Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
41
(9)
42
(10)
43
(11)
44
(12)
45
(13)
46
(14)
47
(15)
48
(16)
49
(17)
50
(18)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
page
|<
<
(44)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div138
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
45
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3911
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
44
"
file
="
514.01.076
"
n
="
76
"
rhead
="
LIBER
"/>
qui a Gnomone iã poſito Septentrionem uerſus mittebatur, est enim Alexandria citra æſtiuum circulum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3912
"
xml:space
="
preserve
">his
<
lb
/>
peractis ex ratione, quam habet Gnomon ad umbram, Geometrica uia inuenit angulum ſub Gnomone, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3913
"
xml:space
="
preserve
">ra-
<
lb
/>
dio Solis comprehenſum eſſe partem quinquageſimam rectorum angulorum quatuor, quare cum is angulus ſit
<
lb
/>
æqualis illi angulo, quem ſolis radius in terræ centro per Syenem demiſſus una cum Gnomone Alexandriæ po-
<
lb
/>
ſito, quem imaginamur etiam ferri ad centrum terræ, nam cum radij ferè eſſent paralleli, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3914
"
xml:space
="
preserve
">ſimiles, anguli
<
lb
/>
quoque mutuo reſpondebant, neceſſe erat ſpatium illud circumferentiæ, inter Alexandriam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3915
"
xml:space
="
preserve
">Syenem poſi-
<
lb
/>
tum eſſe totius partem quinquageſimam, cumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3916
"
xml:space
="
preserve
">illud dimenſum eſſet ſtadiorum 5000. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3917
"
xml:space
="
preserve
">continuo ſequebatur,
<
lb
/>
totum orbem eſſe ſtadiorum 250000. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3918
"
xml:space
="
preserve
">cumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3919
"
xml:space
="
preserve
">octo stadij milliare faciant, conſequens eſt ut 250000. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3920
"
xml:space
="
preserve
">ſtadia
<
lb
/>
ſint milliaria 312050. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3921
"
xml:space
="
preserve
">atque ita Tlinius, Vitruuius, alijq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3922
"
xml:space
="
preserve
">authores componendi ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3923
"
xml:space
="
preserve
">ſi diuerſitas aliqua
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.076-01
"
xlink:href
="
note-514.01.076-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
eſt inter eos, eam a menſurarum diuerſitate proficiſci puto. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3924
"
xml:space
="
preserve
">Hæc ex ſchemate ubi †. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3925
"
xml:space
="
preserve
">habebis.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3926
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3927
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Itaqve</
emph
>
dextra, ac ſiniſtra circa Auſtrum, Euronotus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3928
"
xml:space
="
preserve
">Altanus flare ſolent, circa Affricam Li-
<
lb
/>
bonotus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3929
"
xml:space
="
preserve
">ſubueſperus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3930
"
xml:space
="
preserve
">Cirea Fauonium Argeſtes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3931
"
xml:space
="
preserve
">certis temporibus Etheſiæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3932
"
xml:space
="
preserve
">Ad latera Cau-
<
lb
/>
ri, Circius, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3933
"
xml:space
="
preserve
">Corus, circa Septentrionem Traſcias, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3934
"
xml:space
="
preserve
">Gallicus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3935
"
xml:space
="
preserve
">Dextra ac ſiniſtra circa Aquilonem
<
lb
/>
Supernas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3936
"
xml:space
="
preserve
">Boreas, circa Solanum Carbas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3937
"
xml:space
="
preserve
">certo tempore Ornithiæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3938
"
xml:space
="
preserve
">Euri uerò medias partes te-
<
lb
/>
nent in exrremis Cæcias & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3939
"
xml:space
="
preserve
">Vulturnus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3940
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3941
"
xml:space
="
preserve
">Atque hoc modo quatuor & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3942
"
xml:space
="
preserve
">uiginti nomina uentorum habentur, quemadmodum figura I. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3943
"
xml:space
="
preserve
">oſtendit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3944
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3945
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Svnt</
emph
>
autem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3946
"
xml:space
="
preserve
">alia plura nomina, flatusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3947
"
xml:space
="
preserve
">Ventorum, a locis, aut fluminibus, aut montium pro
<
lb
/>
cellis tracta. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3948
"
