Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 174
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 174
[out of range]
>
page
|<
<
(29)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div111
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
43
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s2948
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
29
"
file
="
514.01.061
"
n
="
61
"
rhead
="
PRIMVS.
"/>
ptis, custoditisq́;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2949
"
xml:space
="
preserve
">. & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2950
"
xml:space
="
preserve
">infra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2951
"
xml:space
="
preserve
">Sed coloniarum alia neceßitudo eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2952
"
xml:space
="
preserve
">Non enim ueniunt extrinſecus in ciuita-
<
lb
/>
tem, nec ſuis radicibus nituntur, ſed ex ciuitate quaſi propagatæ ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2953
"
xml:space
="
preserve
">iura inſtitutaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2954
"
xml:space
="
preserve
">omnia Po. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2955
"
xml:space
="
preserve
">Ro.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2956
"
xml:space
="
preserve
">non ſui arbitrij habent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2957
"
xml:space
="
preserve
">quæ tamen conditio cum ſit magis obnoxia, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2958
"
xml:space
="
preserve
">minus libera, potior tamen & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2959
"
xml:space
="
preserve
">præsta
<
lb
/>
bilior exiſtimatur propter amplitudinem maieſtatemq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2960
"
xml:space
="
preserve
">Po. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2961
"
xml:space
="
preserve
">Ro. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2962
"
xml:space
="
preserve
">cuius istæ coloniæ quaſi effigies paruæ, ſimula-
<
lb
/>
craq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2963
"
xml:space
="
preserve
">eſſe quædam uidentur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2964
"
xml:space
="
preserve
">ſimul quia obſcura, obliterataq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2965
"
xml:space
="
preserve
">ſunt municipiorum iura, quibus uti iam per
<
lb
/>
ignorantiam non queunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2966
"
xml:space
="
preserve
">bæc Gellius. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2967
"
xml:space
="
preserve
">Nos ad rem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2968
"
xml:space
="
preserve
">Eligendus igitur eſt locus quàm ſaluberrimus in mœnibus
<
lb
/>
collocandis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2969
"
xml:space
="
preserve
">Quiuerò loci ſalubres habeantur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2970
"
xml:space
="
preserve
">qui obſint ſanitati, iam dictum eſt lucide, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2971
"
xml:space
="
preserve
">copioſe,
<
lb
/>
Audiendi autem ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2972
"
xml:space
="
preserve
">qui de agrorum culturaſcripſere, nam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2973
"
xml:space
="
preserve
">Palladius, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2974
"
xml:space
="
preserve
">Columella, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2975
"
xml:space
="
preserve
">M. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2976
"
xml:space
="
preserve
">Varro
<
lb
/>
de electione ſalubrium locorum copioſe dixerunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2977
"
xml:space
="
preserve
">Sed hæc eleganter præcipue M. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2978
"
xml:space
="
preserve
">Varro explicat libro pri-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.061-01
"
xlink:href
="
note-514.01.061-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
mo de re rustica: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2979
"
xml:space
="
preserve
">Quare inquit ſi ſalubritas non eſt, cultura non aliud eſt, quàm alea domini uitæ, ac rei fa-
<
lb
/>
miliaris. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2980
"
xml:space
="
preserve
">Hoc uerò diminuitur ſcientia, ita enim ſalubritas, quæ ducitur è cœlo, ac terra, non eſt in noſtra
<
lb
/>
potestate, ſed in naturæ, ut tamen multum ſit in nobis, quod grauiora quæ ſunt, leuiora diligentia face-
<
lb
/>
repoßimus, etenim ſi propter t erram aquam odoremur, quam aliquo loco eructat, peſtilentior eſt fundus,
<
lb
/>
aut propter cœliregionem aer calidior ſit, aut uentus non bonus flet: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2981
"
xml:space
="
preserve
">hæc uitia emendari ſolent domini ſcien-
<
lb
/>
tia, ac ſumptu, quod permagni intereſt ubi ſint poſitæ uillæ, quanta ſint, quo ſpectent, portici-
<
lb
/>
bus, oſtijs, ac feneſtris. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2982
