Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
page
|<
<
(41)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div138
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
45
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3695
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
41
"
file
="
514.01.073
"
n
="
73
"
rhead
="
PRIMVS.
"/>
unde Sol oriri, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3696
"
xml:space
="
preserve
">occidere ſolet quatuor anni temporibus, huiuſmodi autem partes ſunt, triplex ortus, æqui-
<
lb
/>
noctialis, de quo dictum est,Hybernus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3697
"
xml:space
="
preserve
">æstiuus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3698
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3699
"
xml:space
="
preserve
">triplex occaſus ſimili ratione dictus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3700
"
xml:space
="
preserve
">item meridies,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3701
"
xml:space
="
preserve
">Septentrio iam poſitis partibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3702
"
xml:space
="
preserve
">Vnde octo ſunt venti ſecundum hanc diſtinctionem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3703
"
xml:space
="
preserve
">hinc Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3704
"
xml:space
="
preserve
">inquit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3705
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3706
"
xml:space
="
preserve
">Sed qui diligentius perquiſiuerunt, tradiderunt eos eſſe octo, maxime quidem Andronicus Cyr-
<
lb
/>
rheſtes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3707
"
xml:space
="
preserve
">Qui etiam exemplum collocauit Athenis turrim marmoream octogonon, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3708
"
xml:space
="
preserve
">in ſingulis late-
<
lb
/>
ribus octogoni, ſingulorum uentorum imagines exculptas, contra ſuos cuiuſque flatus deſignauit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3709
"
xml:space
="
preserve
">ſupraq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3710
"
xml:space
="
preserve
">eam turrim marmoream metam perfecit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3711
"
xml:space
="
preserve
">inſuper Tritonem æreum collocauit dextra ma-
<
lb
/>
nu uirgam porrigentem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3712
"
xml:space
="
preserve
">ita eſt machinatus, uti uento circumageretur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3713
"
xml:space
="
preserve
">ſemper contra flatum
<
lb
/>
conſiſteret, ſupraq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3714
"
xml:space
="
preserve
">imaginem flantis uenti indicem uirgam teneret. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3715
"
xml:space
="
preserve
">Itaque ſunt collocati inter Sola-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.073-01
"
xlink:href
="
note-514.01.073-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
num, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3716
"
xml:space
="
preserve
">Auſtrum ab Oriente hyberno, Eurus: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3717
"
xml:space
="
preserve
">inter Auſtrum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3718
"
xml:space
="
preserve
">Fauonium ab occidente hyberno,
<
lb
/>
Affricus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3719
"
xml:space
="
preserve
">inter Fauoniũ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3720
"
xml:space
="
preserve
">Septentrionem, Caurus, quem plures uocãt Corum, inter Septentrionem,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3721
"
xml:space
="
preserve
">Solanum, Aquilo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3722
"
xml:space
="
preserve
">Hoc modo uidetur eſſe expreſſum, uti capiatur numerus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3723
"
xml:space
="
preserve
">nomina, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3724
"
xml:space
="
preserve
">par-
<
lb
/>
tes, unde flatus uentorum certi ſpirent.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3725
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3726
"
xml:space
="
preserve
">Hanc diſtinctionem capit Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3727
"
xml:space
="
preserve
">tanquam diligentius animaduerſam, exemplumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3728
"
xml:space
="
preserve
">Andronici ponit, qui
<
lb
/>
Athenis turrim marmoream octo laterum conſtruxit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3729
"
xml:space
="
preserve
">in ſingulis lateribus ſingulas uentorum imagines
<
lb
/>
exculptas collocauit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3730
"
xml:space
="
preserve
">ſupra turrim uolubilem Tritonem æreum poſuit, ut flante uento facile uerteretur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3731
"
xml:space
="
preserve
">quod noſtris temporibus obſeruatum paſſim uidemus, ut ſciamus, qua parte quis ſpiret uentus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3732
"
xml:space
="
preserve
">Alia diſtin-
<
lb
/>
ctio uentorum penes authores reperitur, multi enim a duodecim ſigniferi partibus duodecim ventos enume-
<
lb
/>
rant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3733
"
xml:space
="
preserve
">partes autem ſigniferi ſigna uocantur, ſub quibus Sol progrediens uim habet commouendorum uento-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.073-02
