Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
< >
page |< < (67) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div218" type="section" level="2" n="55">
            <pb o="67" file="514.01.099" n="99" rhead="SECVNDVS."/>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6173" xml:space="preserve">Is autem falſa opinione putatur uenereo morbo implicare eos, qui ex eo biberint. </s>
              <s xml:id="echoid-s6174" xml:space="preserve">Sed hæc opinio
                <lb/>
              quare perorbem terrarum falſo rumore ſit peruagata, non pigebit exponere. </s>
              <s xml:id="echoid-s6175" xml:space="preserve">Non enim quod dicitur
                <lb/>
              molles, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6176" xml:space="preserve">impudicosexea aqua fieri, id poteſt eſſe, ſed eſt eius fontis poteſtas perlucida, ſaporq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6177" xml:space="preserve">egre-
                <lb/>
              gius . </s>
              <s xml:id="echoid-s6178" xml:space="preserve">Cum autem Melas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6179" xml:space="preserve">Areuanias ab Argis & </s>
              <s xml:id="echoid-s6180" xml:space="preserve">Troezene coloniam communem eòloci deduxe-
                <lb/>
              runt, barbaros Caras, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6181" xml:space="preserve">Lelegas eiecerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s6182" xml:space="preserve">Hiautem ad montes fugatiſe congregantes diſcurrebant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6183" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ibilatrocinia facientes crudeliter eosuaſtabant, poſtea de colonia unus ad eum fontem propter bo-
                <lb/>
              nitatem aquæ quæſtus cauſa tabernam omnibus copijs inſtruxit, eamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6184" xml:space="preserve">exercendo eos barbaros al-
                <lb/>
              lect. </s>
              <s xml:id="echoid-s6185" xml:space="preserve">bat, ita ſingulatim decurrentes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6186" xml:space="preserve">ad cætus conuenientes è duro, feroq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6187" xml:space="preserve">more commutati in
                <lb/>
              Græcorum conſuetudinem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6188" xml:space="preserve">ſuauitatem, ſua uoluntate reducebantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6189" xml:space="preserve">Ergoea aqua non impudico
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.099-01" xlink:href="note-514.01.099-01a" xml:space="preserve">10</note>
              morbi uitio , ſed humanitatis dulcedine, mollitis animis barbarorum, eam famam eſt adepta.</s>
              <s xml:id="echoid-s6190" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6191" xml:space="preserve">Strabo lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s6192" xml:space="preserve">14. </s>
              <s xml:id="echoid-s6193" xml:space="preserve">Item Salmacis fons, neſcio quamobrem calumniatus, tanquam emolliens eos, qui inde bi-
                <lb/>
              bant, hominum enim mollities uidetur ab aere, uel ab aqua cauſam trahere, cumea minime ſint cauſa molli-
                <lb/>
              tiei, ſed diuitiæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6194" xml:space="preserve">uictus incontinentia.</s>
              <s xml:id="echoid-s6195" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6196" xml:space="preserve">Barbaros Caras, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6197" xml:space="preserve">Lelegas abiecerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s6198" xml:space="preserve">Caras barbari dictiſunt, conficto nomine, ut ait Strabo. </s>
              <s xml:id="echoid-s6199" xml:space="preserve">quia
                <lb/>
              difficulter, aſpere, ac duriter loquerentur, ut blæſos. </s>
              <s xml:id="echoid-s6200" xml:space="preserve">Balbosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6201" xml:space="preserve">dicimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s6202" xml:space="preserve">ſumus enim ad confingenda cognata
                <lb/>
              rebus nomina ingenioſi, qualia apud nos permulta ſunt, ut Murmur, Clangor, crepitus, ſtrepitus; </s>
              <s xml:id="echoid-s6203" xml:space="preserve">omnes itaque
                <lb/>
              quicraſſe loquuntur, Barbari dicuntur, quales ſunt nationes omnespræter Græcos, quare illos proprie bar-
                <lb/>
              baros appellauit poeta cum dixit, Barbarici Caras Mnesthes ſermonis agebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s6204" xml:space="preserve">Ac initio quidem per conuitium
                <lb/>
              quaſi duriloquos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6205" xml:space="preserve">craſſilingues, poſtea uero eo nomine abuſi ſumus tanquam communi, ac gentili, diſtin-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.099-02" xlink:href="note-514.01.099-02a" xml:space="preserve">20</note>
              guentes eos a Græcis; </s>
              <s xml:id="echoid-s6206" xml:space="preserve">nondum enim multa conſuetudo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6207" xml:space="preserve">commertium erat cum Earbaris, quodex craſſitu-
                <lb/>
              dine linguæ, et quadam uocalium inſtrumentorum ineptitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6208" xml:space="preserve">non ex linguarum uernaculis proueniebat.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s6209" xml:space="preserve">Sed cum multa de Caribus dicta ſint a Straboneid, quod inter omnes conſtat, eſt, quod ipſiſub Minoe fuerunt,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s6210" xml:space="preserve">tunc Leleges dicebantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6211" xml:space="preserve">inſulas habitabant.</s>
              <s xml:id="echoid-s6212" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6213" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Relinqvitvr</emph>
              nunc, quoniamad explicationem mœnium eorum ſum inuectus, tota, utiſunt,
                <lb/>
              deſiniam. </s>
              <s xml:id="echoid-s6214" xml:space="preserve">Quemadmodum enim dextra parte fanum eſt Veneris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6215" xml:space="preserve">fons ſupraſcriptus, ita in ſini-
                <lb/>
