7745PRIMVS.
circino totius rotundationis ſumenda eſt pars ſextadecima, circinijq́;
centrum ponendum in meri-
diana linea, quæ tangit rotundationem ubi eſt littera E. & ſignandum dextra, ac ſiniſtra, ubi erunt
litteræ G. H. item in ſeptentrionali parte centrum circini ponendum in rotundationis ſeptentriona
li linea, ubi eſt littera F. & ſignandum dextra ac ſiniſtra, ubi ſunt litteræ I. & L. & ab G. ad
K. & ab H. ad I. per centrum lineæ perducendæ. Ita quod erit ſpatium ab G. ad H. erit ſpa-
tium uenti A uſtri, & partis meridianæ. Item quod erit ſpatium ab i. ad K. erit Septentrionis. Re-
liquæ partes dextra tres, ac ſiniſtra tres diuidendæ ſunt æqualiter, quæ ſunt ad Orientem, in quibus
litteræ L. & M. & ab occidente in quibus ſunt litteræ N. & O. & ab M. ad O. & ab L. ad
N. perducendæ ſunt lineæ decuſſatim, & ita erunt æqualiter uentorum octo ſpatia in circuitionem.
1110 Quæ cum ita deſcripta erunt in ſingulis angulis Octogoni, cum a meridie incipiemus, inter Eurũ,
& Auſtrum in angulo erit littera G. inter Auſtrum, & Affricum H. inter Affricum, & Fauonium
N. inter Fauonium, & Caurum O. inter Caurum, & Septentrionem K. inter Septentrionem, &
Aquilonem i. inter Aquilonem, & Solanum L. inter Solanum, & Eurum M. ita his confectis in-
ter angulos Octogoni Gnomon ponatur, & ita dirigantur plateæ, & angiportorum diuiſiones. IIX.
diana linea, quæ tangit rotundationem ubi eſt littera E. & ſignandum dextra, ac ſiniſtra, ubi erunt
litteræ G. H. item in ſeptentrionali parte centrum circini ponendum in rotundationis ſeptentriona
li linea, ubi eſt littera F. & ſignandum dextra ac ſiniſtra, ubi ſunt litteræ I. & L. & ab G. ad
K. & ab H. ad I. per centrum lineæ perducendæ. Ita quod erit ſpatium ab G. ad H. erit ſpa-
tium uenti A uſtri, & partis meridianæ. Item quod erit ſpatium ab i. ad K. erit Septentrionis. Re-
liquæ partes dextra tres, ac ſiniſtra tres diuidendæ ſunt æqualiter, quæ ſunt ad Orientem, in quibus
litteræ L. & M. & ab occidente in quibus ſunt litteræ N. & O. & ab M. ad O. & ab L. ad
N. perducendæ ſunt lineæ decuſſatim, & ita erunt æqualiter uentorum octo ſpatia in circuitionem.
1110 Quæ cum ita deſcripta erunt in ſingulis angulis Octogoni, cum a meridie incipiemus, inter Eurũ,
& Auſtrum in angulo erit littera G. inter Auſtrum, & Affricum H. inter Affricum, & Fauonium
N. inter Fauonium, & Caurum O. inter Caurum, & Septentrionem K. inter Septentrionem, &
Aquilonem i. inter Aquilonem, & Solanum L. inter Solanum, & Eurum M. ita his confectis in-
ter angulos Octogoni Gnomon ponatur, & ita dirigantur plateæ, & angiportorum diuiſiones. IIX.
2220
DIuiſis Angiportis, &
plateis conſtitutis, arearum electio ad opportunitatem, &
uſum com-
munem ciuitatis eſt explicanda, ædibus ſacris, foro, reliquisq́; locis communibus. Et ſi
erunt mœnia ſecundum mare, area ubi forum conſtituatur, eligenda proxime portum; ſm
autem meridiana, in oppido medio.
munem ciuitatis eſt explicanda, ædibus ſacris, foro, reliquisq́; locis communibus. Et ſi
erunt mœnia ſecundum mare, area ubi forum conſtituatur, eligenda proxime portum; ſm
autem meridiana, in oppido medio.
