Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[1] CVM PRIVILEGIIS.
[Figure 2]
[Figure 3]
[4] CARrATIDES.
[5] PERS AE CAPTIVI.
[6] 12 3 16
[7] PIANTA ICHN OGRA PHIAPRONAO
[8] Pars ubi eſt I. orthographia est, ubiuero O. ſciographia.I O
[9] a b. recta.d c. flexa.e. angulirecti.f. anguli obtuſi.o. anguli acuti.h.i.K. circulus.g h i. diametros.g k. radius.g. centrum.l. m.n. arcus inte ger.L m. chorda.n p. ſagitta.r. arcus diminu-tus.f. arcus compoſi-tus. a b d c e f o h i k g l m n L p r
[10] Turris diſpoſito in parte interiori.A. ſucula uectibus reducta, quæ catenam continet, a quatignorum capita ſiiſpenduntur, in centroB. Tigna autem ueluti incumbis impoſita ex altera parte non ſunt clauis affixa, ſed ſuperpoſita ut ſuculæ redu- ctione poſſint ſine impeditione relaxari. ſuper ea tigna fit tabulatus.G. prominentia a turri tignorum capi- ta pro contignatione & itineribus in interioribus partibus.C. tabulatus.D. murus interior.E. Mœnia.F. mœniorum planitia.K I. eraſsitudines.H. ſcala admuri conſcenſum. A B G C D E F K I H L R
[11] † Oriens.P. Occidens.O. Auster.T. Septentrio.G. Aquilo.G. Affricus.M. CaurusS. Eurus.T. Foſſa.X. Portæ.Y. Forum.O. Baſilica.I. Viæ.Z. Aggeres. † P O T G G M S T V X Y O I Z
[12] A. dentes ſerræB. pectinata diſpoſitio.C. murad urbem.D. parsmuri exterior.E. agger. A B C D E
[13] H orthographia muri.Diſpoſitio mœiorum.A. opus terrenum.b. f. decuſſationes fibularum.M N. fundamentum, exterius.k l. fundamentum interiusO. r. &p q. longitudo tranſuerſorum fundam entorum pectinatim diſpoſitorum quemadmodum ſerrædentes quaternum pedum.p o. interuallum pectionatim diſpoſitorum interuallorum.e b s. taleæ olea- ginæ uſtulatæ in craſſitudine muri, ad firmitatem. A B f M N k l O r p q o e b s
[14] PASSVS 80piedi 80piedi 50piedi Ziopiedi 60piedi 110 M S I O M W
[15] Tro ſchemate. I.Proſchemate. II.Troſchemate. +.+. Solanus. p. Fauonius, uel Zephirus. T. Septentrio, Aparentias. O. Auſter. M. Caurus. L. Affricus, Lybs,Corus. S. Eurus. G. Aquilo. I. Euro Aquilo. 2. Euro auster. 3. Lybono tus, Auſtro affricus, uſque ad reliquos nomina formare oportet.a. Solanus. b. Septrentrio. c. Fauonius. d. Auſter. e. Eurus. f. Affricus. g. Caurus. h. Aquilo. I. Carbas. K. Boreas. L. Supernas, M. Gallicus. N. Traſcias. O. Corus. T. Circius. Q. Etheſiæ. R. Argeſtes. S. Subueſperus. T. Lybonotus. V. Altanus. X. Leuconotus. T. Vulturnus. Z. Cecias. *. Ornithiæ.A. Alexandria. b. Syene. a d. Gnomon. c. centrum. fbc. & edg. radijſolis. adg. & acb. anguli ſimiles. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 S L M G O P X T I k f t o L n h d g w IIII E f e b d a g c X Z Y X V T S R Q P O N M L K I e f h g II d a c b d f A m b e c
[16] reſiculatumtetrudoron didoronincertumpentadoronortoſtulte.emplecton ct iſodomon.diatoni froniatidiatoni froniatiAdiſodomon. LI I 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5
[17] Pollexſafituſafitu doPollex VHusP.dimidP. DimiCapitisPollex unusFactes uHa .F. I .P. I .P. I .P. I .P. I .F. I PI {1/2} .P.I {1/2} Fa: I Fa: unn .F. I .F. X .F. I .F. I .F. I
[18] E. antæ C. Columnæ duæ inter antæs in medio. C. cella. D. Parietes, qui cirecumcludunt celtam. D D @ D B C C E
[19] Frons ſeu Orograpbia ædis in antis.#A.#AntæC. fuſtigiun ſupra columnas duas inter antas in medio poſitas. C A A A A
[20] A. posticum.B. Frons.C. Columnæ contra antas.D. Columnæ in uerſuris.E. Cella.F. Parietes cellam concludentes.
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
< >
page |< < (22) of 412 > >|
5422LIBER aliquantulum breuiora; facile intellexit modum, ſpatiumq́; plantæ Herculis, ratione proportionis habita,
tanto
fuiſſe, quàm aliorum procerius, quanto Olympicum stadium longius eſſet, quàm cætera:
comprehen-
ſa
autem menſura, herculani pedis ſecundum naturalem membrorum omnium inter ſe competentiam modifi-
catus
eſt.
