Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[11] † Oriens.P. Occidens.O. Auster.T. Septentrio.G. Aquilo.G. Affricus.M. CaurusS. Eurus.T. Foſſa.X. Portæ.Y. Forum.O. Baſilica.I. Viæ.Z. Aggeres. † P O T G G M S T V X Y O I Z
[12] A. dentes ſerræB. pectinata diſpoſitio.C. murad urbem.D. parsmuri exterior.E. agger. A B C D E
[13] H orthographia muri.Diſpoſitio mœiorum.A. opus terrenum.b. f. decuſſationes fibularum.M N. fundamentum, exterius.k l. fundamentum interiusO. r. &p q. longitudo tranſuerſorum fundam entorum pectinatim diſpoſitorum quemadmodum ſerrædentes quaternum pedum.p o. interuallum pectionatim diſpoſitorum interuallorum.e b s. taleæ olea- ginæ uſtulatæ in craſſitudine muri, ad firmitatem. A B f M N k l O r p q o e b s
[14] PASSVS 80piedi 80piedi 50piedi Ziopiedi 60piedi 110 M S I O M W
[15] Tro ſchemate. I.Proſchemate. II.Troſchemate. +.+. Solanus. p. Fauonius, uel Zephirus. T. Septentrio, Aparentias. O. Auſter. M. Caurus. L. Affricus, Lybs,Corus. S. Eurus. G. Aquilo. I. Euro Aquilo. 2. Euro auster. 3. Lybono tus, Auſtro affricus, uſque ad reliquos nomina formare oportet.a. Solanus. b. Septrentrio. c. Fauonius. d. Auſter. e. Eurus. f. Affricus. g. Caurus. h. Aquilo. I. Carbas. K. Boreas. L. Supernas, M. Gallicus. N. Traſcias. O. Corus. T. Circius. Q. Etheſiæ. R. Argeſtes. S. Subueſperus. T. Lybonotus. V. Altanus. X. Leuconotus. T. Vulturnus. Z. Cecias. *. Ornithiæ.A. Alexandria. b. Syene. a d. Gnomon. c. centrum. fbc. & edg. radijſolis. adg. & acb. anguli ſimiles. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 S L M G O P X T I k f t o L n h d g w IIII E f e b d a g c X Z Y X V T S R Q P O N M L K I e f h g II d a c b d f A m b e c
[16] reſiculatumtetrudoron didoronincertumpentadoronortoſtulte.emplecton ct iſodomon.diatoni froniatidiatoni froniatiAdiſodomon. LI I 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5
[17] Pollexſafituſafitu doPollex VHusP.dimidP. DimiCapitisPollex unusFactes uHa .F. I .P. I .P. I .P. I .P. I .F. I PI {1/2} .P.I {1/2} Fa: I Fa: unn .F. I .F. X .F. I .F. I .F. I
[18] E. antæ C. Columnæ duæ inter antæs in medio. C. cella. D. Parietes, qui cirecumcludunt celtam. D D @ D B C C E
[19] Frons ſeu Orograpbia ædis in antis.#A.#AntæC. fuſtigiun ſupra columnas duas inter antas in medio poſitas. C A A A A
[20] A. posticum.B. Frons.C. Columnæ contra antas.D. Columnæ in uerſuris.E. Cella.F. Parietes cellam concludentes.
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
< >
page |< < (19) of 412 > >|
Sunt qui legunt ſcenographiam, ideſt uniuerſi tecti deformationem: ſed ſi quis recte conſideret & diffini-
1110 tionem Vitruuianam, &
rem ipſam certe non ſcenographiam, ſed ſciographiam legi debere ( ut etiam legi-
tur
) uidebit.
ſciographiam Vitr. uidetur intelligere adumbratam rerum imaginem, ita ut frons, & latera ap
pareant
, quod ſi in area plana facere uelimus, neceſſe eſt ut ad opticen confugiamus, centroq́;
poſito oculi
loco
ad eum radios dirigamus.
ita enim abſcendentias proiecturasq́; partium cernemus. ſed hæc leuia ſunt, quã
uis
iucunda, nec puto ita eſſe intelligendum, nam quæſo quis uſus in ædificiorum diſpoſitione erit huius adumbra
tionis
?
