Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
< >
page |< < (46) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div162" type="section" level="2" n="46">
            <pb o="46" file="514.01.078" n="78"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div166" type="section" level="2" n="47">
            <head xml:id="echoid-head48" xml:space="preserve">M. VITRVVII
              <lb/>
            ARCHITECTVRA
              <lb/>
            LIBER SECVNDVS.
              <lb/>
            Proœmium.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4162" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">DInocrates</emph>
              Architectus,cogitationibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4163" xml:space="preserve">ſolertia fretus, cum Alexan-
                <lb/>
              der rerum potiretur, profectus eſt a Macedonia ad exercitum, regiæ cu-
                <lb/>
              pidus commendationis. </s>
              <s xml:id="echoid-s4164" xml:space="preserve">Is è patria a propinquis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4165" xml:space="preserve">amicis tulit ad primos
                <lb/>
              ordines, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4166" xml:space="preserve">purpuratos literas, ut aditus haberet faciliores, ab eisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4167" xml:space="preserve">acce-
                <lb/>
              ptus humanè,petijt, uti quàm primum ad Alexandrum perduceretur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4168" xml:space="preserve">Cum
                <lb/>
              polliciti eſſent, tardiores fuerunt, idoneum tempus expectantes. </s>
              <s xml:id="echoid-s4169" xml:space="preserve">Itaque
                <lb/>
              Dinocrates ab ijs ſe exiſtimans illudi, ab ſe petijt præſidium. </s>
              <s xml:id="echoid-s4170" xml:space="preserve">Fuerat enim
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.078-02" xlink:href="note-514.01.078-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ampliſsima ſtatura, facie grata, forma,dignitateq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4171" xml:space="preserve">ſumma. </s>
              <s xml:id="echoid-s4172" xml:space="preserve">His igitur na-
                <lb/>
              turæ muneribus confiſus, ueſtimenta poſuit in hoſpitio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4173" xml:space="preserve">oleo corpus
                <lb/>
              perunxit, caputq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4174" xml:space="preserve">coronauit populea fronde, lęuum humerum pelle Ieoni-
                <lb/>
              na texit, dextraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4175" xml:space="preserve">clauam tenens inceſsit contra tribunal regis ius dicentis. </s>
              <s xml:id="echoid-s4176" xml:space="preserve">Nouitas populum cum
                <lb/>
              auertiſſet,conſpexit eum Alexander,& </s>
              <s xml:id="echoid-s4177" xml:space="preserve">admirans, iuſsit ei locum dari ut accederet, interrogauitq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4178" xml:space="preserve">quis
                <lb/>
              eſſet. </s>
              <s xml:id="echoid-s4179" xml:space="preserve">At ille, Dinocrates, inquit, Architectus Macedo, qui ad te cogitationes & </s>
              <s xml:id="echoid-s4180" xml:space="preserve">formas affero dignas
                <lb/>
              tua claritate. </s>
              <s xml:id="echoid-s4181" xml:space="preserve">Nanque Athon montem formaui in ſtatuæ uirilis figuram,cuius manu laeua deſignaui ci-
                <lb/>
              uitatis ampliſsimæ mœnia, dextra pateram, quæ exciperet omnium fluminum, quæ ſunt in eo mon-
                <lb/>
              te, aquam, ut inde in mare profunderetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4182" xml:space="preserve">Delectans Alexander ratione formæ ſtatim quæſiuit, ſi
                <lb/>
              eſſent agri circa, qui poſſent frumentaria ratione eam ciuitatem tueri. </s>
              <s xml:id="echoid-s4183" xml:space="preserve">Cum inueniſſet non poſſe niſi
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.078-03" xlink:href="note-514.01.078-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tranſmarinis ſubuectionibus: </s>
              <s xml:id="echoid-s4184" xml:space="preserve">Dinocrates(inquit) attendo egregiam formæ compoſitionem,& </s>
              <s xml:id="echoid-s4185" xml:space="preserve">ea de-
                <lb/>
              lector: </s>
              <s xml:id="echoid-s4186" xml:space="preserve">ſed animaduerto, ſi quis deduxerit eò loci coloniam, fore ut iudi cium eius uituperetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4187" xml:space="preserve">Vt
                <lb/>
              enim natus infans ſine nutricis lacte non poteſt ali,neque ad uitæ creſcentis gradus perduci, ſic ciuitas
                <lb/>
              ſine agris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4188" xml:space="preserve">eorum fructibus in mœnibus affluentibus non poteſt creſcere, nec ſine abundantia cibi
                <lb/>
              frequentiam habere, populumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4189" xml:space="preserve">ſine copia tueri. </s>
              <s xml:id="echoid-s4190" xml:space="preserve">Itaque quemadmodum formationem puto proban-
                <lb/>
              dam, ſic iudico locum improbandum; </s>
              <s xml:id="echoid-s4191" xml:space="preserve">teq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4192" xml:space="preserve">uolo eſſe mecum, quod tua opera ſum uſurus. </s>
              <s xml:id="echoid-s4193" xml:space="preserve">Ex eo Di-
                <lb/>
              nocrates ab rege non diſceſsit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4194" xml:space="preserve">in Aegyptum eſt cum proſecutus. </s>
              <s xml:id="echoid-s4195" xml:space="preserve">Ibi Alexander cum animaduer-
                <lb/>