Træcincta munitaq́;
ciuitate, diuiſis uicis, plateisq́;
. Distributio quærenda est arearum, ubi ædificia ad
uſum communem ciuitatis collocanda ſunt. Communia & Publica opera tum ad defenſionem, tum ad reli-
gionem,tum etiam ad opportunitatem ſpectare dixit. Hactenus tranſacta ſunt, quæ pertinent ad diſtribu-
tionem eius partis, quæ propria eſt defenſionis: nunc alias aggreditur, quare hoc loco agit de diſtributione
3330 operum, quæ ad religionem, & opportunitatem pertinent. Tertio autem, & quarto, & quinto libro ſymme-
trias, & diſpoſitiones eorum operum, ordinem item, decorumq́; expediet. Quod igitur dicitur hoc loco facil-
limum eſt, nec noſtra indiget declaratione.
uſum communem ciuitatis collocanda ſunt. Communia & Publica opera tum ad defenſionem, tum ad reli-
gionem,tum etiam ad opportunitatem ſpectare dixit. Hactenus tranſacta ſunt, quæ pertinent ad diſtribu-
tionem eius partis, quæ propria eſt defenſionis: nunc alias aggreditur, quare hoc loco agit de diſtributione
3330 operum, quæ ad religionem, & opportunitatem pertinent. Tertio autem, & quarto, & quinto libro ſymme-
trias, & diſpoſitiones eorum operum, ordinem item, decorumq́; expediet. Quod igitur dicitur hoc loco facil-
limum eſt, nec noſtra indiget declaratione.
Aedibvs uero ſacris, quorum Deorum maxime in tutela ciuitas uidetur eſſe,&
Ioui,&
Iunoni,&
Mineruæ, in excelſiſsimo loco, unde mœnium maxima pars conſpiciatur, areæ diſtribuantur; Mercu-
rio autem in foro, aut etiam uti lſidi, & Serapi in emporio. Apollini, patriq́; Libero ſecundum thea-
trum. Herculi in quibus ciuitatibus non ſunt gymnaſia, neque amphytheatra ad circum Marti extra
urbem ſed ad campum. Itemq́; Veneri ad portum. Id autem etiam Hetruſcis aruſpicibus,diſciplina-
rum ſcriptis, ita eſt dedicatum. extra murum, Veneris, Vulcani, Martis fana ideo collocari, utinon
inſueſcat in urbe adoleſcentibus, ſeu matribus familiarum Venerea libido, Vulcaniq́; ui e mœnibus,re-
4440ligionibusq́; , & ſacrificijs euocata ab timore incendiorum ædificia, uideantur liberari. Martis uero di-
uinitas cum ſit extra mœnia dedicata, non erit inter ciues armigera diſſenſio. ſed ab hoſtibus ea defen-
ſa, & belli periculo conſeruabit. Item Cereri extra urbem loco, quo non ſemper homines niſi per ſa-
crificium, neceſſe habeant adire,cum religione caſtè, ſanctisq́; moribus is locus debet tueri. Cæterisq́;
dijs ad ſacrificiorum rationes aptæ templis areæ ſunt diſtribuendæ.