xml:space
="
preserve
">Præterea auræ matutinæ, quas ſol cum emergit de ſubterranea parte uerſando pulſat ae-
<
lb
/>
ris humorem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3949
"
xml:space
="
preserve
">impetu ſcandendo trudens, exprimit aurarum antelucano ſpiritu flatus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3950
"
xml:space
="
preserve
">qui cũ exor
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.076-02
"
xlink:href
="
note-514.01.076-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
to ſole permanſerint, Euri uenti tenent partes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3951
"
xml:space
="
preserve
">Et ea re, quod ex auris procreatur a Græcis σμρος ui
<
lb
/>
detur eſſe appellatus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3952
"
xml:space
="
preserve
">Craſtinus quoque dies propter auras matutinas σμρς fertur eſſe uocitatus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3953
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3954
"
xml:space
="
preserve
">Videbat Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3955
"
xml:space
="
preserve
">multas uentorum denominationes a locis particularibus deſumptas, nec ignorabat inconstan
<
lb
/>
tes eas eſſe appellationes, ideò eas poſuit, ut ſciremus non eſſe curandum quid quiſque ponat, ſed ad rem ipſam
<
lb
/>
communi quadam ratione intendendum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3956
"
xml:space
="
preserve
">ſunt igitur plura nomina flatusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3957
"
xml:space
="
preserve
">uentorum a locis, aut fluminibus,
<
lb
/>
aut montium procellis tracta. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3958
"
xml:space
="
preserve
">Vocat montium procellas tempestates, quæ a quibuſdam montibus uidentur
<
lb
/>
proueniri, quod patet his, qui iuxta Benacum incolunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3959
"
xml:space
="
preserve
">alijs qui a montibus imbres procellas præidet fu-
<
lb
/>
turas. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3960
"
xml:space
="
preserve
">Sunt etiam uenti qui ***πγο\’μοι uocantur, quoniam ab humo exiliunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3961
"
xml:space
="
preserve
">alij ἐκκόλπα qui a maris ſinibns per
<
lb
/>
flant, allij ἐκνέφiομ quod a nebulis profluant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3962
"
xml:space
="
preserve
">Sed quis enumerabit tot flatus nomina, ſitus, regionesq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3963
"
xml:space
="
preserve
">Ventorũ?</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3964
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3965
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Svnt</
emph
>
autem nonnulli qui negant Eratoſthenem ueram menſuram orbis terræ potuiſſe colligere,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.076-03
"
xlink:href
="
note-514.01.076-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
quæ ſiue eſt certa, ſiue non uera, non poteſt noſtra ſcriptura non ueras habere terminationes regio-
<
lb
/>
num unde uentorum ſpiritus oriantur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3966
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3967
"
xml:space
="
preserve
">Quamuis opponant aliqui, affirmentq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3968
"
xml:space
="
preserve
">Eratoſthenem non potuiſſe ueram menſuram orbis terræ colligere, non
<
lb
/>
tamen impediunt rationem Vitruuij, quæ poſita eſt in eo maximo interuallo, quod quiſque uentus occupat, in
<
lb
/>
quo plures mutationes ſolent fieri acceſſu, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3969
"
xml:space
="
preserve
">receſſu uentorum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3970
"
xml:space
="
preserve
">ideo inquit Vitr.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3971
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3972
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Ergo</
emph
>
ſi ita eſt tantum erit, uti non certam menſuræ rationem, ſed aut maiores impetus, aut mino
<
lb
/>
res habeant ſinguli uenti.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3973
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3974
"
xml:space
="
preserve
">Si igitur non. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3975
"
xml:space
="
preserve
">certam uenti habent menſuræ rationem, magnaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3976
"
xml:space
="
preserve
">occupant interualla, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3977
"
xml:space
="
preserve
">quandoque maio-
<
lb
/>
res, quandoque minores habeant impetus, nihil refert an certam orbis menſuram iuuenerit Eratosthenes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3978
"
xml:space
="
preserve
">ideò
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.076-04
"
xlink:href
="
note-514.01.076-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3979
"
xml:space
="
preserve
">non contendit pro Eratosthene, ſed ſuam ſententiam tuetur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3980
"
xml:space
="
preserve
">Cæterum obſeruatum eſt parti uni,quam
<
lb
/>
gradum appellant in maiori aliquo cœli circulo reſpondere in terris ſexaginta duo millia paſſuum cum dimidio,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3981
"
xml:space
="
preserve
