid-s27245" xml:space="preserve">Non minus Chio cum
                <lb/>
              ſupra naues ſambucarum machinas hoſtes comparauiſſent, noctu Chij terram, arenam, lapides pro-
                <lb/>
              iecerunt in mare ante murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27246" xml:space="preserve">Ita illi poſtero die cum accedere uoluiſſent, naues ſupra aggerationem,
                <lb/>
              quæ fuerat ſub aqua, ſederunt, nec ad murum accedere, nec retrorſus ſe recipere potuerunt, ſed ibi mal-
                <lb/>
              leolis conſixæ incendio ſunt conflagratæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s27247" xml:space="preserve">Apollonia quoque cum circumſideretur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27248" xml:space="preserve">ſpecus hoſtes
                <lb/>
              fodiendo cogitarent ſine ſuſpitione intra mœnia penetrare. </s>
              <s xml:id="echoid-s27249" xml:space="preserve">Id autem cum a ſpeculatoribus eſlet Apoi-
                <lb/>
              loniatibus renunciatum, perturbati nuncio propter timorem conſilijs indigentes animis deſiciebant,
                <lb/>
              quod neque tempus, neque certum locum ſcire poterant, quo emerſum facturi fuiſſent hoſtes. </s>
              <s xml:id="echoid-s27250" xml:space="preserve">Tum
                <lb/>
              uero Trypho Alexandrinus, qui ibi fuerat Architectus, intra murum plures ſpecus deſignauit & </s>
              <s xml:id="echoid-s27251" xml:space="preserve">fo-
                <lb/>
              diendo terram progrediebatur extra murum dumtaxat citra ſagittæ emiſsionem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27252" xml:space="preserve">in omnibus uaſa æ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-02" xlink:href="note-514.01.395-02a" xml:space="preserve">20</note>
              nea ſuſpendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27253" xml:space="preserve">Ex his in una foſſura, quæ contra hoſtium ſpecus fuerat uaſa pendentia ad plagas fer-
                <lb/>
              ramentorum ſonare cœ perunt, ita ex eo intellectum eſt, qua regione aduerſarij ſpecus agentes intra
                <lb/>
              penetrare cogitabant. </s>
              <s xml:id="echoid-s27254" xml:space="preserve">Sic limitatione cognita temperauit ahena aquæ feruentis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27255" xml:space="preserve">picis de ſuperne
                <lb/>
              contra capita hoſtium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27256" xml:space="preserve">ſtercoris humani, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27257" xml:space="preserve">arenæ coctæ candentis, dein noctu pertudit crebra
                <unsure/>
                <lb/>
              ramina, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27258" xml:space="preserve">per ea repente perfundendo, qui in eo opere fuerunt hoſtes omnes necauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s27259" xml:space="preserve">Item Maſsilia
                <lb/>
              cum oppugnaretur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27260" xml:space="preserve">numero ſupra 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s27261" xml:space="preserve">ſpecus tum agerent, Maſsilitani ſuſpicati totam, quæ fue-
                <unsure/>
                <lb/>
              rat ante murum foſſam altiore foſſura depreſſerunt, ita ſpecus omnes exitus in foſſam habuerunt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s27262" xml:space="preserve">Quibus autem locis foſſa non potuerat fieri, intra murum barathrum ampliſsima longitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27263" xml:space="preserve">am-
                <lb/>
              plitudine, uti piſcinam fecerunt contra eum locum, qua ſpecus agebantur, eamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27264" xml:space="preserve">e puteis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27265" xml:space="preserve">e portu
                <lb/>
              impleuerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27266" xml:space="preserve">Itaque cum ſpecus eſſet repente naribus apertis, uehemens aquæ uis immiſſa ſupplan-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-03" xlink:href="note-514.01.395-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tauit fulcturas, quiq; </s>
              <s xml:id="echoid-s27267" xml:space="preserve">intra fuerunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27268" xml:space="preserve">ab aquæ multitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27269" xml:space="preserve">ab ruina ſpecus omnes ſunt oppreſsi.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s27270" xml:space="preserve">Etiam cum agger ad murum contra eos compararetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27271" xml:space="preserve">arboribus exciſis, eoq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27272" xml:space="preserve">collocatis, locus
                <lb/>
              operibus exaggeraretur, baliſtis uectes ferreos candentes in id mittendo totam munitionem coege-
                <lb/>
              runt conflagrare. </s>
              <s xml:id="echoid-s27273" xml:space="preserve">Teſtudo autem arietaria cum ad murum pulſandum acceſsiſſet demiſerunt laqueum,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s27274" xml:space="preserve">eo ariete conſtricto per tympanum ergata circumagentes ſuſpenſo capite eius non ſunt paſsi tangi
                <lb/>
              murum. </s>
              <s xml:id="echoid-s27275" xml:space="preserve">Denique totam machinam candentibus malleolis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27276" xml:space="preserve">baliſtarum plagis diſsipauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27277" xml:space="preserve">Ita
                <lb/>
              hæ uictoria ciuitates, non machinis, ſed contra machinarum rationem Architectorum ſolertia ſunt li-
                <lb/>
              beratæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s27278" xml:space="preserve">Quas potui de machinis expedire rationes pacis, belliq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s27279" xml:space="preserve">temporibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27280" xml:space="preserve">utiliſsimas putaui, in
                <lb/>
              hoc uolumine perfeci. </s>
              <s xml:id="echoid-s27281" xml:space="preserve">In prioribus uero nouem de ſingulis generibus & </s>
              <s xml:id="echoid-s27282" xml:space="preserve">partibus comparaui, uti
                <lb/>
              totum corpus omnia Architecturæ membra in decem uoluminibus haberet explicata.</s>
              <s xml:id="echoid-s27283" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s27284" xml:space="preserve">Quæ a Vitruuio dicuntur in peroratione facilia ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s27285" xml:space="preserve">Reliquum eſt ut Deo gratias agam immortales, quod
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.395-04" xlink:href="note-514.01.395-04a" xml:space="preserve">40</note>
              ad finem opus laborioſiſſimum perduxerim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27286" xml:space="preserve">quæ pollicitus ſum, quantum in me fuerit, fide, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27287" xml:space="preserve">diligentia
                <lb/>
              præſtiterim. </s>
              <s xml:id="echoid-s27288" xml:space="preserve">Opticem autem de qua libro quinto me tractaturum promiſi, iam abſolui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27289" xml:space="preserve">statim uidendam
                <lb/>
              curabo; </s>
              <s xml:id="echoid-s27290" xml:space="preserve">ut etiam in bac parte aliquid utilitatis etiam pictoribus afferam. </s>
              <s xml:id="echoid-s27291" xml:space="preserve">Itaque quemadmodum a præcepto-
                <lb/>
              ribus meis didici, in ſequentibus exponam.</s>
              <s xml:id="echoid-s27292" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s27293" xml:space="preserve">Finis libri decimi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s27294" xml:space="preserve">vltimi.</s>
              <s xml:id="echoid-s27295" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>