Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
< >
page |< < (36) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div123" type="section" level="2" n="44">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3305" xml:space="preserve">
                <pb o="36" file="514.01.068" n="68" rhead="LIBER"/>
              ruminatis Babylonis muris. </s>
              <s xml:id="echoid-s3306" xml:space="preserve">Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s3307" xml:space="preserve">quoque octaui libri capite tertio bitumine tradit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3308" xml:space="preserve">latere teſtaceo structo
                <lb/>
              muro Semiramm cinxiſſe Babylonem.</s>
              <s xml:id="echoid-s3309" xml:space="preserve">#Erat enim Babylone lacus ampliſſima magnitudine, qui limmi afphaltis
                <lb/>
              appellatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3310" xml:space="preserve">habet ſupra natans liquidum bitumen.</s>
              <s xml:id="echoid-s3311" xml:space="preserve">#Quid autem ſit bitumen, pix, quid piſaſpaltm, quid
                <lb/>
              ſaxum quadratum, ſilex, cæmentum, dictum eſt ſuo loco. </s>
              <s xml:id="echoid-s3312" xml:space="preserve">Deueniam ad noſtrorum temporum rationem, qua
                <lb/>
              inuri, mœiaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3313" xml:space="preserve">mumiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3314" xml:space="preserve">idq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3315" xml:space="preserve">quàm potero breuiſſime tranſigam.</s>
              <s xml:id="echoid-s3316" xml:space="preserve">#Quod autem dictum eſta Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s3317" xml:space="preserve">ſequenti
                <lb/>
              deſcriptione declaratur.</s>
              <s xml:id="echoid-s3318" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3319" xml:space="preserve">Vrbium fabricandarum ratio inuenta est, tum ut homines commode & </s>
              <s xml:id="echoid-s3320" xml:space="preserve">bene uiuant, alter enim alterius
                <lb/>
              ope indiget, tum ut ab inſolentibus aliorum iniurijs tuti & </s>
              <s xml:id="echoid-s3321" xml:space="preserve">ſecuri ſint.</s>
              <s xml:id="echoid-s3322" xml:space="preserve">#Natura enim comparatum est, ut ſe
                <lb/>
              quiſque ſuosq́ quantum potest tueatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3323" xml:space="preserve">Iniuriæ uero, offenſioneq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3324" xml:space="preserve">uariæ ſunt, ac hominum improbitate
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.068-01" xlink:href="note-514.01.068-01a" xml:space="preserve">10</note>
              omnes repertæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s3325" xml:space="preserve">#Contra eas defenſionum totidem genera eſse oportet: </s>
              <s xml:id="echoid-s3326" xml:space="preserve">nos priuatas omittimus, de publicus
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s3327" xml:space="preserve">communibus agimus.</s>
              <s xml:id="echoid-s3328" xml:space="preserve">#Vnde commune præceptum illud m primis obſeruandum eſt, mœnia eſſe facienda,
                <lb/>
              urbesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3329" xml:space="preserve">eſſe muniendas ſecundum tempora, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3330" xml:space="preserve">offenſionum genera.</s>
              <s xml:id="echoid-s3331" xml:space="preserve">#Vnde non est quod miremur, ſi alia ra-
                <lb/>
              tione alijs temporibus mœnia, muros, propugnacula, protas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3332" xml:space="preserve">huiuſmodi alia construimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s3333" xml:space="preserve">Oportet igitur
                <lb/>
              ita munireurbes, ut qui cas defendunt tutiſint, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3334" xml:space="preserve">ut hoſtes offendi poſſint: </s>
              <s xml:id="echoid-s3335" xml:space="preserve">offenduntur autem uel cum a mu-
                <lb/>
              ris longe arcentur, uel cum muris proximi ſunt, prohibentur ne accendant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3336" xml:space="preserve">hinc neceſſitas illa eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3337" xml:space="preserve">ut ratio-
                <lb/>
              nem habeamus earum rerum, quæ in munitionibus requiruntur, quæ hæc ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3338" xml:space="preserve">Murus cuius extenſio corti-
                <lb/>
              na ab italis nominatur, Propugnaculum, quod Valoardum uocant, aliàs pro latere ſumitur, Flancum appel-
                <lb/>
              lant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3339" xml:space="preserve">Foſſa, agger, quihumerus, uel ſpaltus dicitur, Via, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3340" xml:space="preserve">Platea. </s>
              <s xml:id="echoid-s3341" xml:space="preserve">De ſingulis ſeparatim dicendum
                <lb/>
              eſt, nam prohibetur host
                <unsure/>
              is aqua, foſſa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3342" xml:space="preserve">muro: </s>