"
xml:space
="
preserve
">An non ille Hyppocrates medicus in magna peſtilentia non unum agrum, ſed multa
<
lb
/>
oppida ſcientia ſanauit? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2983
"
xml:space
="
preserve
">Sed quid ego illum uoco ad teſtimonium? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2984
"
xml:space
="
preserve
">Non hic Varro noster cum Corcyræ eſſet
<
lb
/>
exercitus, ac claßis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2985
"
xml:space
="
preserve
">onmes domus repletæ eſſent ægrotis ac funeribus, immiſſo feneſtris nouis Aquilone, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2986
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
obſtructis peſtilentibus, ianuaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2987
"
xml:space
="
preserve
">permutata, cæteraq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2988
"
xml:space
="
preserve
">eius generis diligentia ſuos comites, ac familiam inco-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.061-02
"
xlink:href
="
note-514.01.061-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
lumes reduxit?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2989
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div123
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
44
">
<
head
xml:id
="
echoid-head45
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">De fundamentis murorum & turrium. # Cap. V.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2990
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">CVm</
emph
>
ergo hisrationibus crit ſalubritatis mœnium collocandorum explicatio, regionesq́;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2991
"
xml:space
="
preserve
">electæ fuerint fructibus ad alendam ciuitatem copioſæ & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2992
"
xml:space
="
preserve
">uiarum munitiones, aut oppor
<
lb
/>
tunitates fluminum, ſeu per portus marinæ ſubuectiones habuerint ad mœnia comporta
<
lb
/>
tiones expeditas, tunc turrium, murorumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2993
"
xml:space
="
preserve
">fundamenta ſic ſunt facienda.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2994
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s2995
"
xml:space
="
preserve
">A regione ad aream tranſit Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2996
"
xml:space
="
preserve
">Nam principium unum est electio regionis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2997
"
xml:space
="
preserve
">loci ſaluberrimi: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2998
"
xml:space
="
preserve
">Alte-
<
lb
/>
rum eſt mœnium certo, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2999
"
xml:space
="
preserve
">determinato ſitu collocatio. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3000
"
xml:space
="
preserve
">Expedita iam prima parte, in qua quid natura, quid
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.061-03
"
xlink:href
="
note-514.01.061-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
ars, quid utraque regionibus afferat copioſe explicauimus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3001
"
xml:space
="
preserve
">ſupereſt altera, quæ ad areas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3002
"
xml:space
="
preserve
">mœnia circum-
<
lb
/>
ſcribenda ſpectat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3003
"
xml:space
="
preserve
">In qua quidem re multarum gentium externarum conſuetudo merito damnanda cenſetur,
<
lb
/>
quæ uel inter amplißimas ſolitudines, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3004
"
xml:space
="
preserve
">ſterilißimas habitantes, uel aſperrimos & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3005
"
xml:space
="
preserve
">inaceßibiles montes tan-
<
lb
/>
quàm arces incolentes,interim ſeſyluis denſiſsimis abdẽtes,uel profundis paludibus ſe quaſi immergentes,tutas
<
lb
/>
ſe putant ab omni ni & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3006
"
xml:space
="
preserve
">timore. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3007
"
xml:space
="
preserve
">quemadmodum apud C æſarem,& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3008
"
xml:space
="
preserve
">alibi legitur de Gallis,Germanis, Hibernis,
<
lb
/>
Britannisq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3009
"
xml:space
="
preserve
">nationibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3010
"
xml:space
="
preserve
">non enim laudo ego ſaltem huiuſmodi ſecuritatem, nec mihi uidetur inopiam eſſe quæ-
<
lb
/>
rendam, ut inuidiam fugiamus, nec minus uel per ſomnium expoſcerem poeticum orbem, aut delitiarum hor
<
lb
/>
tum, ubi lacte riun
<
unsure
/>
li, melle quercus, ambroſia cœli fluunt, quoniam humanæ neceſſitati pauca poſſunt ſatiſ-
<
lb
/>
facere: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3011
"
xml:space
="
preserve
">illa uerò deſiderari potius quàm baberi ſolent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3012
