Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[91] A. Templum diui Marci.B. Turris diui Marci.C. Duæ columne.D. Forum diui ’Marci.E. D. Geminianus.F. D. Moyſes.G. D. Baſſus.H. D. Theodorus.I. D. Zacharias.K. D. Ioan. embracora.L. D. Martinus.M. D. Dominicus.N. D. Antonius.O. D. Petrus.P. D. Daniel.Q. D. Donatus.R. Dogana.S. Nauale.T. D. Cœleſtis.V. D. Franciſcus.X. D. Io. & Paulus.Y. D. Laurentius.Z. D. Seuerus.a. D. Marina.b. D. Cantianus.c. D. Apoſtoli.d. Crucigeri.e. D. Sophia.f. D. Maria ab hortis.g. D. Iob.h. S. Crux.i. D. Margarita.k. Magna domus Franciſcanorum.l. D. Paulus.m. D. Auguſtinus.n. D. Agatha.o. D. Maria mater domini.p. D. Caßiani.q. D. Matthia.r. D. Iacobus in riuo alto.ΔΔΔ. Magnus canalis.ſ. Forum riui alti.t. Pons riui alti.@. D. Maria Iubanica.x. D. Stephanus.y. Templum charitatis.Z. D. Gregorius. TRAMONTANAPONENTELEVANTE
[92] B G F M A H I N E C D
[93] A. tetrastylon cauum ædium.F. cellæ F A FF A F
[94] B. Tuſcanicum cauum ædium.E. cellæ.D. interpenſiua. E B E
[95] D D E B E
[96] C. diſpluuiatum.G. cellæ. G C G
[97] G C G
[98] D. cauædium teſtudinatum.M. cellæ.P. lumen. M D MM D P M
[99] O. cauum ædium.P. alæ.Q. uiridaria.T. ueſtibulum.Z. baſilica.r. tablinum. Z Y Q Q O Q Q T
[Figure 100]
[Figure 101]
[102] FRONTE.
[103] A
[104] Græcorum ædes earumq́; partium diſpoſitiones.A. peristylium amplum.E. peristylium primum.C. aditus amplus.D. aditus ab uno ad aliudperiſtylium.E. proſtas ubi eraut duæ antæ.F. G. Antithalamus.H. I. gynæconitides.K. cu-bicuUmdiebria.L. S. oeci,& bibliotecæ,& ubi ſunt pictores.M. R. pinacotbecæ.N. cyzicena triclinia.O. porticus ad ſeptentrionem.P. cellæ hostiariæ.Q. oeci quadrati.T. V. porticus ad triclinia cizcena.X. hypæthra loca.r. oeci magni ubi matres familiarũ cum lanificijs habent ſeſſiones.Z. hoſpitalia.1. thirorium.2. Equilia.3. cubicula.4. meſaulæ & andronæ.5. triclinia quo-tidiana.6. posthalamus.7. thalamus.8. porticus Rhodiaca altior. T QVNMRN8SALKICHXYYFEG76B543O32P21
[105] Pauimentorum genera.Filandri.Anticum.
[106] c d f b c 8
[107] CHOROBATES.2 I 3 2
[108] d 10 10 a d 50 50 50 c 50 ba s d s 7 {1/14} 25 s b ce 8 8 10 84 f hm 5 43 3 4 4 3 3 4 4 5 5 5 53 5 4
[109] Figura ex meſolabio Architæ ad inueniendas medias.c t @ @ q p o n m l k l h g f p e o ξ v M @ k I o h j ε δ r B d s R q P o N M L K I H G F E L x c 6 N ς ε ξ γ B a
[110] Veſtigium meſolabij Architæ.
