Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
< >
page |< < (30) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div123" type="section" level="2" n="44">
            <pb o="30" file="514.01.062" n="62" rhead="LIBER"/>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s3041" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Tvnc</emph>
              Turrium, murumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3042" xml:space="preserve">fundamenta ſie ſunt facienda, uti fodiantur (ſi queat inueniri) ad ſoli
                <lb/>
              dum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3043" xml:space="preserve">in ſolido, (quantum ex amplitudine operis pro ratione uideatur) craſsitudine ampliore quàm
                <lb/>
              patrietum, qui ſupra terram ſunt futuri, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3044" xml:space="preserve">ea impleantur quamſolidiſsima ſtructura.</s>
              <s xml:id="echoid-s3045" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3046" xml:space="preserve">Quemadmodum certailla, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3047" xml:space="preserve">præſcripta fundandi norma ſemper est
                <unsure/>
              obſeruanda, ut fundamenta ſemper
                <lb/>
              ad ſolidum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3048" xml:space="preserve">in ſolido fodiantur, ita ea cura non eſt prætermittenda, ut ſciamus an plano, an excelſo, an
                <lb/>
              decliui loco fundandum ſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3049" xml:space="preserve">quantum areæ cir cumſcribere oporteat, nam alia, ai que alia ratione fundatio
                <lb/>
              nis utemur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3050" xml:space="preserve">Item dignitas amplam ciuitatem requirit, ſecuritas uerò etiam amplam, nam a paucis ofſideri
                <lb/>
              ampla ciuitas minime poteſt, parua minoribus præſidijs eſt tuta, dolis tamen & </s>
              <s xml:id="echoid-s3051" xml:space="preserve">traditionibus obnoxia, cum
                <lb/>
              facilius capta retineatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3052" xml:space="preserve">Cæterum multitudinis populiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3053" xml:space="preserve">ratio habenda eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3054" xml:space="preserve">Circumſcribitur autem lineis,
                <lb/>
              angulisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3055" xml:space="preserve">Murilinearum ſimilitudinem habent: </s>
              <s xml:id="echoid-s3056" xml:space="preserve">Turres, Propugnacula, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3057" xml:space="preserve">portæ, angulorum: </s>
              <s xml:id="echoid-s3058" xml:space="preserve">De ſingu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.062-01" xlink:href="note-514.01.062-01a" xml:space="preserve">10</note>
              lis præceptatradũ Murilinearum ſimilitudinem habent: </s>
              <s xml:id="echoid-s3059" xml:space="preserve">Turres, proportet, quæ a Mathematicis introductionis modo præci-
                <lb/>
              piutur; </s>
              <s xml:id="echoid-s3060" xml:space="preserve">lieam eſſe extenſionem quandam: </s>
              <s xml:id="echoid-s3061" xml:space="preserve">angulos eſſe ſoli comprehenſionem inter duas lineas ſe ſe contin-
                <lb/>
              gentes: </s>
              <s xml:id="echoid-s3062" xml:space="preserve">inde quattuor efficientur anguli duarum linearum interſectione, &</s>
              <s xml:id="echoid-s3063" xml:space="preserve">ſi altera alteri directe & </s>
              <s xml:id="echoid-s3064" xml:space="preserve">ad perpen
                <lb/>
              diculum incumbat, quattuor angulirecti efficientur, ſi tranſuerſe, duo, qui latiores erunt obtuſi, reliqui acu
                <lb/>
              ti dicentur, exlineis directæ aliæſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3065" xml:space="preserve">illæ ſunt, quarum medium non obumbrat extrema: </s>
              <s xml:id="echoid-s3066" xml:space="preserve">quæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3067" xml:space="preserve">breuiori
                <lb/>
              ſpatio inter duo puncta æqualiter continentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3068" xml:space="preserve">Aliæ flexæ, quæ ſcilicet ſuis medijs ectrema excedunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3069" xml:space="preserve">Ex
                <lb/>
              his aliæſunt circulorum portiones quædam, aliæflexuoſæ undequaque: </s>
              <s xml:id="echoid-s3070" xml:space="preserve">Circulus quaſi totus angulus, ſigura
                <lb/>