Mineruæ, in excelſiſsimo loco, unde mœnium maxima pars conſpiciatur, areæ diſtribuantur; Mercu-
rio autem in foro, aut etiam uti lſidi, & Serapi in emporio. Apollini, patriq́; Libero ſecundum thea-
trum. Herculi in quibus ciuitatibus non ſunt gymnaſia, neque amphytheatra ad circum Marti extra
urbem ſed ad campum. Itemq́; Veneri ad portum. Id autem etiam Hetruſcis aruſpicibus,diſciplina-
rum ſcriptis, ita eſt dedicatum. extra murum, Veneris, Vulcani, Martis fana ideo collocari, utinon
inſueſcat in urbe adoleſcentibus, ſeu matribus familiarum Venerea libido, Vulcaniq́; ui e mœnibus,re-
4440ligionibusq́; , & ſacrificijs euocata ab timore incendiorum ædificia, uideantur liberari. Martis uero di-
uinitas cum ſit extra mœnia dedicata, non erit inter ciues armigera diſſenſio. ſed ab hoſtibus ea defen-
ſa, & belli periculo conſeruabit. Item Cereri extra urbem loco, quo non ſemper homines niſi per ſa-
crificium, neceſſe habeant adire,cum religione caſtè, ſanctisq́; moribus is locus debet tueri. Cæterisq́;
dijs ad ſacrificiorum rationes aptæ templis areæ ſunt diſtribuendæ.
Minerua arcibus præerat, Iuppiter item, ſed Iuno ſuprema Dea, utpote Iouis coniux in excelſis locis ha-
bere templum debet. Mercurius lucri præſes, uel in foro, uel in Emporio. Apollo, & Bacchus ludis cum
honorentur, apud theatrum. Hercules exercitij, & pugnæ caput ad circum, uel amphitheatrum. & ita ut
quiſque poſtulat, aptum locum,areamq́; pro templo requiritur. Hoc præcepto admonemur etiam nos, quo lo-
co monaſteria hominum, virginumq́; clauſtra ponenda, & ubi forum, & regia collocanda, quæ omnia iudicio
5550 Architecti, & uſui, commodoq́; ciuitatis relinquo. & ad diſpoſitionem pertinent, & diſtributionem,communi
quadam ratione. quæ uero ad ſymmetrias ſpectant, ſuo loco explicabuntur, ideo inquit.
bere templum debet. Mercurius lucri præſes, uel in foro, uel in Emporio. Apollo, & Bacchus ludis cum
honorentur, apud theatrum. Hercules exercitij, & pugnæ caput ad circum, uel amphitheatrum. & ita ut
quiſque poſtulat, aptum locum,areamq́; pro templo requiritur. Hoc præcepto admonemur etiam nos, quo lo-
co monaſteria hominum, virginumq́; clauſtra ponenda, & ubi forum, & regia collocanda, quæ omnia iudicio
5550 Architecti, & uſui, commodoq́; ciuitatis relinquo. & ad diſpoſitionem pertinent, & diſtributionem,communi
quadam ratione. quæ uero ad ſymmetrias ſpectant, ſuo loco explicabuntur, ideo inquit.
Deipſisautem ædibus ſacris faciendis,&
de earum ſymmetrijs,in tertio,&
quarto uolumine reddam
rationes, quia in ſecundo uiſum eſt mihi primum de materiæ copijs, quæ in æ dificijs ſunt parandæ,
quibus ſintuirtutibus, & quem habeant uſum exponere,commenſus ædificiorum,& ordines,& gene-
ra ſingula ſymmetriarum peragere,& in ſingulis uoluminibus explicare.
rationes, quia in ſecundo uiſum eſt mihi primum de materiæ copijs, quæ in æ dificijs ſunt parandæ,
quibus ſintuirtutibus, & quem habeant uſum exponere,commenſus ædificiorum,& ordines,& gene-
ra ſingula ſymmetriarum peragere,& in ſingulis uoluminibus explicare.
Non ſine ratione in ſecundo agitur de materiæ copijs, nam prius de materia agendum quàm de forma,tum
quia expeditior, & breuior eſt eius tractatio, tum quia natura ipſa prius materiam præbet, eademq́; materies
pluribus formis inſeruire poteſt. Similem rationem obſeruat Aristoteles in Phyſicis.
6660quia expeditior, & breuior eſt eius tractatio, tum quia natura ipſa prius materiam præbet, eademq́; materies
pluribus formis inſeruire poteſt. Similem rationem obſeruat Aristoteles in Phyſicis.