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
< >
page |< < (51) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div174" type="section" level="2" n="48">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4667" xml:space="preserve">
                <pb o="51" file="514.01.083" n="83" rhead="SECVNDVS."/>
              eius ſpecies, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4668" xml:space="preserve">e quibus rebus eſſet nata, dicere. </s>
              <s xml:id="echoid-s4669" xml:space="preserve">Itaq; </s>
              <s xml:id="echoid-s4670" xml:space="preserve">quid oporteat eſſe in Architecto ibi pronũciaui.</s>
              <s xml:id="echoid-s4671" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4672" xml:space="preserve">Et merito quidem, optime enim institutum eſt, ut proponatur finis, cuius uis maxima eſt, mox ut ea, quæ
                <lb/>
              ad finem ducunt; </s>
              <s xml:id="echoid-s4673" xml:space="preserve">exequamur.</s>
              <s xml:id="echoid-s4674" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4675" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ergo</emph>
              in primo de artis officio, in hoc de naturalibus materiæ rebus, quẽ habeãt uſum diſputabo.</s>
              <s xml:id="echoid-s4676" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4677" xml:space="preserve">Namres naturales ſunt ex quibus ædificia conſurgunt: </s>
              <s xml:id="echoid-s4678" xml:space="preserve">officium autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4679" xml:space="preserve">finis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4680" xml:space="preserve">terminationes ex qui-
                <lb/>
              bus doctrina, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4681" xml:space="preserve">ſcientia perficitur; </s>
              <s xml:id="echoid-s4682" xml:space="preserve">cumigitur aliud ſit artis, aliud rei artefactæ initium, cumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4683" xml:space="preserve">ratione finis
                <lb/>
              ars primum terminanda ſit quàm opus efficiatur, non immerito primum uolumen huic præpoſitum eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s4684" xml:space="preserve">Quam-
                <lb/>
              obrem Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s4685" xml:space="preserve">dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s4686" xml:space="preserve">{ Namq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4687" xml:space="preserve">hic liber non profitetur, unde Architectura naſcatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s4688" xml:space="preserve">} hoc enim primo uolu-
                <lb/>
              mine declarauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s4689" xml:space="preserve">{ Sed unde origines ædificiorum ſunt institutæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4690" xml:space="preserve">quibus rationibus enutritæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4691" xml:space="preserve">pro-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.083-01" xlink:href="note-514.01.083-01a" xml:space="preserve">10</note>
              greſſæ ſunt gradatim ad hanc finitionem. </s>
              <s xml:id="echoid-s4692" xml:space="preserve">} Ergo ita ſuo ordine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4693" xml:space="preserve">loco huius erit uoluminis conſtitutio. </s>
              <s xml:id="echoid-s4694" xml:space="preserve">Et
                <lb/>
              ſubdit quid hoc uolumine continetur, figura utens perſpticuitatis dum præmonet quibus de rebus agendum ſit.</s>
              <s xml:id="echoid-s4695" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4696" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Nvnc</emph>
              reuertar ad propoſitum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4697" xml:space="preserve">de copijs, quæ aptæ ſunt ædificiorum perfectionibus, quemad-
                <lb/>
              modum uideantur eſſe ab natura rerum procreatæ, quibusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4698" xml:space="preserve">mixtionibus principiorum congreſſus
                <lb/>
              temperentur, ne obſcura, ſed perſpicua legentibus ſint, ratiocinabor. </s>
              <s xml:id="echoid-s4699" xml:space="preserve">Recte inquam dixit ratioci-
                <lb/>
              nabor, nam statim ſubdit.</s>
              <s xml:id="echoid-s4700" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4701" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Nanqve</emph>
              nulla materiarum genera, neque corpora, neque res ſine principiourum cætu naſci, neq;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s4702" xml:space="preserve">ſubijci intellectui poſſunt, neque aliter natura rerum præceptis Phyſicorum ueras patitur habere ex-
