Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
151
(119)
152
(120)
153
(121)
154
(122)
155
(123)
156
(124)
157
(125)
158
(126)
159
(127)
160
(128)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
page
|<
<
(27)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div111
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
43
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2754
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
27
"
file
="
514.01.059
"
n
="
59
"
rhead
="
PRIMVS.
"/>
ctum, ita molleſcit, utin omne genus formæ faciliter fabricetur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2755
"
xml:space
="
preserve
">idem cum molle, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2756
"
xml:space
="
preserve
">candens eſt, ſi
<
lb
/>
refrigeretur, tinctum frigida redureſcit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2757
"
xml:space
="
preserve
">reſtituitur in antiquam proprietatem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2758
"
xml:space
="
preserve
">Licet etiam conſi-
<
lb
/>
derare hæc ita eſſe, ex eo, quod æſtate non ſolum in peſtilentibus locis, ſed etiam in ſalubribus omnia
<
lb
/>
corpora, calore ſiant imbecilla, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2759
"
xml:space
="
preserve
">per hyemem etiam quæ ſunt peſtilentiſsimæ regiones, efficiantur
<
lb
/>
ſalubres: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2760
"
xml:space
="
preserve
">ideo quod a refrigerationibus ſolidantur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2761
"
xml:space
="
preserve
">Non minus etiam quod quæ a frigidis regionibus
<
lb
/>
corpora traducuntur in calidas non poſſunt durare, ſed diſſoluuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2762
"
xml:space
="
preserve
">quæ autem ex calidis locis ſub
<
lb
/>
ſeptentrionum regiones ſrigidas, non modo non laborant immutatione loci ualetudinibus ſed etiam
<
lb
/>
confirmantur, quare cauendum eſſe uidetur in mœnibus collocandis ab ijs regionibus quę caloribus
<
lb
/>
flatus ad corpora hominum poſſunt ſpargere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2763
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s2764
"
xml:space
="
preserve
">Philoſophatur Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2765
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2766
"
xml:space
="
preserve
">multis argumentis probat calore, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2767
"
xml:space
="
preserve
">frigiditate res ipſas immutari, ſumitq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2768
"
xml:space
="
preserve
">ra-
<
lb
/>
tioncm ab inanimis rebus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2769
"
xml:space
="
preserve
">ab animatis, quæ omnia facillima ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2770
"
xml:space
="
preserve
">Sequitur autem ratio a temper atura cor
<
lb
/>
porum animalium ſumpta; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2771
"
xml:space
="
preserve
">hinc auium, piſicium, terreſtriumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2772
"
xml:space
="
preserve
">animalium naturas examinat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2773
"
xml:space
="
preserve
">quæ omnia tan-
<
lb
/>
quam Architectus non tanquam Phyſicus percurrit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2774
"
xml:space
="
preserve
">Inquit autem.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2775
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2776
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Nanqve</
emph
>
ex principijs, quæ Græci ςοτχτία appellant, omnia corpora ſunt compoſita, ideſt calo-
<
lb
/>
re & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2777
"
xml:space
="
preserve
">humore, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2778
"
xml:space
="
preserve
">terreno, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2779
"
xml:space
="
preserve
">aere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2780
"
xml:space
="
preserve
">his mixtionibus naturali temperatura figurantur omnium anima-
<
lb
/>
lium in mundo generatim qualitates. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2781
"
xml:space
="
preserve
">Ergo in quibus corporibus exuperat è principijs calor, tunc in-
<
lb
/>
terficit, diſſoluitq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2782
"
xml:space
="
preserve
">cætera feruore. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2783
"
xml:space
="
preserve
">Hæc autem uitia efficit feruidum ab certis partibus cœlum, cum
<
lb
/>
inſidet in apertas uenas pluſquam patitur è mixtionibus naturali temperatura corpus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2784
"
xml:space
="
preserve
">Item ſi humor
<
lb
/>
occupauit corporum uenas, imparesq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2785
"
xml:space
="
preserve
">eas fecit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2786