              <s xml:id="echoid-s3343" xml:space="preserve">Arcetur propugnaculis, aggeribus: </s>
              <s xml:id="echoid-s3344" xml:space="preserve">defenduntur repu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.068-02" xlink:href="note-514.01.068-02a" xml:space="preserve">20</note>
              gnantes iateis, itineribus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3345" xml:space="preserve">murorum craſsitudine.</s>
              <s xml:id="echoid-s3346" xml:space="preserve">#In muris extruendis fundandi ratio habeatur a Vi-
                <lb/>
              cruuio deſumpta.</s>
              <s xml:id="echoid-s3347" xml:space="preserve">#Craſſiora enim fundamenta ſunt facienda, quàm murus: </s>
              <s xml:id="echoid-s3348" xml:space="preserve">craſsitudo autem amplius ex-
                <lb/>
              terius quàm interius proijciatur, nam cum murus ab humeris aggere impellatur, craſſitudo illa, quæ eſt pro
                <lb/>
              frone id efficit, quod pesin homine erecto, nam ſi ab anteriori parte quis repellatur, facile retrocedet, dire-
                <lb/>
              ctis enim cruribus & </s>
              <s xml:id="echoid-s3349" xml:space="preserve">calcaneo non prominente efficitur, ut ſine fulcro cum ſit, facile cadat. </s>
              <s xml:id="echoid-s3350" xml:space="preserve">Si uero a tergo
                <lb/>
              protrudatur renitente pede, qui prominet, non dimouebitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3351" xml:space="preserve">Sic murorum fundamenta, quamuis utrinque craſ
                <lb/>
              ſior a eſſe debeant & </s>
              <s xml:id="echoid-s3352" xml:space="preserve">latiora quàm muri, ſitamen pro frone amplius extendantur, idempræstabunt, quod pes
                <lb/>
              in homine.</s>
              <s xml:id="echoid-s3353" xml:space="preserve">#Erigendi uerò ſunt muri ſumma diligentia,#præcinctionibusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3354" xml:space="preserve">cingendi, cordones appellant, ita
                <lb/>
              enun firmiores ſunt: </s>
              <s xml:id="echoid-s3355" xml:space="preserve">non laudant aliqui pinnas in muris quas Merlos, aliàs canonieras uocant, quamuis ha-
                <lb/>
              ctenus inuiolabiliter obſeruatæ ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s3356" xml:space="preserve">uolunt autem ut opereterreno conficiantur, exaggerenturq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s3357" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3358" xml:space="preserve">com-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.068-03" xlink:href="note-514.01.068-03a" xml:space="preserve">30</note>
              modiſſime paſſim construcantur, dirig anturq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3359" xml:space="preserve">ad eas partes, è quibus#hoſtis machinarum telis facillime lædi
                <lb/>
              poſſis. </s>
              <s xml:id="echoid-s3360" xml:space="preserve">Non ſunt autem faciendi muri altitudine ampla, nam ſi machinis deijciuntur, cum altiſunt rumis, foſ
                <lb/>
              ſas materia implent, atque hostibus tanquaàm gradus faciunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s3361" xml:space="preserve">#muniuntur autem muri ratione illa. </s>
              <s xml:id="echoid-s3362" xml:space="preserve">qua di-
                <lb/>
              ctum eſt, aggeribus ſcilicet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3363" xml:space="preserve">eriſmatis, uel anteridibus, ſperones dicunt, inter aggeres collocatis. </s>
              <s xml:id="echoid-s3364" xml:space="preserve">Agger
                <lb/>
              autem ſolidiſſimus eſſe debet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3365" xml:space="preserve">ampliſsimus, ut in eo acies instructæ ad defendendum commode præterire poſ
                <lb/>
              ſint; </s>
              <s xml:id="echoid-s3366" xml:space="preserve">Murorum uerò extenſio extra teli iactum ſine propugnaculis non ſit: </s>
              <s xml:id="echoid-s3367" xml:space="preserve">ducentorum paſſuum eam longitudi-
                <lb/>
              nem præfiniunt: </s>
              <s xml:id="echoid-s3368" xml:space="preserve">propugnacula uerò aut altiori forma, aut depreſsiori forma quæſunt, caual
                <lb/>
              leros uocant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3369" xml:space="preserve">Ealoardos, quæ uero#depreſsiori, planas formas dicunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3370" xml:space="preserve">efficiuntur autem planæ formæ
                <lb/>
              cum murorum cortinæ nimis extenduntur, nam indefenſæ cum ſint ob earum protenſionem, neceſſe eſt, ut la-
                <lb/>
              teribus fulciantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3371" xml:space="preserve">Præſtant hoc interdum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3372" xml:space="preserve">portæ ipſæ de quibus ca præcepta obſeruandaſunt, ut ita col-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.068-04" xlink:href="note-514.01.068-04a" xml:space="preserve">40</note>
              locentur, ut itiner ad eas directa non ſint, ut tutiores parte exteriori fabricentur, ut cortinam protegant, mt
                <lb/>
              cuſtodes ibi commode manere poſſint, ut potibus mobilibus, leuatores appellant, muniantur, ante pontes autẽ
                <lb/>
