Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
[Note]
Page: 10
[Note]
Page: 10
[Note]
Page: 11
[Note]
Page: 12
[Note]
Page: 12
[Note]
Page: 12
[Note]
Page: 12
[Note]
Page: 13
[Note]
Page: 13
[Note]
Page: 13
[Note]
Page: 14
[Note]
Page: 14
[Note]
Page: 14
[Note]
Page: 15
[Note]
Page: 16
[Note]
Page: 16
[Note]
Page: 16
[Note]
Page: 17
[Note]
Page: 18
[Note]
Page: 18
[Note]
Page: 18
[Note]
Page: 18
[Note]
Page: 33
[Note]
Page: 33
[Note]
Page: 33
[Note]
Page: 33
[Note]
Page: 33
[Note]
Page: 33
[Note]
Page: 34
[Note]
Page: 34
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
page
|<
<
(64)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div218
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
55
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5871
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
64
"
file
="
514.01.096
"
n
="
96
"
rhead
="
LIBER
"/>
tes, alligant eorum alternis corijs coagmenta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5872
"
xml:space
="
preserve
">fic maxime ad æternitatem firmas perſiciunt
<
lb
/>
uirtutes.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5873
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5874
"
xml:space
="
preserve
">Lapides ſunt quidam lateribus, angulis, planis æqualibus, quidam incertis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5875
"
xml:space
="
preserve
">ſunt item & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5876
"
xml:space
="
preserve
">alij magnæmolis,
<
lb
/>
nec niſi machinis ad opus deducuntur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5877
"
xml:space
="
preserve
">ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5878
"
xml:space
="
preserve
">minuti quidam, qui uel una manu tractantur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5879
"
xml:space
="
preserve
">ſunt & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5880
"
xml:space
="
preserve
">medij
<
lb
/>
nonnulli æqua, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5881
"
xml:space
="
preserve
">tractabili magnitudine. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5882
"
xml:space
="
preserve
">ſtructura quæ ex quadratis magnis, uel mediocribus ordine, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5883
"
xml:space
="
preserve
">non
<
lb
/>
aceruatim ad perpendiculum , normam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5884
"
xml:space
="
preserve
">libellam collocatis conficitur, ordinaria nominatur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5885
"
xml:space
="
preserve
">minutam
<
lb
/>
Græcirecuſant eam ſcilicet, quæ ex molli cæmento ſtruitur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5886
"
xml:space
="
preserve
">intelligit de farctura media, item & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5887
"
xml:space
="
preserve
">ordinariam
<
lb
/>
illam, quæ ex quadrato ſaxo ſtruitur, prior enim incerta eſt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5888
"
xml:space
="
preserve
">dubia, nocetq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5889
"
xml:space
="
preserve
">materiæ extimæ, poſterior dif
<
lb
/>
ficilis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5890
"
xml:space
="
preserve
">impenſæ maioris. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5891
"
xml:space
="
preserve
">relinquitur his ordinaria, quæuel ex ſilice, uele durigeneris lapide ponitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5892
"
xml:space
="
preserve
">in or-
<
lb
/>
dinaria igitur structura, quæ lateritiam in collocatione lapidum imitatur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5893
"
xml:space
="
preserve
">duplici modo lapides ponunt, ut
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.096-01
"
xlink:href
="
note-514.01.096-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
inquit Vitru.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5894
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5895
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Haec</
emph
>
autem duobus generibus ſtruuntur, ex his unum iſodomum, alterum pſeudiſodomum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5896
"
xml:space
="
preserve
">Iſodomum dicitur, cum omnia coria æqua craſsitudine fucrint ſtructa, pſeudiſodomum cum impa
<
lb
/>
res, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5897
"
xml:space
="
preserve
">inæquales ordines coriorum diriguntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5898
"
xml:space
="
preserve
">Ea utraque ſunt ideo firma , quod ipſa cæmenta ſu@@
<
lb
/>
ſpiſſa, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5899
"
xml:space
="
preserve
">ſolida proprietate, neque demateria poſſunt exugere liquorem, ſed conſeruant eam in ſ@o
<
lb
/>
humore ad ſummam uetuſtatem, ipſaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5900
"
xml:space
="
preserve
">eorum cubilia primum plana , & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5901
"
xml:space
="
preserve
">librata poſita non patiuntur
<
lb
/>
ruere materiam, ſed perpetua parietum craſsitudine religata continent ad ſummam uetuſtatem.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5902
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5903
"
xml:space
="
