Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
[91] A. Templum diui Marci.B. Turris diui Marci.C. Duæ columne.D. Forum diui ’Marci.E. D. Geminianus.F. D. Moyſes.G. D. Baſſus.H. D. Theodorus.I. D. Zacharias.K. D. Ioan. embracora.L. D. Martinus.M. D. Dominicus.N. D. Antonius.O. D. Petrus.P. D. Daniel.Q. D. Donatus.R. Dogana.S. Nauale.T. D. Cœleſtis.V. D. Franciſcus.X. D. Io. & Paulus.Y. D. Laurentius.Z. D. Seuerus.a. D. Marina.b. D. Cantianus.c. D. Apoſtoli.d. Crucigeri.e. D. Sophia.f. D. Maria ab hortis.g. D. Iob.h. S. Crux.i. D. Margarita.k. Magna domus Franciſcanorum.l. D. Paulus.m. D. Auguſtinus.n. D. Agatha.o. D. Maria mater domini.p. D. Caßiani.q. D. Matthia.r. D. Iacobus in riuo alto.ΔΔΔ. Magnus canalis.ſ. Forum riui alti.t. Pons riui alti.@. D. Maria Iubanica.x. D. Stephanus.y. Templum charitatis.Z. D. Gregorius. TRAMONTANAPONENTELEVANTE
[92] B G F M A H I N E C D
[93] A. tetrastylon cauum ædium.F. cellæ F A FF A F
[94] B. Tuſcanicum cauum ædium.E. cellæ.D. interpenſiua. E B E
[95] D D E B E
[96] C. diſpluuiatum.G. cellæ. G C G
[97] G C G
[98] D. cauædium teſtudinatum.M. cellæ.P. lumen. M D MM D P M
[99] O. cauum ædium.P. alæ.Q. uiridaria.T. ueſtibulum.Z. baſilica.r. tablinum. Z Y Q Q O Q Q T
[Figure 100]
< >
page |< < (44) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div138" type="section" level="2" n="45">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3911" xml:space="preserve">
                <pb o="44" file="514.01.076" n="76" rhead="LIBER"/>
              qui a Gnomone iã poſito Septentrionem uerſus mittebatur, est enim Alexandria citra æſtiuum circulum. </s>
              <s xml:id="echoid-s3912" xml:space="preserve">his
                <lb/>
              peractis ex ratione, quam habet Gnomon ad umbram, Geometrica uia inuenit angulum ſub Gnomone, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3913" xml:space="preserve">ra-
                <lb/>
              dio Solis comprehenſum eſſe partem quinquageſimam rectorum angulorum quatuor, quare cum is angulus ſit
                <lb/>
              æqualis illi angulo, quem ſolis radius in terræ centro per Syenem demiſſus una cum Gnomone Alexandriæ po-
                <lb/>
              ſito, quem imaginamur etiam ferri ad centrum terræ, nam cum radij ferè eſſent paralleli, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3914" xml:space="preserve">ſimiles, anguli
                <lb/>
              quoque mutuo reſpondebant, neceſſe erat ſpatium illud circumferentiæ, inter Alexandriam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3915" xml:space="preserve">Syenem poſi-
                <lb/>
              tum eſſe totius partem quinquageſimam, cumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3916" xml:space="preserve">illud dimenſum eſſet ſtadiorum 5000. </s>
              <s xml:id="echoid-s3917" xml:space="preserve">continuo ſequebatur,
                <lb/>
              totum orbem eſſe ſtadiorum 250000. </s>
              <s xml:id="echoid-s3918" xml:space="preserve">cumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3919" xml:space="preserve">octo stadij milliare faciant, conſequens eſt ut 250000. </s>
              <s xml:id="echoid-s3920" xml:space="preserve">ſtadia
                <lb/>
              ſint milliaria 312050. </s>
              <s xml:id="echoid-s3921" xml:space="preserve">atque ita Tlinius, Vitruuius, alijq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3922" xml:space="preserve">authores componendi ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3923" xml:space="preserve">ſi diuerſitas aliqua
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.076-01" xlink:href="note-514.01.076-01a" xml:space="preserve">10</note>
              eſt inter eos, eam a menſurarum diuerſitate proficiſci puto. </s>
              <s xml:id="echoid-s3924" xml:space="preserve">Hæc ex ſchemate ubi †. </s>
              <s xml:id="echoid-s3925" xml:space="preserve">habebis.</s>
              <s xml:id="echoid-s3926" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s3927" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Itaqve</emph>
              dextra, ac ſiniſtra circa Auſtrum, Euronotus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3928" xml:space="preserve">Altanus flare ſolent, circa Affricam Li-
                <lb/>
              bonotus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3929" xml:space="preserve">ſubueſperus. </s>
              <s xml:id="echoid-s3930" xml:space="preserve">Cirea Fauonium Argeſtes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3931" xml:space="preserve">certis temporibus Etheſiæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s3932" xml:space="preserve">Ad latera Cau-
                <lb/>
              ri, Circius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3933" xml:space="preserve">Corus, circa Septentrionem Traſcias, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3934" xml:space="preserve">Gallicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s3935" xml:space="preserve">Dextra ac ſiniſtra circa Aquilonem
                <lb/>
              Supernas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3936" xml:space="preserve">Boreas, circa Solanum Carbas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3937" xml:space="preserve">certo tempore Ornithiæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s3938" xml:space="preserve">Euri uerò medias partes te-
                <lb/>
              nent in exrremis Cæcias & </s>
              <s xml:id="echoid-s3939" xml:space="preserve">Vulturnus.</s>
              <s xml:id="echoid-s3940" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3941" xml:space="preserve">Atque hoc modo quatuor & </s>
