Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[11] † Oriens.P. Occidens.O. Auster.T. Septentrio.G. Aquilo.G. Affricus.M. CaurusS. Eurus.T. Foſſa.X. Portæ.Y. Forum.O. Baſilica.I. Viæ.Z. Aggeres. † P O T G G M S T V X Y O I Z
[12] A. dentes ſerræB. pectinata diſpoſitio.C. murad urbem.D. parsmuri exterior.E. agger. A B C D E
[13] H orthographia muri.Diſpoſitio mœiorum.A. opus terrenum.b. f. decuſſationes fibularum.M N. fundamentum, exterius.k l. fundamentum interiusO. r. &p q. longitudo tranſuerſorum fundam entorum pectinatim diſpoſitorum quemadmodum ſerrædentes quaternum pedum.p o. interuallum pectionatim diſpoſitorum interuallorum.e b s. taleæ olea- ginæ uſtulatæ in craſſitudine muri, ad firmitatem. A B f M N k l O r p q o e b s
[14] PASSVS 80piedi 80piedi 50piedi Ziopiedi 60piedi 110 M S I O M W
[15] Tro ſchemate. I.Proſchemate. II.Troſchemate. +.+. Solanus. p. Fauonius, uel Zephirus. T. Septentrio, Aparentias. O. Auſter. M. Caurus. L. Affricus, Lybs,Corus. S. Eurus. G. Aquilo. I. Euro Aquilo. 2. Euro auster. 3. Lybono tus, Auſtro affricus, uſque ad reliquos nomina formare oportet.a. Solanus. b. Septrentrio. c. Fauonius. d. Auſter. e. Eurus. f. Affricus. g. Caurus. h. Aquilo. I. Carbas. K. Boreas. L. Supernas, M. Gallicus. N. Traſcias. O. Corus. T. Circius. Q. Etheſiæ. R. Argeſtes. S. Subueſperus. T. Lybonotus. V. Altanus. X. Leuconotus. T. Vulturnus. Z. Cecias. *. Ornithiæ.A. Alexandria. b. Syene. a d. Gnomon. c. centrum. fbc. & edg. radijſolis. adg. & acb. anguli ſimiles. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 S L M G O P X T I k f t o L n h d g w IIII E f e b d a g c X Z Y X V T S R Q P O N M L K I e f h g II d a c b d f A m b e c
[16] reſiculatumtetrudoron didoronincertumpentadoronortoſtulte.emplecton ct iſodomon.diatoni froniatidiatoni froniatiAdiſodomon. LI I 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5
[17] Pollexſafituſafitu doPollex VHusP.dimidP. DimiCapitisPollex unusFactes uHa .F. I .P. I .P. I .P. I .P. I .F. I PI {1/2} .P.I {1/2} Fa: I Fa: unn .F. I .F. X .F. I .F. I .F. I
[18] E. antæ C. Columnæ duæ inter antæs in medio. C. cella. D. Parietes, qui cirecumcludunt celtam. D D @ D B C C E
[19] Frons ſeu Orograpbia ædis in antis.#A.#AntæC. fuſtigiun ſupra columnas duas inter antas in medio poſitas. C A A A A
[20] A. posticum.B. Frons.C. Columnæ contra antas.D. Columnæ in uerſuris.E. Cella.F. Parietes cellam concludentes.
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
< >
page |< < (18) of 412 > >|
5018LIBER partes decem & octo: ſi octastylos conſtituetur, diuidatur in uigintiquattuor, & ſemiſſem; item ex his parti-
bus
ſiue tetraſtyli, ſiue exastyli, ſiue octaſtyliuna pars ſumatur, eaq́ue erit modulus, cuius moduli unius erit
craſſitudo
columnarum, intercolurnnia ſingula præter mediana modulorum duorum, &
moduli quartæ par-
tis
, mediana in fronte, &
poſtico ſingula ternum modulorum: ipſarum columnarum altitudo erit modulorum
oεio
, &
dimidiæ moduli partis: ita ex ea diuiſione intercolumnia, altitudinesq́; columnarum habebunt iu-
stam
rationem, alibi quoque rationem Doricam ex triglyphorum diſtributione moderatur, ut in quarto.
Bali-
starum
quoque deformationem, in decimo ex foramine temperat, ita in ſingulis operibus moduli rationem
prius
aſſumit, ex qua opus uniuerſum diſtribuit.
Ordo igitur eſt inœqualitatis comparatio. quœ ab certa præ-
miſſaq́
;
quantitate cęterarum regulatrice inter ſe ac ad opus integrum, comparatarum, quœmenſurarum
1110 quendam reſponſum quam ſymmetriã Gręciuocant efficere ſolet:
hinc eſt quòd Vitr. ſymmetriam oriri ex quan
tate
dicit, commenſus enim eſſe non poteſt, niſi multœ adſint quantitates.
Quantitas enim, quæ græce
ποσοτὴς
dicitur, eſt modulorum ex ipſius operis ſumptione, ſingulisq́;
membrorum partibus, uniuerſi operis
conueniens
effectus.
Videtur Vitr. quantitatem in comparatione collocare, ſed uult ſymmetriæ uim potius,
quàm
quantitatem ostendere.
uel potius quantitatis effectum, nam quantitas moderata ex ipſius operis
ſumptione
, ideſt, propoſito nobis genere operis, &
prœſumpta ſpecie, quam exprimere uolumus, ex ea quan-
titatem
moderemur, efficit, ut ſingula membra inter ſe, &
cum uniuerſo opere conueniant.
Ex peræallegato loco prædictarum rerum numerus, uis, & natura dignoſcitur: eum adduxi, ut Vitruuium
exponentem
ſe ipſum inducerem.
Diſpoſitio igitur eſt ordo quidam demonstrans, quid, quo loco ponendum
ſit
, ideo Vitr.
dicit. Ipſam eſſe aptam rerum collocationem, & nomine rerum intelligit partes operum, ut in
4440 ædificijs ſunt atria, tablini, oeci, pinacothecæ, triclinia, &
cætera conclauia: in arte gnomonica ſitus ſigniferi,
finitoris
, meridiani, œquatoris &
cœterorum circulorum collocatio: In machinis quoque diſpoſitio apta cerni-
tur
, quemadmodum in decimo deſcribitur.
Ex hac apta collocatione rerum oritur elegans effectus operis in
compoſitionibus
cum qualitate, quœ nihil aliud eſt, quàm conuenientia quœdam ſitus partium, unde dex-
tera
ſiniſtris, ima ſummis, anteriora poſterioribus, paria paribus reſpondeant.
Elegans igitur, ideſt ſine impe-
ditione
diſtinctus, &
aptus effectus eſt diſpoſitionis. cuius oppoſitum eſt ſuperfluens, inconcinnitas, quemad-
modum
ordini confuſio, ita ut dici poteſt ordinem, eſſe diſpoſitionem modulorum ad ſymmetriam, &
diſpoſi-
tionem
eſſe ordinem partium in loco.
In rerum collocatione Architectus treis habet ideas, & formas in men-
te
priuſquam opus aggrediatur, quas poſtea exemplo deducit ad opus:
una est ueſtigij, altera frontis, tertia
partium
abſcendentium:
priorem uocant Ichnographiam quaſi ueſtigij deſcriptionem, ſecundam orthogra-
5550 phiam, quaſi erectam rerum deformationem, poſtremam ſciographiam, de qua poſtea dicemus.
ex his, quæ ſunt
operum
, formæ prius mente conceptæ.
poſtea in tabulis lineamentis expreſſœ elegans ille effectus operum, pro-
ficiſcitur
.
hinc Vitr.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index