Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 57
[Note]
Page: 57
[Note]
Page: 57
[Note]
Page: 57
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
page
|<
<
(65)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div218
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
55
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5970
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
65
"
file
="
514.01.097
"
n
="
97
"
rhead
="
SECVNDVS.
"/>
octogeſimas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5971
"
xml:space
="
preserve
">ita ex reliqua ſumma, partim reddi iubent pro his parietibus, ſententiamq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5972
"
xml:space
="
preserve
">pronun-
<
lb
/>
ciant, cos non poſſe plus, quàm annos octuaginta durare. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5973
"
xml:space
="
preserve
">De lateritijs uero, dummodo ad perpen-
<
lb
/>
diculum ſint, ſtantes, nihil deducitur, ſed quanti fuerint olim facti, tanti eſſe ſemper æſtimantur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5974
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5975
"
xml:space
="
preserve
">Cæmentitius paries octuaginta annos durare putatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5976
"
xml:space
="
preserve
">quiergo æſtimabant huiuſmodi parietem, cum arbi-
<
lb
/>
tria communium parietum ſumebantur, ſi id anno primo tranſacto faciebant, octuageſimam partẽ ſumptus,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5977
"
xml:space
="
preserve
">impenſæ deducebant, ſi ſecundo duas octuageſimas, ſitertio tres, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5978
"
xml:space
="
preserve
">ſic deinceps, quouſque ad octuageſi-
<
lb
/>
mum annum peruenirent, in quo paries nullius pretij, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5979
"
xml:space
="
preserve
">æſtimationis habebatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5980
"
xml:space
="
preserve
">ſed lateritius paries tanti
<
lb
/>
ſemper æſtimabatur, quanti olimfuerat factus, modo adperpendiculum staret, nec extra cubilia ordinesq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5981
"
xml:space
="
preserve
">co-
<
lb
/>
ria uiderentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5982
"
xml:space
="
preserve
">Ergo dubium nulli eſt, quin lateritius paries cæmentitio præſtet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5983
"
xml:space
="
preserve
">Quod ut uerum eſt, ita a multis
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.097-01
"
xlink:href
="
note-514.01.097-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
in magnificis ædificijs obſeruatum dicit Vitr.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5984
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5985
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Itaqve</
emph
>
nonnullis ciuitatibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5986
"
xml:space
="
preserve
">publica opera, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5987
"
xml:space
="
preserve
">priuatas domos, etiam regias è latere ſtructas
<
lb
/>
licet uidere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5988
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5989
"
xml:space
="
preserve
">Exemplis probat, quod dixit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5990
"
xml:space
="
preserve
">Plinius autem lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5991
"
xml:space
="
preserve
">35. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5992
"
xml:space
="
preserve
">cap. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5993
"
xml:space
="
preserve
">14. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5994
"
xml:space
="
preserve
">mutuatus est locum istum, dicens. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5995
"
xml:space
="
preserve
">Græcipræ
<
lb
/>
terquam ubi e ſilice fieri poter at structura parietes lateritios prætulere, ſunt enim æterni ſiad perpendiculum
<
lb
/>
fiant, ideo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5996
"
xml:space
="
preserve
">ad publica opera, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5997
"
xml:space
="
preserve
">regias domos adduntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5998
"
xml:space
="
preserve
">ſic extruxere murum Athenis, qui admontem
<
lb
/>
Hymetum ſpectat, ſic parietes ædis Iouis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5999
"
xml:space
="
preserve
">Herculis, quamuis lapideas columnas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6000
"
xml:space
="
preserve
">epyſtilia circundarent,
<
lb
/>
domum regiam Attali Trallibus, item Sardibus Crœſi, quam Geruſian fecere Halicarnaßi Mauſoli, quæ
<
lb
/>
etiam nunc durant, Lacædemone quidem exciſum lateritijs parietibus opus tectorium prpter excellentiam