                <lb/>
              plicationes, niſi cauſæ, quæ ſunt in rebus, quemadmodum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4703" xml:space="preserve">quid ita ſint, ſubtilibus rationibus ha-
                <lb/>
              beant demonſtrationes . </s>
              <s xml:id="echoid-s4704" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4705" xml:space="preserve">Res omnis ita ut eſt, cognoſcitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4706" xml:space="preserve">per ſuas cauſas cognoſcitur, nam ubi non præcedit cauſæ notitia, nec
                <lb/>
              rei ſubſequi notitia poteſt, quare cum omnia permixta elementis conſtent: </s>
              <s xml:id="echoid-s4707" xml:space="preserve">elementa autem cauſæ rerum ſint,
                <lb/>
              non poſſumus res cognoſcere niſi cognitis elementis; </s>
              <s xml:id="echoid-s4708" xml:space="preserve">porrò elementa cognoſcuntur per ſuas qualitates, affe-
                <lb/>
              ctionesq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s4709" xml:space="preserve">. de ijs igitur merito tractandum eſt prius.</s>
              <s xml:id="echoid-s4710" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div188" type="section" level="2" n="49">
            <head xml:id="echoid-head50" style="it" xml:space="preserve">De principijs rerum ſecundum Philoſophorum opinio-
              <lb/>
            nes. # Cap. II.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s4711" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">THales</emph>
              quidem primum aquam putauit omnium rerum eſſe principium. </s>
              <s xml:id="echoid-s4712" xml:space="preserve">Heraclitus
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.083-03" xlink:href="note-514.01.083-03a" xml:space="preserve">30</note>
              Epheſius, qui propter obſcuritatem ſcriptorum a Græcis ſcotinos eſt appellatus , ignem.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s4713" xml:space="preserve">Democritus, quiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4714" xml:space="preserve">eum ſequutus eſt, Epicurus, Atomos, quas noſtri inſecabilia corpo-
                <lb/>
              ra, nonnulli indiuidua uo citauerunt, Pythagoreorum uero diſciplina adiecit ad aquam,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s4715" xml:space="preserve">ignem aerem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4716" xml:space="preserve">terrenum. </s>
              <s xml:id="echoid-s4717" xml:space="preserve">Ergo Democtritus & </s>
              <s xml:id="echoid-s4718" xml:space="preserve">ſi non proprie res nominauit, ſed tantum indi-
                <lb/>
              uidua corpora propoſuit, ideo ea ipſa dixiſſe uidetur, quod ea cum ſint diſiuncta, nec leguntur, nec
                <lb/>
              internitionem recipiunt, ſed ſempiterno æuo perpetuo infinitam retinent ſoliditatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s4719" xml:space="preserve">Ex his ergo
                <lb/>
              congruentibus cum res omnes coire, naſciq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4720" xml:space="preserve">uideantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4721" xml:space="preserve">hæ in infinitis generibus rerum natura eſ-
                <lb/>
              ſent diſparatæ, putaui oportere deuarietatibus , & </s>
              <s xml:id="echoid-s4722" xml:space="preserve">diſcriminibus, uſus earum, quaſq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4723" xml:space="preserve">haberent in ædi-
                <lb/>
              ſicijs qualitates exponere; </s>
              <s xml:id="echoid-s4724" xml:space="preserve">uti cum fuerint notæ, non habeant, qui ædificare cogitant, errorem, ſed aptas
                <lb/>
              ad uſum copias ædificijs comparent.</s>
              <s xml:id="echoid-s4725" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s4726" xml:space="preserve">Philoſophorum ſententias de rerum initijs hoc loco enumerat. </s>
              <s xml:id="echoid-s4727" xml:space="preserve">initia uero non omnia intelligit, ſed ea quæ ele-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.083-04" xlink:href="note-514.01.083-04a" xml:space="preserve">40</note>
              menta uocantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4728" xml:space="preserve">Eſt autem elementum e quo res ſtatim fiunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4729" xml:space="preserve">in quod denique diſſoluuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s4730" xml:space="preserve">Aquam
                <lb/>
              Thales initium rerum omnium ſtatuit, humida enim rerum ſetmina uidebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s4731" xml:space="preserve">Heraclitus ignem; </s>
              <s xml:id="echoid-s4732" xml:space="preserve">agere enim