              eſt unalinea circumſcripta, a cuius medio, quod centrum appellant, omnes lineæ ad extremos limites ductæ
                <lb/>
              ſunt, æquales; </s>
              <s xml:id="echoid-s3071" xml:space="preserve">linea ſlexa ab Architectis arcus nominatur, recta uerò quandoque chorda uocatur, idq́ cum
                <lb/>
              extremos arcuum fines claudit, quandoque ſagitta, cum ſcilicet a chordæ medio, tanquàm neruo directè ad
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.062-02" xlink:href="note-514.01.062-02a" xml:space="preserve">20</note>
              arcus circumductu fertur, quandoque radius, cum ſcilicet ab immobile centro ad circumferentiam orbis du-
                <lb/>
              citur, quandoque diameter, cum ſcilicet duas æquales in partes circulum diuidit, quod fieri non poteſt, niſi
                <lb/>
              per medium centrum traijciat: </s>
              <s xml:id="echoid-s3072" xml:space="preserve">Ex arcubus ſimplices quidam ſunt, quidam uerò compoſiti: </s>
              <s xml:id="echoid-s3073" xml:space="preserve">ex ſimplicibus
                <lb/>
              alij integri, alij non integriuocantur: </s>
              <s xml:id="echoid-s3074" xml:space="preserve">Integer arcus eſt dimidium circuli: </s>
              <s xml:id="echoid-s3075" xml:space="preserve">noninteger, qui dimidio minor eſt:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s3076" xml:space="preserve">uel cuius chorda diametro breuior est. </s>
              <s xml:id="echoid-s3077" xml:space="preserve">Compoſitus arcus eſt, quiex duobus non integris arcubus efficitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3078" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ideo in decuſſatione angulum efficit, quemadmodum ſubiecta exempla, diagrammate oſtendunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3079" xml:space="preserve">Lineis igi-
                <lb/>
              tur, angulisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3080" xml:space="preserve">deſcribimus areas, lineæ uel funiculis, uel perticis tanquàm regulis ducuntur; </s>
              <s xml:id="echoid-s3081" xml:space="preserve">anguli autem
                <lb/>
              normis, uelquadrantibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s3082" xml:space="preserve">Solo deſſignato foſſas duces, quibus ductis iacias fundamenta in ſolido uel ana-
                <lb/>
              turatibi præſtito, uel arte facto: </s>
              <s xml:id="echoid-s3083" xml:space="preserve">ſcias ſolum conſolidari palis frequentibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3084" xml:space="preserve">denſis: </s>
              <s xml:id="echoid-s3085" xml:space="preserve">figuntur autem pali fi-
                <lb/>
              ſtucis. </s>
              <s xml:id="echoid-s3086" xml:space="preserve">Fiſtucæſunt inſtrumenta lignea, quæ uel ſuſpenſa funibus, trochleisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3087" xml:space="preserve">a tignis demittuntur ſupra dire
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.062-03" xlink:href="note-514.01.062-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ctos palos, ut crebris ictibus inculcentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3088" xml:space="preserve">figantur: </s>
              <s xml:id="echoid-s3089" xml:space="preserve">uel anſis manibus comprehenſa extolluntur, ut pali
                <lb/>
              ſublicæq; </s>
              <s xml:id="echoid-s3090" xml:space="preserve">ea machina adigãtur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3091" xml:space="preserve">E quo autem ligni genere palationes fiant ſecundo libro declaratur Cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s3092" xml:space="preserve">nono-
                <lb/>
              Fiſtuca etiam pauitores utuntur, cum locus aut omnis, ant ex parte congestitius fuerit, ut habetur libro ſeptimo
                <lb/>
              Cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s3093" xml:space="preserve">primo. </s>
              <s xml:id="echoid-s3094" xml:space="preserve">Adiguntur autem pali crebro potius ac continuato, quàm uehementi & </s>
              <s xml:id="echoid-s3095" xml:space="preserve">oneroſo ictu. </s>
              <s xml:id="echoid-s3096" xml:space="preserve">Cæſar in
                <lb/>
              commentarijs ſuis fist
                <unsure/>
              ucæ nomine utitur in egregia illa pontis conſtructione. </s>
              <s xml:id="echoid-s3097" xml:space="preserve">Fundamentorum autem nomine
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.062-01" xlink:href="fig-514.01.062-01a" number="9">
                  <description xml:id="echoid-description2" style="it" xml:space="preserve">a b. recta.
                    <lb/>
                  d c. flexa.