"
xml:space
="
preserve
">cætera principia, ut a liquido corrupta, diluuntur,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.059-02
"
xlink:href
="
note-514.01.059-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2787
"
xml:space
="
preserve
">diſſoluuntur compoſitionis uirtutes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2788
"
xml:space
="
preserve
">Item è refrigerationibus humoris uentorum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2789
"
xml:space
="
preserve
">aurarum in-
<
lb
/>
funduntur uitia corporibus nón minus aeris, etiamq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2790
"
xml:space
="
preserve
">terreni in corpore naturalis compoſitio augen-
<
lb
/>
do, aut minuendo infirmat cætera principia, terrena cibi, plenitate, aerea, grauitate cœli. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2791
"
xml:space
="
preserve
">Sed ſi quis
<
lb
/>
uoluerit diligentius hęc ſenſu percipere, animaduertat, attendatq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2792
"
xml:space
="
preserve
">naturas auium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2793
"
xml:space
="
preserve
">piſcium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2794
"
xml:space
="
preserve
">ter-
<
lb
/>
reſtrium animalium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2795
"
xml:space
="
preserve
">ita confiderabit diſorimina temperaturæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2796
"
xml:space
="
preserve
">Aliam enim mixtionem habet ge-
<
lb
/>
nus auium, aliam piſcium, longe aliam terreſtrium animalium natura. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2797
"
xml:space
="
preserve
">Volucres minus habent terre-
<
lb
/>
ni, minus humoris. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2798
"
xml:space
="
preserve
">caloris temperate, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2799
"
xml:space
="
preserve
">aeris multum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2800
"
xml:space
="
preserve
">Igitur leuioribus principijs compoſitæ, fa-
<
lb
/>
cilius in aeris impetum nituntur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2801
"
xml:space
="
preserve
">Aquatiles autem piſcium naturæ, quod temperatæ ſunt a calido, plu-
<
lb
/>
rimum ex aeris & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2802
"
xml:space
="
preserve
">terreni ſunt compoſitæ, ſed humoris habent oppido parum, quo minus habent è
<
lb
/>
principijs humoris in corpore, facilius in humore perdurant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2803
"
xml:space
="
preserve
">Itaque cum ad terram perducuntur,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.059-03
"
xlink:href
="
note-514.01.059-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
animam cum aqua relinquunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2804
"
xml:space
="
preserve
">Item terreſtria, quod è principijs ab aere, caloreq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2805
"
xml:space
="
preserve
">ſunt temperata mi-
<
lb
/>
nusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2806
"
xml:space
="
preserve
">habent terreni, plurimumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2807
"
xml:space
="
preserve
">humoris, quod a bundant humidæ partes, non diu poſſunt in aqua
<
lb
/>
uitam tueri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2808
"
xml:space
="
preserve
">Ergo ſi hæc ita uidentur, quemadmodum propoſuimus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2809
"
xml:space
="
preserve
">ex his principijs animalium
<
lb
/>
corpora compoſita ſenſu percipimus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2810
"
xml:space
="
preserve
">exuberationibus, aut defectionibus ea laborare diſſoluiq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2811
"
xml:space
="
preserve
">in-
<
lb
/>
dicauimus, non dubitamus, quin diligentius quæri oporteat uti temperatiſsimas cœli regiones eliga-
<
lb
/>
mus, cum quærenda fuerit in mœnium collocationibus ſalubritas.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2812
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s2813
"
xml:space
="
preserve
">Expedita iam confirmatio est, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2814
"
xml:space
="
preserve
">argumentatio, in qua ordo mirabilis est uiſus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2815
"
xml:space
="
preserve
">ſequuntur inditia ſalubri-
<
lb
/>
tatis locorum ſumpta ab obſeruatione maiorum, quam quoque confirmat exemplo naturæ, inquit enim.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2816
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2817
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Itaqve</
emph
>
etiam atque etiam ueterum reuocandam cenſeo rationem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2818
"
xml:space
="
preserve
">Maiores enim è pecoribus im-
<
lb
/>
