Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
< >
page |< < (16) of 412 > >|
A Rchitectvra autem conſtat ex ordinatione, quæ græce τύξια dicitur, & ex diſpoſitio
ne
;
hanc autem Græce {δί}ιά{σθ}εσιν uocant, & Eurithmia, & Syminetria, decore, & diſtribu-
tione
, quæ græce οικονομία dicitur.
Quicunque attenderit ad ea, quæ hoc capite dicuntur, & rectè illa perceperit, rectè profiteri
2220 poterit ſe uim, &
naturam, proprietatesq́; Architecturæ dignoſcere: nam ſex. illæ res, quibus constare Ar-
chitecturam
dicit Vitr.
illæ ſunt, quæ ad rationem eius pertinent, quarum habitus in mente Architecti colloca
tur
:
& demum ſine quibus extra nihil habere formam poterit, & perfectionem. Ars mentis habitus est: at-
qui
Architectura est ars, mentis igitur eſt habitus:
ſed habitus artis eſt ordinare, diſponere, distribuere, men
ſurare
, ornare, &
decenter opera constituere, Architectura igitur his rebus conſtabit: ſed difficile, & inge-
nioſum
eſt harum rerum diſcrimina internoſcere, ac pulchrum est facile ea explicare, ut intelligantur:
nam
multis
uideri poteſt idem pluribus de rebus attuliſſe Vitruuium in earum diffinitionibus:
ego autem quantum
potero
abſtruſam, &
reconditam rem lucide explicabo. Rerum quœdam per ſe abſolutæ, nulla aliarum rerum
comparatione
ſunt, &
intelliguntur: nonnullœ hoc ipſum quod ſunt, & quod intelliguntur, aliunde acceptum
ferunt
, nec ſine ratione, comparationeve aliqua percipiuntur:
homo, Lapis, Planta, ſuapte ui nituntur, ſed
3330 Pater, Dominus, prœceptor, frater, amicus, aliud reſpiciunt.
Pater enim ad filium, Dominus ad ſeruum,
prœceptor
ad diſcipulum, frater, amicus, ad fratrem, &
amicum referuntur, in his, quœ comparantur, &
referuntur
, termini ſunt quidam, nam eſt unde incipias, &
ubi deſinas in comparando, terminus unde in cipis
stratum
, &
ſubiectum comparationis uocatur, terminus in quem deſinis, finis appellatur. Patris compara-
tio
ad filium incipit ab eo, qui gignit, deſinit in eum, qui gignitur.
Eſſe prœceptorem ab eo, qui docet, in
eum
, qui diſcit.
idem iudicium de ſingulis. His ſtabilitis ſæpe fit, ut comparationis termini pares habeantur,
&
nulla ſit ratio ut magis ab uno, quàm ab altero incipias: quemadmodum inter amicum, fratrem, & ſocium
interdum
magni refert a quo incipias, &
in quem deſinas: quoniam ratio diſpar, & inœqualis eſt, quemad-
modum
inter patrem, &
filium, ſeruum, & dominum, præceptorem, ac diſcipulum. duplex igitur horum com
paratio
eſt, paritatis ſcilicet &
imparitatis. hæc rectè percepta maximum habent momentum ad ea, quæ di-
cenda
ſunt:
nulla enim ratione alia ſeperaripoſſunt, & intelligi quœ a Vitruuio dicuntur. Cum igitur Vitru-
4440 uius formauerit Architectum;
tractat hoc loco de forma, & habitu eius mentis, nam cum materies immota
ſit
, &
imperfecta, nihil ex ipſa educeretur, niſi forma, & perfectio inducerentur. forma autem in his rebus
poſita
eſt, quœ ſenario numero a Vitruuio comprehenduntur.
operum duo ſunt fine, alter cum res abſoluta eſt,
&
perfecta, alter cum perfecto opere utimur ex propoſito. Domus iam œdificata, & materiata, tectaq́; fi-
nis
est operis, tempestates uerò, ardoresq́;
uitare, & domi tecto frui. Intentionis primæ finis eſt. Vt igitur ad
operis
finem perueniamus, neceſſe eſt, ( modo ratione uti uelimus ) ut ordine quodam procedamus:
idq́ue
duobus
modis abſoluemus, uel partes rei ordinando quatenus partes, &
magnitudines ſunt, uel quatenus
res
quædam ſunt qualitate aliqua affectæ, prima ratione ordo, poſteriori diſpoſitio ineſt.
Quoniam uerò quali-
tas
uel per ſe conſideratur, uel ratione alterius rei, ideò ſi ad partium reſponſionem conueniant, ſymmetria,
ſi
ad aſpectum Eurithmia, ſi ad id quod decet, decor, ſi ad uſum, diſtributio erit, quæ omnia ad formam, &

5550 mentis habitum Architecti pertinent.
ſummatim igitur hæc repetenda ſunt.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index