Magnum eſt ueſtigium operis deſcribere, nam & partes quot, & quæ ſint in eo ſuis locis conſpiciuntur.
longitudines earum, & latitudines ante oculos ponuntur. ſolum, & area menſuratur. quæ omnia neceſſaria
ſunt
ualde, &
utilia: pariratione orthographia ſpeciem operis oſtendit, altitudines metitur, uniuerſamq́ue
formam
complectitur.
quæ etiam magni momenti eſſe cenſentur: ſed quid adumbr atio illa penſi habet in diſpoſi
tione
?
certe non uideo quid optice in hac parte nos iuuet. Conſiderandum igitur es̃t an in diſpoſitione aliud
2220 ſit quod æque utile ſit prius mente concipere, deinde lineamentis deſcribere, ac ueſtigium, &
erectio, ſanè ſi
quid
eſt huiuſmodi, illud eſſe puto, quoquo craſſitudines parietum, proiecturas membrorum, contractionesq́;
,
&
profunditates menſuratur: nanque hoc ad ſumptuum rationem maxime facit, atque etiam ad operis cogni-
tionem
:
multos enim reperies, qui apte ueſtigium deſcribent, partes ſuis in locis collocabunt, ijdemq́; iuxta
operis
rationem ſrontem erigent, ſed neſcient in omni ordine craſſitudinem murorum, quod abſcedit, quod
prominet
pictura oſtendere.
quoniam ſubtiliſſima ea ratio eſt nec omnibus expedita, cogitatione, & iudicio ni
titur
:
hanc ſpeciem, noſtri Profilum uocant, cuius uſus maximus eſt: qui enim recte hanc ſpeciem deſignat ut
Medicus
internas animalium partes ſectione demonstrat, ſic ille ædificiorum partes internas, externasq́ue
oſtendit
.
Forte addubitare quiſpiam poterit num ad pingendas ſcenas Vitru. reſpexiſſe potuit; nam, & id ne
ceſſarium
Architecto uidetur eſſe, quemadmodum quinto libro dicitur, ſed dubitare deſinet ſi conſiderauerit
3330 hoc loco Vitr.
ideas diſpoſitionis ſeſe ordine quodam conſequentes expoſuiſſe, primum enim eſt ueſtigij, deinde
frontis
, poſtea partium extantium, &
recedentium deſcriptio, ſed melius fortaſſe dubitabis, qua ratione
frons
, &
latera abſcedant, & quomodo ad circinij centrum omnium linearum reſponſus fiat in hac deſcriptio
ne
.
certe Orthographiæ ſpecies ( maieſtatem quam dicunt noſtri ) neque prominentias, neque craßitudines, ne
que
abſcendentias oſtendit.
Sciographia egregie coronarum, capitulorum, faſtigiorum, ſpirarum, & cætera
rum
partium menſuras deſcribit, in qua deſcriptione quædam fit adumbratio, qua medias partes dignoſcimus
ab
extimis:
reſpondent autem ad oculum, tanquàm ad centrum omnes lineæ, quæ in frontis deſcriptione non
reſpondent
, non enim terminos habent certos, unde proficiſcantur.
quemadmodum habent in proiecturis, ab-
ſcedentijs
, &
craßitudinibus deſcriptio. Cæterum ſi hoc loco uocis huius ſciographia, notio ad opticen refer
re
uelis, nil moror, illud tamen addendum neceſſario arbitror, ut quartam diſpoſitionis ideam adijcias tan-
4440 quàm rem magis utilem, &
neceſſariam, quàm ſit optices: ſed mirum uidetur quod generis diffinitio apte ad
duas
diſpoſitionis ideas conueniat, ad tertiam non item.
Præſcripto enim dialectico ſtatutum eſt, ut generis
diffinitio
ad ſpeties accommodetur.
nonne ad ichnographiam, & orthographiam egregie quadrat diſpoſitio-
nis
natura, &
uis? eſt enim diſpoſitio aptarerum collocatio, & elegans in compoſitionibus effectus operis
cum
qualitate.
quomodo hæc ad opticen pertinere dices, in qua nihil elegans, hoc eſt distinctum, nihil apte
collocatur
, nihil amplius quàm uiſus fallacia, &
incomperta delectatio est.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index