"
xlink:href
="
note-514.01.073-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
rum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3734
"
xml:space
="
preserve
">ſed hæc diſtinctio Aſtrologorum propria eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3735
"
xml:space
="
preserve
">Cæterum ſi uelimus etiam nautarum rationem habere, aliã
<
lb
/>
quoque ventorum diſtinctionem inueniemus, commoditate enim & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3736
"
xml:space
="
preserve
">uſu nauigantes, duo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3737
"
xml:space
="
preserve
">triginta uento-
<
lb
/>
rum nomina poſuere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3738
"
xml:space
="
preserve
">eaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3739
"
xml:space
="
preserve
">in pixide ſua collocarunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3740
"
xml:space
="
preserve
">hanc nos hic deſcripſimus, ut quæ dicta ſunt facilius per-
<
lb
/>
cipiantur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3741
"
xml:space
="
preserve
">ſiuero aliqua alia uentorum diſtinctio reperiatur, quemadmodum inferius eos uigintiquatuor ali-
<
lb
/>
qui faciunt, id alio atque alio fine, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3742
"
xml:space
="
preserve
">propoſito factum eſſe intelligendum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3743
"
xml:space
="
preserve
">Sed inconſtans adhuc vento-
<
lb
/>
rum appellatio uideripoteſt, quoniam meridionales venti nobis qui ſunt, polares oppoſitæ parti habentur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3744
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
econtra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3745
"
xml:space
="
preserve
">nam uenti qui a Septentione flant, meridiani ſunt illis, quibus alius uertex eleuatur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3746
"
xml:space
="
preserve
">mutatur
<
lb
/>
etiam uentorum qualitas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3747
"
xml:space
="
preserve
">qui nobis frigidi ſunt, alijs calidi habentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3748
"
xml:space
="
preserve
">Item ſi a loco unde ueniunt ſuman-
<
lb
/>
tur ventorum nomina, incerta nomenclatura ſumetur, nam qui nobis lybicus dicitur, quod ab Lybia ueniat,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3749
"
xml:space
="
preserve
">occiduus & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3750
"
xml:space
="
preserve
">orientalis aliquibus orbis incolis habetur, quapropter ij venti, qui a particulari ſitu ſumuntur,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.073-03
"
xlink:href
="
note-514.01.073-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
non uidentur habere rectam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3751
"
xml:space
="
preserve
">uniuer ſalem ſuorum nominum diſtinctionem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3752
"
xml:space
="
preserve
">Vnde aliqui uoluere communio-
<
lb
/>
ri & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3753
"
xml:space
="
preserve
">certiori quadam ratione, occiduos orientales, dexteros, ac ſiniſtros uocare ventos.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3754
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3755
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvod</
emph
>
cum ita exploratum habeatur,ut inueniantur regiones, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3756
"
xml:space
="
preserve
">ortus eorum, ſic erit ratiocinan-
<
lb
/>
dum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3757
"
xml:space
="
preserve
"># Inuenta linea meridianæ a Gnomone directo, facile inueniuntur puncta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3758
"
xml:space
="
preserve
">regiones, a qui-
<
lb
/>
bus uenti oriuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3759
"
xml:space
="
preserve
">quare Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3760
"
xml:space
="
preserve
">huiuſmodi lineæ inuentionem quærit hoc loco. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3761
"
xml:space
="
preserve
">inquit igitur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3762
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3763
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Collocetvr</
emph
>
ad libellam marmoreum amuſium medijs mœnibus, aut locus ita expoliatur ad re-
<
lb
/>
gulam & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3764
"
xml:space
="
preserve
">Iibellam, ut amuſium non deſideretur, ſupraq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3765
"
xml:space
="
preserve
">eius loci centrum medium, collocetur æneus
<
lb
/>
Gnomon, indagator umbræ, qui Græce σκiαθήρας dicitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3766
"
xml:space
="
preserve
">Huius antemeridiana circiter horam quin
<
lb
/>
tam, ſumenda eſt extrema Gnomonis umbra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3767
"
xml:space
="
preserve
">puncto ſignanda. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3768
"
xml:space
="
preserve
">Deinde circino diducto ad pun-
<
lb
/>
ctum, quod eſt Gnomonis umbræ longitudinis ſignum, ex eoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3769
"
xml:space
="
preserve
">a centro circumagenda linea rotun-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.073-04
"
xlink:href
="
note-514.01.073-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