molatis, quæ paſcebantur in ijs locis, quibus aut oppida, aut caſtra ſtatiua conſtituebantur, inſpicie-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.059-04
"
xlink:href
="
note-514.01.059-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
bant iecinora, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2819
"
xml:space
="
preserve
">ſi erant liuida, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2820
"
xml:space
="
preserve
">uitioſa prima, talia immolabant, dubitantes
<
unsure
/>
utrum morbo, an pa-
<
lb
/>
bulis læſa eſſent, cum pluribus experti erant, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2821
"
xml:space
="
preserve
">probauerant integram, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2822
"
xml:space
="
preserve
">ſolidam naturam iecino-
<
lb
/>
rum ex aqua, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2823
"
xml:space
="
preserve
">pabulo, ibi conſtituebant munitiones. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2824
"
xml:space
="
preserve
">Si autem uitioſa inueniebant, inditio tranſ-
<
lb
/>
ferebant idem in humanis corporibus peſtilentem ſuturam naſcentem in ijs locis aquæ, cibiq́: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2825
"
xml:space
="
preserve
">copiã,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2826
"
xml:space
="
preserve
">ita tranſmigrabant & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2827
"
xml:space
="
preserve
">mutabant regiones, quærentes omnibus rebus ſalubritatem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2828
"
xml:space
="
preserve
">Hæc autem fieri
<
lb
/>
uti pabulo ciboq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2829
"
xml:space
="
preserve
">ſalubres proprietates terræ uideantur, licet animaduertere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2830
"
xml:space
="
preserve
">cognoſcere ex agris
<
lb
/>
Cretenſium, qui ſunt circa Pothereum flumen, quod eſt Cretæ inter duas ciuitates Gnoſon, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2831
"
xml:space
="
preserve
">Gor-
<
lb
/>
tynam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2832
"
xml:space
="
preserve
">Dextra enim, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2833
"
xml:space
="
preserve
">ſiniſtra eius fluminis paſcuntur pecora, ſed ex ijs, quæ paſcuntur proxime
<
lb
/>
Gnoſon, ſplenem habent: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2834
"
xml:space
="
preserve
">quæ autem ex altera parte proxime Gortynam, non habent apparentem
<
lb
/>
ſplenem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2835
"
xml:space
="
preserve
">Vnde etiam medici quærentes de ea re, inuenerunt in ijs locis herbam, quam pecora ro-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.059-05
"
xlink:href
="
note-514.01.059-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
dendo, imminuerant lienes, ita eam herbam colligendo curant lienoſos hoc medicamento, quod
<
lb
/>
ctiam ἄ{στι}λ{ηυου} Cretenſes uocitant.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2836
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s2837
"
xml:space
="
preserve
">Ex cibo atque aqua proprietates locorum natura peſtilentes, aut ſalubres eſſe ex ueterum obſeruatione
<
lb
/>
probat Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2838
"
xml:space
="
preserve
">Inſpiciebant ueteres in animalium iecinora cum ſalubritatem loci explorare uolebant, quando
<
lb
/>
autem ſtatiua castra obſidendis hoſtibus ponere, aut oppida uellent munire, inuentis iecinoribus illæſis ſatis
<
lb
/>
certum habere inditium ſalubritatis aeris putabant, atque ut iecinora ex pabulis, it a pabula ex aeris ſalubri-
<
lb
/>
tate conſiderabant; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2839
"
xml:space
="
preserve
">maximam autem eſſe pabulorum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2840
"
xml:space
="
preserve
">aquæ uim naturali exemplo comprobat, ut ſatis
<
lb
/>
patet exemplo, è quibuſdam locis Cretæ deſumpto. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2841
"
xml:space
="
preserve
">Aſplenium herba eſt vermi Scolopendræ quàm ſimilli-
<
lb
/>
ma, lienoſos ea curari dicit Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2842
"
xml:space
="
preserve
">minuit enim lienis tumorem, immo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2843
"
xml:space
="
preserve
">naturalem lienis magnitudinem ad eam
<
lb
/>
paruitatem deducit, ut oues, quæ eas in pabulis frequenter ſumant, liene carere uideantur, tanta uis est in
<
lb
/>
pabulo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2844
"
xml:space
="
preserve
">quis uero dubit at quin ex a quis etiam argumenta uera non ſumantur? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2845
"
xml:space
="
preserve
">Hoc quoque tempore Vitru-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.059-06
"
xlink:href
="
note-514.01.059-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>