<
lb
/>
picturæ ligneis formis incluſum Romam deportauere in ædilitate ad comitium exornandum Muræna, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6001
"
xml:space
="
preserve
">Var-
<
lb
/>
ro. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6002
"
xml:space
="
preserve
">Quod opus cum perſe mirum eßet: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6003
"
xml:space
="
preserve
">tranſlatum tamen magis mirabantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6004
"
xml:space
="
preserve
">In Italia quoque lateritius mu-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.097-02
"
xlink:href
="
note-514.01.097-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
rus Aretij, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6005
"
xml:space
="
preserve
">Meuaniæ eſt, Romæ non fiunt talia ædificia, quia ſeſquipedalis paries, non pluſquam unam con-
<
lb
/>
tignationem tolerat, cautumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6006
"
xml:space
="
preserve
">eſt ne communis craßior fiat, nec intergerinorum ratio patitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6007
"
xml:space
="
preserve
">hæc Plin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6008
"
xml:space
="
preserve
">ea-
<
lb
/>
dem prior Vitr.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6009
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6010
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Et</
emph
>
primum Athenis murum, qui ſpectat ad Hymetum montem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6011
"
xml:space
="
preserve
">Pentelenſem: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6012
"
xml:space
="
preserve
">Item pa-
<
lb
/>
rietes in æde Iouis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6013
"
xml:space
="
preserve
">Herculis lateritias cellas, cum circa lapidea in æde epiſtylia ſint & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6014
"
xml:space
="
preserve
">columnæ,
<
lb
/>
In Italia Aretio egregie factum murum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6015
"
xml:space
="
preserve
">Trallibus domum regibus Attalicis factam , quæ ad
<
lb
/>
habitandum ſemper datur ei , qui ciuitatis gerit ſacerdotium , Item Lacædemone è quibuſdam
<
lb
/>
parietibus etiam picturæ exciſæ interſectis lateribus incluſæ ſunt in ligneis formis , & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6016
"
xml:space
="
preserve
">in comi-
<
lb
/>
tium ad ornatum ædilitatis Varronis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6017
"
xml:space
="
preserve
">Murenæ fuerunt allatæ, Crœſi domus quam Sardiniani
<
lb
/>
ciuibus ad requieſcendum ætatis ocio ſeniorum collegio Geruſiam dedicauerunt, Item Halycar-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.097-03
"
xlink:href
="
note-514.01.097-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
nasſi potentiſsimi Regis Mauſoli domus cum Proconeſio marmore omnia haberet ornata , pa-
<
lb
/>
rietes habet latere extructos, quiad hoctempus egregiam præſtant firmitatem, ita tectorijs operi-
<
lb
/>
bus expoliti, ut uitri perluciditatem uideantur habere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6018
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6019
"
xml:space
="
preserve
">Exempla dedit operum publicorum murorum ſcilicet, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6020
"
xml:space
="
preserve
">ædium ſacrarum, dedit etiam exempla regiarum
<
lb
/>
domorum, in quibus parietes erant ex lateribus ut reſponderet illi parti, ubi dixit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6021
"
xml:space
="
preserve
">{ Itaque nonnullis ciuita-
<
lb
/>
tibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6022
"
xml:space
="
preserve
">publica opera, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6023
"
xml:space
="
preserve
">priuatas domos etiam regias e latere ſtructas licet uidere: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6024
"
xml:space
="
preserve
">} Illud quoque de Mau-
<
lb
/>
ſoli domo animaduertendum eſt, quod Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6025
"
xml:space
="
preserve
">dixit adſuum tempus egregiam præſtare firmitatem parietes illos
<
lb
/>
ex latere ſtructos, nam Mauſolus obijt olympiadis centeſimæ anno ſecundo urbis Romæ anno cccij. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6026
"
xml:space
="
preserve
">tempore
<
lb
/>
aũt Vitruuij tranſactum erattempus annorum ccccxxv. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6027
"
xml:space
="
preserve
">Sed quid? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6028
"
xml:space
="
preserve
">ait Philander etiamnum durare ſe audiuiſ-
<
lb
/>
ſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6029
"