                    <lb/>
                  e. angulirecti.
                    <lb/>
                  f. anguli obtuſi.
                    <lb/>
                  o. anguli acuti.
                    <lb/>
                  h.i.
                    <emph style="sc">K.</emph>
                  circulus.
                    <lb/>
                  g h i. diametros.
                    <lb/>
                  g k. radius.
                    <lb/>
                  g. centrum.
                    <lb/>
                  l. m.n. arcus inte ger.
                    <lb/>
                  L m. chorda.
                    <lb/>
                  n p. ſagitta.
                    <lb/>
                  r. arcus diminu-tus.
                    <lb/>
                  f. arcus compoſi-tus.</description>
                  <variables xml:id="echoid-variables3" xml:space="preserve">a b d c e f o h i k g l m n L p r</variables>
                </figure>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.062-04" xlink:href="note-514.01.062-04a" xml:space="preserve">40</note>
              Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s3098" xml:space="preserve">foſſas intelligit, ubi ſubstenitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3099" xml:space="preserve">Habent autem fundationes præcepta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3100" xml:space="preserve">regulas, de quibus nunc dicam.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s3101" xml:space="preserve">Primum quidem conſulendi incolæ ſunt & </s>
              <s xml:id="echoid-s3102" xml:space="preserve">periti regionum, ut ſoli natura exacte dignoſcatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s3103" xml:space="preserve">#inde cauen-
                <lb/>
              dum eſt, ne ſuper ruinas ſuperstruamus: </s>
              <s xml:id="echoid-s3104" xml:space="preserve">non enim ſcire poſſimus quantum oneris ferre poterant: </s>
              <s xml:id="echoid-s3105" xml:space="preserve">æquabiliter
                <lb/>
              autem excauandum eſt ſolum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3106" xml:space="preserve">quàm planiſſimum faciendum, ut ædificiorum onera æqualiter decumbant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3107" xml:space="preserve">
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.062-05" xlink:href="note-514.01.062-05a" xml:space="preserve">50</note>
              Conſtruendæ etiam ſunt ædificiorum ueterum partes, ut cum fabricare aliquo impedimento deſiſtemus, ne pœ
                <lb/>
              niteat nos uetera diruiſſe: </s>
              <s xml:id="echoid-s3108" xml:space="preserve">Inferiora uero ſint ſuperioribus ampliora naturæ imit atione, quæ arbores parte ima
                <lb/>
              ſolidiores facit.</s>
              <s xml:id="echoid-s3109" xml:space="preserve">#Cæterum in mollibus locis minore ſumptu, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3110" xml:space="preserve">tutius ſuperſtruemus arcubus#primum iactis,
                <lb/>
              namſolida pars apta eſt onera ſustinere, uacua uero impenſæ parcit.</s>
              <s xml:id="echoid-s3111" xml:space="preserve">#Arbitror ego ſaxa grandiora in funda-
                <lb/>
              tionibus eſſe iacienda, ſed & </s>
              <s xml:id="echoid-s3112" xml:space="preserve">minutiſſima, quæq́ inuenta ſunt in ædificijs ueterum: </s>
              <s xml:id="echoid-s3113" xml:space="preserve">non eſt autem in huiuſmo
                <lb/>
              diſubstructionibus calci parcendum. </s>
              <s xml:id="echoid-s3114" xml:space="preserve">ſed curandum ut quàm ſolidiſſima ſit ſubſiructio: </s>
              <s xml:id="echoid-s3115" xml:space="preserve">palationes uerò muris
                <lb/>
              duplices habentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3116" xml:space="preserve">Pali uerò denſiſſimi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3117" xml:space="preserve">groſſi parte duodecima, uel non minus octaua longitudinis. </s>
              <s xml:id="echoid-s3118" xml:space="preserve">his
                <lb/>
              atque di{ij{s huiuſmodi præceptis de quibus etiam alibi dicturus ſum, quàm ſimiſſima fundamenta fieri poſſunt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s3119" xml:space="preserve">Nunc ad rerum diftributionem ueniendum eſt, ac primum de turribus & </s>
              <s xml:id="echoid-s3120" xml:space="preserve">propugnaculis dicendum eſt, mox de
                <lb/>
              portis & </s>
              <s xml:id="echoid-s3121" xml:space="preserve">muris.</s>
              <s xml:id="echoid-s3122" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>