              tiſſet portum naturalirer tutum, emporium egregium, campos circa totam Aegyptum frumentarios,
                <lb/>
              immanis fluminis Nili magnas utilitates, iuſsit eum ſuo nomine ciuitatem Alexandriam conſtituere.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s4196" xml:space="preserve">Itaque Dinocrates a facie, dignitateq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4197" xml:space="preserve">corporis, commendatusad eam nobilitatem peruenit</s>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4198" xml:space="preserve">Cum de locorum electione multa in ſuperiori libro tractata uiderimus, cumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4199" xml:space="preserve">vrbem mœnibus circundare
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.078-04" xlink:href="note-514.01.078-04a" xml:space="preserve">40</note>
              docuiſſet Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s4200" xml:space="preserve">deq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4201" xml:space="preserve">propugnaculis, munitionibus, uiarumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4202" xml:space="preserve">directionibus abunde diſſeruerit: </s>
              <s xml:id="echoid-s4203" xml:space="preserve">conſequens
                <lb/>
              eſt priuſquam ad alia progrediatur, ut de ea, qua in ædificando, materia utimur, ſermonem faciat. </s>
              <s xml:id="echoid-s4204" xml:space="preserve">primum
                <lb/>
              quia res postulat, ut poſtquam de forma in uniuerſum tradita præcepta ſunt, de materia ſtatim loquatur, in
                <lb/>
              quam forma inducitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4205" xml:space="preserve">Deinde quia facilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4206" xml:space="preserve">expedita eſt ea ratio, a qua cum ſe explicare ſtatim deberet,
                <lb/>
              ne reliquis moram faceret,peropportune de nateria orationem inſtituit: </s>
              <s xml:id="echoid-s4207" xml:space="preserve">Oſtẽditq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4208" xml:space="preserve">quid Architecto eſſet opus,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s4209" xml:space="preserve">qua ratione id totum in structura poneretur, nam non est ſatis copioſam & </s>
              <s xml:id="echoid-s4210" xml:space="preserve">electam materiem habere,ſed
                <lb/>
              illud maxime dignoſcendum est, qua ratione in opus deducatur, ut domus bene, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4211" xml:space="preserve">ratione ædificata,non ma-
                <lb/>
              le materiata, ac ruinoſa ſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s4212" xml:space="preserve">Agit igitur in ſecundo libro de toto hoc genere, quod ad materiam ſpectat. </s>
              <s xml:id="echoid-s4213" xml:space="preserve">De
                <lb/>
              lateribus, de arena, de calce, de puluere Puteo Lano, de lapidicinis, de generibus structureæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4214" xml:space="preserve">de earum
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.078-05" xlink:href="note-514.01.078-05a" xml:space="preserve">50</note>
              qualitatibus, modis, ac locis, de materie cædenda, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4215" xml:space="preserve">huiuſmodi rebus, quas neceſſario in ædificando habe-
                <lb/>
              re debemus. </s>
              <s xml:id="echoid-s4216" xml:space="preserve">Sed ante quam ad hæc deueniat, multa de priſcorum hominum uita, deq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4217" xml:space="preserve">initijs humanitatis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4218" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ædificiorum primordijs ediſſerit. </s>
              <s xml:id="echoid-s4219" xml:space="preserve">mox rerum principia, cuiuſmodi ab antiquis poſita ſunt, breuiter percurrit.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s4220" xml:space="preserve">Cæterum ſubtiliter admodum, ac ingenioſe proœmium huic libro appinxit, nam cum maxime attendamus ad
                <lb/>
              ea, quæ ſtatim obuia nobis,& </s>
              <s xml:id="echoid-s4221" xml:space="preserve">ab initio proponuntur, cumq́ue uellet author maxime nos aduertere ad rem ual-
                <lb/>
              de neceſſariam, buiuſmodi proœmio uſus est,ut commodo uteretur exemplo. </s>
              <s xml:id="echoid-s4222" xml:space="preserve">Nam præter cætera, illud in pri-
                <lb/>
              mis obſeruandum eſt,ut peropportunis locis urbes condantur, quia non natura ſolum & </s>
              <s xml:id="echoid-s4223" xml:space="preserve">deſcriptione, ædifi-
                <lb/>
              ciorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4224" xml:space="preserve">pulchritudine vrbes nobiles extruendæ ſunt,ſed ſitu,& </s>
              <s xml:id="echoid-s4225" xml:space="preserve">locorum commoditate inſignes,ubiuictus,et
                <lb/>
              rerum copia ſit expedita; </s>
              <s xml:id="echoid-s4226" xml:space="preserve">inhabitabiles enim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4227" xml:space="preserve">deſertas urbes facit inopia. </s>
              <s xml:id="echoid-s4228" xml:space="preserve">contra uero celebres, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4229" xml:space="preserve">fre-
                <lb/>
              quentes reddit copia, quæ ſoli ubertate, cœli clementia, fluuiorum commoditate, portuum ſecuritate auge-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.078-06" xlink:href="note-514.01.078-06a" xml:space="preserve">60</note>
              riſolet, quod ſi naturæ addatur industria, ibi nobiles mercatus, emporia, nundinæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4230" xml:space="preserve">celebrantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4231" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>