preserve
">Ordinaria ſtructura lateritiam imitatur iuxta modum collocandorum lapidum, ordinem enimſeruat, dupli-
<
lb
/>
cem tamen æqualem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5904
"
xml:space
="
preserve
">inæqualem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5905
"
xml:space
="
preserve
">æqualis modus eſt, cum omnia coria æqua craſſitudine ſtruuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5906
"
xml:space
="
preserve
">hinc eſt,
<
lb
/>
ut hoc ædificandi genus iſodomon dicatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5907
"
xml:space
="
preserve
">æquabilis enim ſpecies, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5908
"
xml:space
="
preserve
">uniuſmodi in ſingulis ordinibus conſpici-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.096-02
"
xlink:href
="
note-514.01.096-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
tur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5909
"
xml:space
="
preserve
">inæqualis modus eſt, cum ordme quidem collocantur lapides, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5910
"
xml:space
="
preserve
">impares ipſi ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5911
"
xml:space
="
preserve
">inæquales, quoniam
<
lb
/>
non æqua craſſitudine lapides in his ponuntur, hac ratione genus hoc, uel aniſodomon, ideſt inæqualis fabrican-
<
lb
/>
dimodus, uel pſeudiſodomon quaſi mentiens æquale genus, mentitur enim, quia ordinem ſeruat, utiſodomon,
<
lb
/>
ſed imparem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5912
"
xml:space
="
preserve
">inæqualem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5913
"
xml:space
="
preserve
">Vtrunque tamen genusfirmum eſt, tum ex parte extima, quæ cernitur, tum ex
<
lb
/>
parte media, nam in media non ſunt mollia cæmenta, ſed quæ ſunt ſpiſſa, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5914
"
xml:space
="
preserve
">ſolida proprietate, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5915
"
xml:space
="
preserve
">hac de cau-
<
lb
/>
ſa demateria non poſſunt exugere liquorem, unde euanida fiat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5916
"
xml:space
="
preserve
">ex parte extima ſunt firma quia cubilia lapi-
<
lb
/>
dum bene ſunt coagmentata, plana, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5917
"
xml:space
="
preserve
">librata & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5918
"
xml:space
="
preserve
">inter ſecohærentia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5919
"
xml:space
="
preserve
">Quæ hactenus dicta ſunt diagramma-
<
lb
/>
te ostenduntur inferius, cumſuis notis.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5920
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5921
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Altera</
emph
>
eſt quam emplecton appellant, qua etiam noſtri ruſtici utuntur, quorum frontes poliun
<
lb
/>
tur, reliqua uti ſunt nata, cum materia collocata, alternis alligant coagmentis: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5922
"
xml:space
="
preserve
">ſed noſtri celeritate ſtu-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.096-03
"
xlink:href
="
note-514.01.096-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
dentes, erecta coria locantes, frontibus ſeruiunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5923
"
xml:space
="
preserve
">in medio farciunt, fractis ſeparatim cum materia
<
lb
/>
cæmentis, ita tres ſuſcitantur in ea cruſtæ, duæ frontium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5924
"
xml:space
="
preserve
">una media farcturæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5925
"
xml:space
="
preserve
">Græci uero non
<
lb
/>
ita, ſed plana collocantes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5926
"
xml:space
="
preserve
">longitudines coriorum alternis coagmentis in craſsitudinem inſtruentes;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5927
"
xml:space
="
preserve
">non media farciunt, ſed eſuis frontatis perpetuum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5928
"
xml:space
="
preserve
">in unam craſsitudinem parietem conſolidant, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5929
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
præter cætera interponunt ſingalos perpetua craſsitudine utraque parte frontatos, quos diatonos
<
lb
/>
appellant, qui maximè religando confirmant parietum ſoliditatem .</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5930
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5931
"
xml:space
="
preserve
">In ſtructura latinorũ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5932
"
xml:space
="
preserve
">in´inſtructione oculis potius, quàm firmitati conſulebatur , unde Plin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5933
"
xml:space
="
preserve
">Ruinarum
<
lb
/>
urbis ea maxima cauſa, quod furto calcis ſine ferrumine ſuo cæmenta componuntur, lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5934
"
xml:space
="
preserve
">37. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5935
"
xml:space
="
preserve
">23. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5936
"
xml:space
="
preserve
">Græci di-
<
lb
/>