              <s xml:id="echoid-s3942" xml:space="preserve">uiginti nomina uentorum habentur, quemadmodum figura I. </s>
              <s xml:id="echoid-s3943" xml:space="preserve">oſtendit.</s>
              <s xml:id="echoid-s3944" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s3945" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svnt</emph>
              autem & </s>
              <s xml:id="echoid-s3946" xml:space="preserve">alia plura nomina, flatusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3947" xml:space="preserve">Ventorum, a locis, aut fluminibus, aut montium pro
                <lb/>
              cellis tracta. </s>
              <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">Præterea auræ matutinæ, quas ſol cum emergit de ſubterranea parte uerſando pulſat ae-
                <lb/>
              ris humorem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3949" xml:space="preserve">impetu ſcandendo trudens, exprimit aurarum antelucano ſpiritu flatus. </s>
              <s xml:id="echoid-s3950" xml:space="preserve">qui cũ exor
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.076-02" xlink:href="note-514.01.076-02a" xml:space="preserve">20</note>
              to ſole permanſerint, Euri uenti tenent partes. </s>
              <s xml:id="echoid-s3951" xml:space="preserve">Et ea re, quod ex auris procreatur a Græcis σμρος ui
                <lb/>
              detur eſſe appellatus. </s>
              <s xml:id="echoid-s3952" xml:space="preserve">Craſtinus quoque dies propter auras matutinas σμρς fertur eſſe uocitatus.</s>
              <s xml:id="echoid-s3953" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3954" xml:space="preserve">Videbat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s3955" xml:space="preserve">multas uentorum denominationes a locis particularibus deſumptas, nec ignorabat inconstan
                <lb/>
              tes eas eſſe appellationes, ideò eas poſuit, ut ſciremus non eſſe curandum quid quiſque ponat, ſed ad rem ipſam
                <lb/>
              communi quadam ratione intendendum: </s>
              <s xml:id="echoid-s3956" xml:space="preserve">ſunt igitur plura nomina flatusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3957" xml:space="preserve">uentorum a locis, aut fluminibus,
                <lb/>
              aut montium procellis tracta. </s>
              <s xml:id="echoid-s3958" xml:space="preserve">Vocat montium procellas tempestates, quæ a quibuſdam montibus uidentur
                <lb/>
              proueniri, quod patet his, qui iuxta Benacum incolunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3959" xml:space="preserve">alijs qui a montibus imbres procellas præidet fu-
                <lb/>
              turas. </s>
              <s xml:id="echoid-s3960" xml:space="preserve">Sunt etiam uenti qui ***πγο\’μοι uocantur, quoniam ab humo exiliunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s3961" xml:space="preserve">alij ἐκκόλπα qui a maris ſinibns per
                <lb/>
              flant, allij ἐκνέφiομ quod a nebulis profluant. </s>
              <s xml:id="echoid-s3962" xml:space="preserve">Sed quis enumerabit tot flatus nomina, ſitus, regionesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3963" xml:space="preserve">Ventorũ?</s>
              <s xml:id="echoid-s3964" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s3965" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svnt</emph>
              autem nonnulli qui negant Eratoſthenem ueram menſuram orbis terræ potuiſſe colligere,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.076-03" xlink:href="note-514.01.076-03a" xml:space="preserve">30</note>
              quæ ſiue eſt certa, ſiue non uera, non poteſt noſtra ſcriptura non ueras habere terminationes regio-
                <lb/>
              num unde uentorum ſpiritus oriantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s3966" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3967" xml:space="preserve">Quamuis opponant aliqui, affirmentq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3968" xml:space="preserve">Eratoſthenem non potuiſſe ueram menſuram orbis terræ colligere, non
                <lb/>
              tamen impediunt rationem Vitruuij, quæ poſita eſt in eo maximo interuallo, quod quiſque uentus occupat, in
                <lb/>
              quo plures mutationes ſolent fieri acceſſu, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3969" xml:space="preserve">receſſu uentorum. </s>
              <s xml:id="echoid-s3970" xml:space="preserve">ideo inquit Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s3971" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s3972" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ergo</emph>
              ſi ita eſt tantum erit, uti non certam menſuræ rationem, ſed aut maiores impetus, aut mino
                <lb/>
              res habeant ſinguli uenti.</s>
              <s xml:id="echoid-s3973" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s3974" xml:space="preserve">Si igitur non. </s>
              <s xml:id="echoid-s3975" xml:space="preserve">certam uenti habent menſuræ rationem, magnaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3976" xml:space="preserve">occupant interualla, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3977" xml:space="preserve">quandoque maio-
                <lb/>
              res, quandoque minores habeant impetus, nihil refert an certam orbis menſuram iuuenerit Eratosthenes. </s>
              <s xml:id="echoid-s3978" xml:space="preserve">ideò