              directæ ſudes, ſublicæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3373" xml:space="preserve">acutiſſimæ eriguntur, rastra ſeu reſtella dicunt, ne tam facile aditus ad portas patere
                <lb/>
              poſſis. </s>
              <s xml:id="echoid-s3374" xml:space="preserve">Auſteritatem quandam forma earum præferre debet; </s>
              <s xml:id="echoid-s3375" xml:space="preserve">Sed nos ad propugnacula. </s>
              <s xml:id="echoid-s3376" xml:space="preserve">Antiquiturribus ute
                <lb/>
              bantur angulis multiplicibus, uel circulari forma constructis. </s>
              <s xml:id="echoid-s3377" xml:space="preserve">Noſtrorum uſus alius eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3378" xml:space="preserve">Triangularem formam
                <lb/>
              probaucrunt, in angulis autem murorum eacollocant, tum ut lateribns opem, hoſtibus damnum inferant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3379" xml:space="preserve">Dupli-
                <lb/>
              ci platea conſtruuntur, inferiori ſcilicet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3380" xml:space="preserve">ſuperiori. </s>
              <s xml:id="echoid-s3381" xml:space="preserve">Superior ideo fit, ut armati homines, qui repugnat com
                <lb/>
              mode ſtare poſſint, ut machinæ, quibus host
                <unsure/>
              es propelluntur, ſuis locis collocentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3382" xml:space="preserve">icturetrocedentes ſine of-
                <lb/>
              fenſione recurrant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3383" xml:space="preserve">inferior autem platea multa habet commoda pro militibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3384" xml:space="preserve">deefenſoribus, rebusq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s3385" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3386" xml:space="preserve">
                <lb/>
              munitionibus inuenta, ubi etiam planius aliqua tormenta ponuntur, quæ hoſtes muris proximos, cum foſſas occu
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.068-05" xlink:href="note-514.01.068-05a" xml:space="preserve">50</note>
              pauerint, a ſcalis deijciant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3387" xml:space="preserve">Formam propugnaculi amplam fecimus ut facile intelligatur, partemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3388" xml:space="preserve">inferiorem
                <lb/>
              a ſuperiori distinximus, itaut ſuperpoſita pagella ſuperiorem plateam deſignet, ſubiecta uerò inferiorem, in qua
                <lb/>
              uias, ſcalas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3389" xml:space="preserve">loca difpoſita uides, menſurasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3390" xml:space="preserve">optime dist
                <unsure/>
              ributas: </s>
              <s xml:id="echoid-s3391" xml:space="preserve">oportet autem latera tuta eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s3392" xml:space="preserve">hinc fit, ut
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s3393" xml:space="preserve">muri propugnacula, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3394" xml:space="preserve">propugnacula muros defendant: </s>
              <s xml:id="echoid-s3395" xml:space="preserve">ictus enim qui per directas lineas deſcripti ſunt,
                <lb/>
              oftendunt mutuam propugnaculorum & </s>
              <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">murorum defenſionem, Muri carſsitudo pedum octo. </s>
              <s xml:id="echoid-s3397" xml:space="preserve">Anteridum in-
                <lb/>
              terualla pedum decem. </s>
              <s xml:id="echoid-s3398" xml:space="preserve">Aggeris craſsitudo pedum ſexaginta. </s>
              <s xml:id="echoid-s3399" xml:space="preserve">Platea ſuperior propugnaculi L.</s>
              <s xml:id="echoid-s3400" xml:space="preserve">pedum centum& </s>
              <s xml:id="echoid-s3401" xml:space="preserve">
                <lb/>
              quindecim, hæc autem ſupra inferiorem alta eſt pedes ſexdecim, nam inferior ſupra alueum foſſæ alta eſt pedes
                <lb/>
              decem & </s>
              <s xml:id="echoid-s3402" xml:space="preserve">ſeptem, Cruce iutem nia ſubterranea ſignificatur lata pedes decem, Litera M. </s>
              <s xml:id="echoid-s3403" xml:space="preserve">oſtendit ibieſſe loca mu-
                <lb/>
              nitionum. </s>
              <s xml:id="echoid-s3404" xml:space="preserve">S. </s>
              <s xml:id="echoid-s3405" xml:space="preserve">uerò ſealas per dquas deorſum itur, ut circum propugnaculum contra ſuffoſſiones, quas mi-
                <lb/>
              nas dicunt, milites eant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3406" xml:space="preserve">O.</s>
              <s xml:id="echoid-s3407" xml:space="preserve">uerò Risnt itinera lata pedes 1 2. </s>
              <s xml:id="echoid-s3408" xml:space="preserve">ad plateas inferiores, quarum longitudo pedũ octua
                <lb/>
              ginta, latita do uero quinquaginta, ubi collcantur machinæ, Orecchione uocant quorum munus eſt hoſtes pro-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.068-06" xlink:href="note-514.01.068-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>