"
xml:space
="
preserve
">Mœnia igitur loco ſalubri & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3013
"
xml:space
="
preserve
">commodo ſunt collocan
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.061-04
"
xlink:href
="
note-514.01.061-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
da. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3014
"
xml:space
="
preserve
">Hæc fundamentis, muris, turribus, portis, diſtributa intelliguntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3015
"
xml:space
="
preserve
">De ſingulis hoc loco agit Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3016
"
xml:space
="
preserve
">Fun
<
lb
/>
dationum conſideratio his rebus abſoluitur, ſoli naturæ, areæ circumſcriptione, rerum diſtributione. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3017
"
xml:space
="
preserve
">At
<
lb
/>
quemadmodum non negauerim fundamentum eſſe maxime neceſſarium, in omni fabrica, ita non ſemper ab
<
lb
/>
hominibus id quærendum cenſeo, cum ſæpe natura ipſa duriſſimas cotes, immania ſaxa, tanquàm arcium
<
lb
/>
fundamenta ſubſternat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3018
"
xml:space
="
preserve
">quibus in locis nulla opera, nullæmanus requirendæ ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3019
"
xml:space
="
preserve
">Quod igitur ad hominum
<
lb
/>
laborem pertinet, ſoli natura quàmprimum fundationi apta conſideranda eſt: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3020
"
xml:space
="
preserve
">Solum ipſum multis corijs ac
<
lb
/>
(ut dicam) multis corticibus or dinauit natura, nam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3021
"
xml:space
="
preserve
">groſſiori ſabulo, uel minuta quadam arenaſternitur,
<
lb
/>
interim glarea, quandoque certa, uel argilla, non nun nunquàm topho uel cæute, atque alia parte ima cernatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3022
"
xml:space
="
preserve
">Quare
<
lb
/>
dam rerun diuiditur, ita ut proprietas una in ſuperficie,alia ſub cute, atque alia parte ima cernatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3023
"
xml:space
="
preserve
">Quare
<
lb
/>
diligenter conſiderandum eſt, qua ſoli proprietate fundamenta iaciantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3024
"
xml:space
="
preserve
">Sed in primis idſemper arte laboran-
<
lb
/>
tendum, μt quàm ſolidiſſimis locis ſubſtructiones fiant: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3025
"
xml:space
="
preserve
">quod ſi naturaid nobis minime præstat, arte laboran-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.061-05
"
xlink:href
="
note-514.01.061-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
dum eſt, ut quàm ereberrimis palis, fistucationibus adactis ſolum muniamus, excauationibus crebris ſoli na-
<
lb
/>
tura pertentetur, duoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3026
"
xml:space
="
preserve
">præcipua ex cauatione commoda recipimus, alterum quod aqua, quæ ualde neceſſa
<
lb
/>
ria eſt fabricantibus, tanquàm ex puteis è foſsis hauritur, alterum quòd inditia terreni ſoliapta dignoſcimus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3027
"
xml:space
="
preserve
">Cæterum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3028
"
xml:space
="
preserve
">ſine cauationibus argumentaſoliditatis plurima ſumimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3029
"
xml:space
="
preserve
">Nam ſi herbæ, quæ humidis locisnaſ
<
lb
/>
cuntur, frequenter alicubi reperiatur, certò ſcire poſſumus ibi eſſe lutum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3030
"
xml:space
="
preserve
">cænoſum fundamentum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3031
"
xml:space
="
preserve
">contra
<
lb
/>
uerò ſi arbores in ſiccis regionibus creſcentes uideris, ibierit fabricandum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3032
"
xml:space
="
preserve
">item ſi acuta & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3033
"
xml:space
="
preserve
">dura ſaxa in re-
<
lb
/>
gione reperis, tunc ſcire poteris non eſſe tibi multum laborandum in ſolida proprietate quærenda. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3034
"
xml:space
="
preserve
">Scaturien
<
lb
/>
tes fontes, ſonitusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3035
"
xml:space
="
preserve
">terræob grauium rerum caſum, motumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3036
"
xml:space
="
preserve
">uitare ealoca tibi docebunt, in quibus bu-
<
lb
/>
iuſmodi erunt inditia, inter glareas ob earum raritatem aqua decurrens ſubstructiones infirmat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3037
"
xml:space
="
preserve
">Quærenda
<
lb
/>
igitur ſoliditazs eſt, ubifundandum eſt: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3038
"
xml:space
="
preserve
">hinc Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3039
"
xml:space
="
preserve
">inquit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3040
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>