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.076-04" xlink:href="note-514.01.076-04a" xml:space="preserve">40</note>
              Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s3979" xml:space="preserve">non contendit pro Eratosthene, ſed ſuam ſententiam tuetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3980" xml:space="preserve">Cæterum obſeruatum eſt parti uni,quam
                <lb/>
              gradum appellant in maiori aliquo cœli circulo reſpondere in terris ſexaginta duo millia paſſuum cum dimidio,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s3981" xml:space="preserve">ideò uniuerſum ambitum eſſe ſtadia 180000. </s>
              <s xml:id="echoid-s3982" xml:space="preserve">quæ ſunt milliaria 22500. </s>
              <s xml:id="echoid-s3983" xml:space="preserve">Obſeruatio autem huiuſmodiſu-
                <lb/>
              mitur hoc modo, metimur arcum circuli magni interpoſitum duorum locorum uerticibus.</s>
              <s xml:id="echoid-s3984" xml:space="preserve">metimur etiam loco
                <lb/>
              rum interuallum in terra, quod cœli interuallo reſpondet, idemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve">habet centrum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">quoniam ſimiles circum
                <lb/>
              ferentiæ habent cum proprijs circulis comparationem, ideo ut ſe habebit arcus inter uertices locorum ad cir-
                <lb/>
              culum uniuerſum, ita ſe habebit terreſtris itineris ſpatium inter duo loca, ad uniuerſum terræ ambitum. </s>
              <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">Sed
                <lb/>
              hæc Geometris relinquendas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">Vitruuiana præcepta audienda. </s>
              <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">Quoniam igitur breuius aliquanto uideba-
                <lb/>
              tur Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve">expoſuiſſe regiones uentorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">qua ratione eorum flatus noxij uitare poſſemus in dirigendis uijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve">
                <lb/>
              angiportis ideo inquit.</s>
              <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Qvoniam</emph>
              hæcanobis ſunt breuiter expoſita, ut facilius intelligantur, uiſum eſt mihi in extremo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.076-05" xlink:href="note-514.01.076-05a" xml:space="preserve">50</note>
              uolumine formam, ſiue uti Græci χήματα dicunt duo explicare. </s>
              <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve">Vnum ita deformatum, ut appareat un
                <lb/>
              de certi uentorum ſpiritus oriantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">Alterum quemadmodum ab impetu eorum aduerſis directioni-
                <lb/>
              bus uicorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">platearum uitentur nocentes flatus. </s>
              <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve">Idem repetit, quod ſupra dixit, ſed facilius & </s>
              <s xml:id="echoid-s3999" xml:space="preserve">ex
                <lb/>
              peditius. </s>
              <s xml:id="echoid-s4000" xml:space="preserve">inquit igitur.</s>
              <s xml:id="echoid-s4001" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4002" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Erit</emph>
              autem in exæquata planitie centrum ubi eſt litera A. </s>
              <s xml:id="echoid-s4003" xml:space="preserve">Gnomonis autem antemeridiana
                <lb/>
              umbra ubi eſt B. </s>
              <s xml:id="echoid-s4004" xml:space="preserve">Et ab centro ubi eſt A. </s>
              <s xml:id="echoid-s4005" xml:space="preserve">diducto circino ad id ſignum umbræ ubi eſt B. </s>
              <s xml:id="echoid-s4006" xml:space="preserve">circum-
                <lb/>
              agatur linea rotundationis, repoſito autem Gnomone ubi ante fuerat, expectanda eſt dum decreſcat,
                <lb/>
              faciatq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4007" xml:space="preserve">iterum creſcendo parem antemeridianæ umbræ poſtmeridianam, tangatq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4008" xml:space="preserve">lineam rotunda-
                <lb/>
              tionis, ubi erit littera C. </s>
              <s xml:id="echoid-s4009" xml:space="preserve">tunc ab ſigno, ubi eſt B. </s>
              <s xml:id="echoid-s4010" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s4011" xml:space="preserve">ab ſigno ubi eſt C. </s>
              <s xml:id="echoid-s4012" xml:space="preserve">circino decuſſatim de-
                <lb/>
              ſcribatur, ubi erit D. </s>
              <s xml:id="echoid-s4013" xml:space="preserve">Deinde per decuſlationem ubi eſt D. </s>
              <s xml:id="echoid-s4014" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s4015" xml:space="preserve">centrum producatur linea ad extre-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.076-06" xlink:href="note-514.01.076-06a" xml:space="preserve">60</note>
              mum, in qua erunt litteræ E. </s>
              <s xml:id="echoid-s4016" xml:space="preserve">F. </s>
              <s xml:id="echoid-s4017" xml:space="preserve">hæc linea erit index meridianæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4018" xml:space="preserve">ſeptentrionalis regionis. </s>
              <s xml:id="echoid-s4019" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>