xml:space
="
preserve
">Illud quoque obſeruandum quod dixit Lacædemone e quibuſdam parietibus etiam picturæ exciſæ interſe-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.097-04
"
xlink:href
="
note-514.01.097-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
ctis lateribus incluſæ ſunt in ligneis formis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6030
"
xml:space
="
preserve
">inferius: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6031
"
xml:space
="
preserve
">ita tectorijs operibus expoliti, ut uitriperluciditatem
<
lb
/>
uideantur habere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6032
"
xml:space
="
preserve
">in qua reſummam antiquorum diligentiam conſiderare debemus, ut non modo ad æternita-
<
lb
/>
tem, ſed etiam ad uenuſtatem fabricaſſe uideri poßint, paries ex lateribus ad perpendiculum factus perpetuo
<
lb
/>
durat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6033
"
xml:space
="
preserve
">Tectorium opus, de quolibro ſeptimo dicemus, ita ſolidum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6034
"
xml:space
="
preserve
">politum erat, ut colores, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6035
"
xml:space
="
preserve
">ſplendores
<
lb
/>
admitteret. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6036
"
xml:space
="
preserve
">Auget autem Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6037
"
xml:space
="
preserve
">lateritium Mauſoli opus dicens.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6038
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6039
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Neqve</
emph
>
is rexab inopia id fecit, infinitis enim uectigalibus erat farctus, quod imperitabat Ca-
<
lb
/>
riæ toti.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6040
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6041
"
xml:space
="
preserve
">Ergo æternitati conſulebat, ſciebatq́ue lateritium opus præponendum . </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6042
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6043
"
xml:space
="
preserve
">hic aliud documentum accipi-
<
lb
/>
mus, eos ſcilicet quiædificare uolunt debere rei, quam facere student, notitiam habere, nec omnia Architecto
<
lb
/>
commiltere: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6044
"
xml:space
="
preserve
">commendatur ergo ingenium Regis his uerbis.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6045
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6046
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Acvmen</
emph
>
autem eius & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6047
"
xml:space
="
preserve
">ſolertiam adædificia parandaſic licet conſiderare. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6048
"
xml:space
="
preserve
">Cum eſſet enim na-
<
lb
/>
tus Mylaſis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6049
"
xml:space
="
preserve
">animaduertiſſet Halicarnasſi locum naturaliter munitum, emporiumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6050
"
xml:space
="
preserve
">idoneum , por-
<
lb
/>
tum utilem, ibi ſibi domum conſtituit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6051
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6052
"
xml:space
="
preserve
">Seruauit præceptum in eligendo loco idoneo, cum enim eſſet natus Mylaſis, in finibus Ioniæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6053
"
xml:space
="
preserve
">Cariæ, non
<
lb
/>
tamen ibiſuam regiam fabricauit, ſed adpedes Taurimontis maritimo loco Halicarnaſſum elegit, ubi princi-
<
lb
/>
pum Regias collocaret, hanc Zephiram prius nominauere, imitatus Alexandrũ, qui Dinocratem monuerat,
<
lb
/>
ne in Atho ciuitatem conderet, ſed Alexandriæ opportuno loco, commodoq́ue uteretur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6054
"
xml:space
="
preserve
">Mylaſa inquit, Stra-
<
lb
/>
bolib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6055
"
xml:space
="
preserve
">xiiij. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6056
"
xml:space
="
preserve
">in campo iacent admodum fertili, eiſupra uerticem mons imminet, in quo albus lapis effoditur ,
<
lb
/>
non parua profecto utilitas eſt, cum ad cætera ædificia, tumad templorum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6057
"
xml:space
="
preserve
">aliorum pub
<
gap
/>
orum operum
<
lb
/>
fabricas lapidariam copiam habere, hæc enim urbs & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6058
"
xml:space
="
preserve
">porticibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6059
"
xml:space
="
preserve
">templis pulcherrime instructa est, ſi qua
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.097-06
"
xlink:href
="
note-514.01.097-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>