">ideò uniuerſum ambitum eſſe ſtadia 180000. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3982
"
xml:space
="
preserve
">quæ ſunt milliaria 22500. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3983
"
xml:space
="
preserve
">Obſeruatio autem huiuſmodiſu-
<
lb
/>
mitur hoc modo, metimur arcum circuli magni interpoſitum duorum locorum uerticibus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3984
"
xml:space
="
preserve
">metimur etiam loco
<
lb
/>
rum interuallum in terra, quod cœli interuallo reſpondet, idemq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3985
"
xml:space
="
preserve
">habet centrum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3986
"
xml:space
="
preserve
">quoniam ſimiles circum
<
lb
/>
ferentiæ habent cum proprijs circulis comparationem, ideo ut ſe habebit arcus inter uertices locorum ad cir-
<
lb
/>
culum uniuerſum, ita ſe habebit terreſtris itineris ſpatium inter duo loca, ad uniuerſum terræ ambitum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3987
"
xml:space
="
preserve
">Sed
<
lb
/>
hæc Geometris relinquendas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3988
"
xml:space
="
preserve
">Vitruuiana præcepta audienda. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3989
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam igitur breuius aliquanto uideba-
<
lb
/>
tur Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3990
"
xml:space
="
preserve
">expoſuiſſe regiones uentorum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3991
"
xml:space
="
preserve
">qua ratione eorum flatus noxij uitare poſſemus in dirigendis uijs, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3992
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
angiportis ideo inquit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3993
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3994
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvoniam</
emph
>
hæcanobis ſunt breuiter expoſita, ut facilius intelligantur, uiſum eſt mihi in extremo
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.076-05
"
xlink:href
="
note-514.01.076-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
uolumine formam, ſiue uti Græci χήματα dicunt duo explicare. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3995
"
xml:space
="
preserve
">Vnum ita deformatum, ut appareat un
<
lb
/>
de certi uentorum ſpiritus oriantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3996
"
xml:space
="
preserve
">Alterum quemadmodum ab impetu eorum aduerſis directioni-
<
lb
/>
bus uicorum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3997
"
xml:space
="
preserve
">platearum uitentur nocentes flatus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3998
"
xml:space
="
preserve
">Idem repetit, quod ſupra dixit, ſed facilius & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3999
"
xml:space
="
preserve
">ex
<
lb
/>
peditius. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4000
"
xml:space
="
preserve
">inquit igitur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4001
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4002
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Erit</
emph
>
autem in exæquata planitie centrum ubi eſt litera A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4003
"
xml:space
="
preserve
">Gnomonis autem antemeridiana
<
lb
/>
umbra ubi eſt B. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4004
"
xml:space
="
preserve
">Et ab centro ubi eſt A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4005
"
xml:space
="
preserve
">diducto circino ad id ſignum umbræ ubi eſt B. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4006
"
xml:space
="
preserve
">circum-
<
lb
/>
agatur linea rotundationis, repoſito autem Gnomone ubi ante fuerat, expectanda eſt dum decreſcat,
<
lb
/>
faciatq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4007
"
xml:space
="
preserve
">iterum creſcendo parem antemeridianæ umbræ poſtmeridianam, tangatq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4008
"
xml:space
="
preserve
">lineam rotunda-
<
lb
/>
tionis, ubi erit littera C. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4009
"
xml:space
="
preserve
">tunc ab ſigno, ubi eſt B. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4010
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4011
"
xml:space
="
preserve
">ab ſigno ubi eſt C. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4012
"
xml:space
="
preserve
">circino decuſſatim de-
<
lb
/>
ſcribatur, ubi erit D. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4013
"
xml:space
="
preserve
">Deinde per decuſlationem ubi eſt D. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4014
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4015
"
xml:space
="
preserve
">centrum producatur linea ad extre-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.076-06
"
xlink:href
="
note-514.01.076-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
mum, in qua erunt litteræ E. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4016
"
xml:space
="
preserve
">F. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4017
"
xml:space
="
preserve
">hæc linea erit index meridianæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4018
"
xml:space
="
preserve
">ſeptentrionalis regionis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4019
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>