                <lb/>
              imprimis cernebat ignem, caloreq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4733" xml:space="preserve">omnia foueri. </s>
              <s xml:id="echoid-s4734" xml:space="preserve">Indiuidua quædam corpuſcula Democritus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4735" xml:space="preserve">Epicurus,
                <lb/>
              Quatuor elementa Pytbagorici. </s>
              <s xml:id="echoid-s4736" xml:space="preserve">Non moratur nos Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s4737" xml:space="preserve">ulla contentione, ſed Pythagoreorum ſententiæ
                <lb/>
              ſubſcribit, ut potè quæ ſenſibus magis arrideat, clarius tamen in proæ octaui libri de illa ediſſerit. </s>
              <s xml:id="echoid-s4738" xml:space="preserve">non pi-
                <lb/>
              geat legentes eò ſe conferre. </s>
              <s xml:id="echoid-s4739" xml:space="preserve">Sed quoniam Democriti mens abſtruſa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4740" xml:space="preserve">recondita eſt, non erit ab re magni phi-
                <lb/>
              loſophiſententiam paucis explicare, ne rem abſurdam tanto uiro, cui Ariſtoteles tantum tribuit, imponamus.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s4741" xml:space="preserve">Atomis ideſt indiuiduis corporibus elementorum uim tribuebat ille, nam cum cerneret omnia corpora natura
                <lb/>
              conſtantia partes habere nonnullas, quæ & </s>
              <s xml:id="echoid-s4742" xml:space="preserve">ratione, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4743" xml:space="preserve">nomine inter ſe diſſentirent, aliàs uero, quæ uocabulo,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s4744" xml:space="preserve">ui conſentiebant, de quibus priori uolumine ſatis eſt dictum, diſſimiles illis partes ex ſimilibus tanquam
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.083-05" xlink:href="note-514.01.083-05a" xml:space="preserve">50</note>
              elementis conſtare uolebat, nam manus, pedes, caputq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4745" xml:space="preserve">quæ ſunt diſſim liuoce, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4746" xml:space="preserve">facultate partes, ex ſan-
                <lb/>
              guine, carne, oſſibusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4747" xml:space="preserve">componebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s4748" xml:space="preserve">Sanguinem uero, carnem, oſſaq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s4749" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4750" xml:space="preserve">huiuſmodi partes appellatione, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4751" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ratione ſimiles ex indiuiduis quibuſdam corporibus constare uolebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s4752" xml:space="preserve">Indiuidua uero illa innumerabilia, fi-
                <lb/>
              gura, formaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4753" xml:space="preserve">differentia ſtatuebat, quæ ideo eſſe indiuidua dicebat, non quia ſecari non poſſent, nullum enim
                <lb/>
              corpus, quatenus corpus eſt inſecabile, nam & </s>
              <s xml:id="echoid-s4754" xml:space="preserve">in latum & </s>
              <s xml:id="echoid-s4755" xml:space="preserve">in longum, profundumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4756" xml:space="preserve">distenditur omne cor-
                <lb/>
              pus , & </s>
              <s xml:id="echoid-s4757" xml:space="preserve">protrahitur, ſed ideo inſecabilia, quia tam minima erant, ut nullum naturalem uſum, actionemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s4758" xml:space="preserve">præ-
                <lb/>
              starent. </s>
              <s xml:id="echoid-s4759" xml:space="preserve">Quatenus ergo natura conſtabant, ſecari non poterant, nam caro uſque adeo in minutas partes con
                <lb/>
              cidi potest, ut neque caro ſit, neque carnis officium præſtet . </s>
              <s xml:id="echoid-s4760" xml:space="preserve">ſanguis item & </s>
              <s xml:id="echoid-s4761" xml:space="preserve">oſſa huiuſmodi ſunt, cum ad mi-
                <lb/>
              nimum deuenere, ex ijs ergo minutijs conſtare omnia corpora uoluit. </s>
              <s xml:id="echoid-s4762" xml:space="preserve">hoc ipſo auero aberrans, quod figuris
                <lb/>
              tribuit, quod erat naturæ, figura enim accidens eſt, accidens autem ad naturam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s4763" xml:space="preserve">uim conflandum non per-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.083-06" xlink:href="note-514.01.083-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>