ligentiores erant, frontes enim coagmentis religabant, lateres per craßitudinem muri longos interponebant,
<
lb
/>
quibus frontes inter ſe continebantur, hos diatonos quaſi extentos uocabant, erant autem farcturæloco, quia
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.096-04
"
xlink:href
="
note-514.01.096-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
partes medias continenter replebant , ſed in unam craßitudinem parietem conſolidabant, nec crustas illas ſu-
<
lb
/>
ſcitabant, quemadmodum latini, crustæ nomine non dubitauit author farcturam mediam nominare.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5937
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5938
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Itaqve</
emph
>
ſi quis uoluerit ex his commentarijs animaduertere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5939
"
xml:space
="
preserve
">eligere genus ſtructuræ perpetui-
<
lb
/>
tatis poterit rationem habere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5940
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5941
"
xml:space
="
preserve
">Non firmas tantum, ſed ſpecioſas quoque ſtructuras eligere ex Vitruuianis commentarijs facultas erit, ſed
<
lb
/>
utilitati potius inſeruiendum, unde Vitr.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5942
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5943
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Non</
emph
>
enim quæ ſuntemolli cæmento ſubtilifacie uenuſtatis, non eæ poſſunt eſſe in uetuſtatem
<
lb
/>
non ruinoſæ.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5944
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5945
"
xml:space
="
preserve
">Negantes particulæ multæ obſcurant ſenſum, ſedratio facilis, quæ inquit uenuſtati conſulunt, potius quam
<
lb
/>
uetustati, quales ſunt, quæ exmolli cæmento struuntur, ruinoſæ neceſſario ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5946
"
xml:space
="
preserve
">molle cæmentum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5947
"
xml:space
="
preserve
">hic & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5948
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.096-05
"
xlink:href
="
note-514.01.096-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
ſuperius nominauit, ut uideatur plura eſſe cæmentorum genera, quod & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5949
"
xml:space
="
preserve
">Plin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5950
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5951
"
xml:space
="
preserve
">36. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5952
"
xml:space
="
preserve
">innuit, dum dicit, cum
<
lb
/>
hoc etiam in cæmentis multorum generum accidat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5953
"
xml:space
="
preserve
">infra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5954
"
xml:space
="
preserve
">ereliquis pallidus in cæmento raro utilis eſt, erāt
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5955
"
xml:space
="
preserve
">parietes, formacei dicti, de quibus Plin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5956
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5957
"
xml:space
="
preserve
">35. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5958
"
xml:space
="
preserve
">cap. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5959
"
xml:space
="
preserve
">14. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5960
"
xml:space
="
preserve
">hunc in modum . </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5961
"
xml:space
="
preserve
">Quidnon & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5962
"
xml:space
="
preserve
">in Aphrica, Hiſpa-
<
lb
/>
niaq́: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5963
"
xml:space
="
preserve
">ex terra parietes, quos appellant formaceos, quoniam in forma circundati utrinque duabus tabulis in-
<
lb
/>
farciuntur, ueriusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5964
"
xml:space
="
preserve
">instruuntur, æuis durant, incorrupti imbribus, uento, ignibus, omniq́ue cæmento firmio-
<
lb
/>
res? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5965
"
xml:space
="
preserve
">Sed adlateritios ueniamus, de quibus copioſe Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5966
"
xml:space
="
preserve
">hoc loco tractat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5967
"
xml:space
="
preserve
">ſumpto prius testimonio ab ipſa
<
lb
/>
parietum æſtimatione, in quo uidetur comparare lateritios parietes cum his quie molli cæmento fiunt, ut cum
<
lb
/>
Plinio dicamus lateritios inſtrui, cæmentitios infarciri, inquit igitur Vitr.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5968
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5969
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Itaqve</
emph
>
cum arbitria communium parietum ſumuntur, non æſtimant eos, quanti facti fuerint;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5970
"
xml:space
="
preserve
">ſed cum ex tabulis inueniunt eorum locationes, pretio præteritorum annorum ſingulorum deducunt
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.096-06
"
xlink:href
="
note-514.01.096-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>