Atque ita id collegit, quod erat conſequens, tanto fuiſſe Herculem corpore excelſiorem, quàm
alios
, quanto Olympicum ſtadium cæteris pari numero factis anteiret.
Ex his intelligitur cum menſuræ ad
operis
ſpeciem accommodantur, unius partis cognita menſura, aliarum quoque magnitudinem facile digno-
ſci
poſſe.
Præcognito igitur pede, uel cubito humani corporis totius corporis proceritatem facile ratiocina-
bimur
.
Eadem ratio in operum perfectionibus: Nam in metandis ædibus ſacris magnitudinibus ratione per-
ſpecta
unius partis ex propria operis ratione totum ædificium, quantum ſit futurum perſpicietur.
Craſſitu-
1110 do columnæ pro modulo hoc loco accipitur, ut in tertio uidebimus.
Ex magnitudine quoq; & triglyphi opus
Doricum
menſuratur, ut in quarto uidetur.
ubi triglyphus pro modulo habetur. Quid ſit triglyphus ſuo lo-
co
dicemus.
{ Aut embate in baliſtæ foramine. } A pondere ſaxi, quod baliſta mittere debet, foraminis ma-
gnitudinem
ſumit Vitr.
libro decimo, foraminis magnitudine ſcutulæ magnitudinem metitur: ſcutulam enim
uult
, quam ωερίτρηου dicunt, longam eſſe foraminum, I I F.
2. latam duo, & ſextæ partis: in baliſta igi-
tur
;
id quod ingreditur, ideſt, foramen, quod Embatem, ingeſſoremve appellant, ſumitur pro menſura: Non
intelligit
autem Vitr.
ſoramen, dici peritriton, ſed id quod peritriton dicitur ſumi, & menſurari a baliſtæ fo-
ramine
:
cui uero parti reſpondeat illud uerbum, embate, ſi quis ſenſum eliciat, ex præallegato decimi loco ui-
dere
poterit, ad illud uerbum { foraminis } eſſe referendum, nam in quarto embaten pro modulo accepit:
fo-
ramenigitur
eſt modulus, quoniam ingreditur in metiendis balistæ partibus.
ſimiliter intelligitur id, quod ſe-
2220 quitur, { nauibus, interſcalmio, } quægræce dipaichi:
in uauibus metiendis ex ſpacio, quod eſt inter remos
interſcalmium
dictum, ſumitur modulus, &
menſura illa, forte a duobus cubitis ſic dictum. legitur autem in
aliquibus
codicibus dichiſim, est autem dijax, &
dijchiſis gubernaculi pars illa, qu anſa dicitur. cuius
menſura
ex interſcalmio ſumitur:
ſed obſeruauimus in triremibus interſcalmio partes omnes triremis
menſurari
, ac ut inductionem abſoluamus, dicimus cum Vitr.
Cum Decorum ſit apta rerum proprietas, ratione triplici perficitur. Statione, conſuetudine, & natura;
decor in ſtatione eſt apta collocatio operis iuſta naturæ proprietatem illius rei, cuius gratia opus constituitur:
In
conſuetudine est obſeruata uſu partium decentia:
in natura eſt electio loci, uel rei, quæ a naturæ condi-
tionibus
dignitatem parit.
Exemplis confirmat uel potius explicat hunc decorem Vitr. tam in ſacris, quàm
in
profanis operibus.
θεματισμὸς & locum, & habitum, & statum, & religionem quandam ſignificat. ſi ex
his
omnibus ſignificationibus aliud quid permixtum concipiemus, certe decorem, qui ſtatione perficitur, in-
telligemus
primum in loco, nam in aperto loco, &
ſubdio Iouij, Soli, Lunæq́; templa ædificari debent. Dein-
5550 de in habitu, habitus deorum diuerſi diuerſa templorum genera requirunt, ſeueri alij ſunt, &
ueneratio-
ne
quadam ſoliditateq́;
naturæ inſignes, ut Minerua, Mars, Hercules; alij teneritate & iuuentute quadam
florentes
, ut Venus, Flora, Proſerpina:
alij medio ſtatu inter utroſque ponuntur, ut Iuno, Diana, Bac-
chus
, ſingulis ædificia conuenientia ſunt aptanda:
ſeueritatem, & ſoliditatem præfert Doricum genus: tene
ritudinem
, &
floriditatem, Corinthium: mediocritatem, Ionicum: in his omnibus, & status & religio quæ
dam
ineſt, ita ut θεματισμὸς hæc omnia complectatur:
nostris autem temporibus non deeſt occaſio huius deco-
ris
obſeruandi, licet falſis dijs non ædificemus.
Viri enim Dei amici qui in gloria confirmati ſunt tanquàm cœ-
li
ſidera alia alijs in ſplendore differentia, a nobis propria, &
merita quadam ueneratione coluntur, quorum
memoriam
templorum ædificatione conſeruamus.
Templa huiuſmodi Vitruuiano exemplo retinere ſuum deco
rem
facile poterunt, cum ad uitam, &
mores eorum dum in terris agebant, reſpiciemus. Austeritas igitur
eorum
, qui in ſolitudinibus aſpere, &
dure uitam ducebant, & corpus ieiunijs, & uigilijs macerabant Dorico
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index