dationis: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3770
"
xml:space
="
preserve
">itemq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3771
"
xml:space
="
preserve
">obſeruanda poſtmeridiana iſtius Gnomonis creſcens umbra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3772
"
xml:space
="
preserve
">cum tetigerit circi-
<
lb
/>
nationis lineam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3773
"
xml:space
="
preserve
">fecerit parem antemeridianæ umbræ poſtmeridianam, ſignanda puncto. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3774
"
xml:space
="
preserve
">Ex his
<
lb
/>
duobus ſignis circino decuſſatim deſcribendum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3775
"
xml:space
="
preserve
">per decuſſationem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3776
"
xml:space
="
preserve
">medium centrum linea per-
<
lb
/>
ducenda ad extremum, ut habeatur meridiana & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3777
"
xml:space
="
preserve
">ſeptentrionalis regio.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3778
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3779
"
xml:space
="
preserve
">Inuenta linea meridianæ umbræ in plano æquato, facile regiones uentorum omnium inueniuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3780
"
xml:space
="
preserve
">Quare
<
lb
/>
Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3781
"
xml:space
="
preserve
">facile, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3782
"
xml:space
="
preserve
">ſcite admodum meridianam lineam docet inuenire. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3783
"
xml:space
="
preserve
">In medio igitur urbis collocari iubet pla-
<
lb
/>
nam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3784
"
xml:space
="
preserve
">deformatam marmoream tabulam, regula, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3785
"
xml:space
="
preserve
">libella penitus exæquatam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3786
"
xml:space
="
preserve
">læuigatam, quam uo
<
lb
/>
cat Amuſſium, Amuſſis enim fabrorum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3787
"
xml:space
="
preserve
">lapicidarum regula, qua ad dirigenda ligna, læuigandaq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3788
"
xml:space
="
preserve
">ſaxa
<
lb
/>
utuntur, in cuius medio ad perpendiculum æreum ſtylum figit, quem Gnomonem uocat, quia directus ſuper pla
<
lb
/>
no angulum rectum facit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3789
"
xml:space
="
preserve
">hunc etiam umbræ indagatorem ab effectu nominat, quod & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3790
"
xml:space
="
preserve
">Græci fecere, σκiαθήρας
<
lb
/>
appellantes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3791
"
xml:space
="
preserve
">Lucente Sole obſeruat longitudinem umbræ, quam Gnomon iacit per horam antemeridiem, ſex
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.073-05
"
xlink:href
="
note-514.01.073-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
tam enim horam meridianam faciehant antiqui, cum ſemper in duodecim partes diem diuidebant: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3792
"
xml:space
="
preserve
">quinta igi-
<
lb
/>
tur hora erat proxima antemeridianam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3793
"
xml:space
="
preserve
">Sed nihil refert, etiam ſi ab hora quarta fiat obſeruatio, niſi forte
<
lb
/>
commodius quinta hora capiatur, breuior enim tunc umbra cernitur, altiorem partem occupante Sole. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3794
"
xml:space
="
preserve
">ob-
<
lb
/>
ſeruata igitur Gnomonis umbræ extremitate hora quinta, ſignataq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3795
"
xml:space
="
preserve
">in Amuſſio extrahitur Gnomon, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3796
"
xml:space
="
preserve
">loco
<
lb
/>
eius centrum circini ponitur, diductoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3797
"
xml:space
="
preserve
">altero crure ad ſignum extremæ unbræ deſcribitur orbis, postmodum
<
lb
/>
Onomon eodem priori loco directus ponitur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3798
"
xml:space
="
preserve
">expectandum eſt donec umbra extrema eiuſdem Gnomonis poſt
<
lb
/>
meridiem circmationis lineam tangat, ſignandumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3799
"
xml:space
="
preserve
">iterum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3800
"
xml:space
="
preserve
">in eadem circinatione extremum umbræ, atq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3801
"
xml:space
="
preserve
">ita
<
lb
/>
duo ſigna habentur,alterum umbræ antemeridianæ horæ quintæ, alterum umbræ postmeridianæ horæ ſeptimæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3802
"
xml:space
="
preserve
">nam cum ſol æquabiliter ab ortu, uſq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3803
"
xml:space
="
preserve
">ad meridiem aſcendat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3804
"
xml:space
="
preserve
">eodem ordine ac tempore a meridie ad occaſum
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.073-06
"
xlink:href
="
note-514.01.073-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
deſcendat,neceſſe est ut eodem ſpatio a quinta ad ſextam aſcendat,quo a ſexta ad ſeptimã deſcendit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3805
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>