              ftro cornu Regia domus, quam Rex Mauſolusad ſuam rationem collocauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s6216" xml:space="preserve">Conſpicitur enim ex ea
                <lb/>
              ad dextram partem forum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6217" xml:space="preserve">portus, mœniumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6218" xml:space="preserve">tota definitio, ſub ſiniſtra ſecretusſub momtibus la-
                <lb/>
              tens portus, ita ut nemo poſsit, quid in eo geratur, aſpicere, nec ſcire, ut Rex ipſe de ſua domo remi-
                <lb/>
              gibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6219" xml:space="preserve">militibus ſine ullo ſciente, quæ opus eſſent imperaret. </s>
              <s xml:id="echoid-s6220" xml:space="preserve">Itaque poſt mortem Mauſoli, Artemi-
                <lb/>
              ſia uxoreeius regnante, Rhodij indignantes mulierem imperare ciuitatibus Cariæ totius, armata claſ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.099-03" xlink:href="note-514.01.099-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ſe profectiſunt, utid regnum occuparent. </s>
              <s xml:id="echoid-s6221" xml:space="preserve">Tum Artemiſiæ cum eſſet id renunciatum, ineo portuab-
                <lb/>
              ſtruſam claſſem, celatis remigibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6222" xml:space="preserve">epibatis, (idest claßiarijs militibus) comparatis, reliquos autem
                <lb/>
              ciues in muro eſſeiuſsit. </s>
              <s xml:id="echoid-s6223" xml:space="preserve">Cum autem Rhodij ornatam claſsem in portum maiorem expoſuiſſent, plau-
                <lb/>
              ſum iuſsitab muro his darent, polliceriq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6224" xml:space="preserve">ſeoppidum tradituros. </s>
              <s xml:id="echoid-s6225" xml:space="preserve">quicum penetraſſent intra murum,
                <lb/>
              relictis nauibus inanibus, Artemiſia repente foſſa facta in pelagus eduxit claſſem exportu minore, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6226" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ita inuecta eſt in maiorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s6227" xml:space="preserve">expoſitis autem militibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6228" xml:space="preserve">remigibus, claſlem Rhodiorum inanem abdu
                <lb/>
              xit in altum. </s>
              <s xml:id="echoid-s6229" xml:space="preserve">Ita Rhodij non habentes, quòſe reciperent in medio concluſi, in ipſoforo ſunt truci-
                <lb/>
              dati: </s>
              <s xml:id="echoid-s6230" xml:space="preserve">ita Artemiſia, in nauibus Rhodiorum ſuis militibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6231" xml:space="preserve">remigibus impoſitis Rhodum eſt profe-
                <lb/>
              cta. </s>
              <s xml:id="echoid-s6232" xml:space="preserve">Rhodij autem cum proſpexiſſent ſuas naues laureatas uenire, opinantes ciues uictores reuerti,
                <lb/>
              hoſtes receperunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s6233" xml:space="preserve">Tunc Artemiſia Rhodo capra, principibus occiſis, trophæum in urbe Rhodo ſuæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.099-04" xlink:href="note-514.01.099-04a" xml:space="preserve">40</note>
              uictoriæ conſtituit, æneasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6234" xml:space="preserve">duas ſtatuas fecit, unam Rhodiorum ciuitatis, alteram ſuæ imaginis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6235" xml:space="preserve">
                <lb/>
              iſtam figurauit Rhodiorum ciuitati ſtigmata imponentem. </s>
              <s xml:id="echoid-s6236" xml:space="preserve">poſtea autem Rhodij religione impediti,
                <lb/>
              (quod nefas eſt trophæa deidcata remoueri) circa eum locum ædificium ſtruxerunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6237" xml:space="preserve">id erecta Gra-
                <lb/>
              ia ſtatione texerunt, nequis poſſet aſpicere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6238" xml:space="preserve">idabaton uocitari iuſſerunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s6239" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6240" xml:space="preserve">Digreſſus eſt Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s6241" xml:space="preserve">hiſtoriæ non ignarus, ut delectaret nos. </s>
              <s xml:id="echoid-s6242" xml:space="preserve">Artemiſia Mauſolum uirum, ut ait Aul. </s>
              <s xml:id="echoid-s6243" xml:space="preserve">Gel.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s6244" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s6245" xml:space="preserve">decimo amaſſe fertur ſupra omnes amorum fabulas, ultraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6246" xml:space="preserve">affectionis humanæ fidem, nam luctu, atque
                <lb/>
              deſiderio mariti flagrans oſſa, cineremq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6247" xml:space="preserve">eius miſta odoribus contuſa in pulueris faciem aquæ indidit, ebibitq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6248" xml:space="preserve">
                <lb/>
              multaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6249" xml:space="preserve">alia uiolenti amoris indicia feciſſe dicitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6250" xml:space="preserve">certamen apud Mauſoli ſepulchrum laudibus mariti di-
                <lb/>
              cendis fecit, poſuitq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6251" xml:space="preserve">præmia pecuniæ, aliarumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6252" xml:space="preserve">rerum bonarum ampliſſima: </s>
              <s xml:id="echoid-s6253" xml:space="preserve">eo certamine Theopompum ui-
                <lb/>
              ciſſe iudicatum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s6254" xml:space="preserve">cum Theodectes, Naucrites, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6255" xml:space="preserve">Iſocrates in eo certauerint. </s>
              <s xml:id="echoid-s6256" xml:space="preserve">ſed nos adrem.</s>
              <s xml:id="echoid-s6257" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6258" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Cvm</emph>
              ergo tam magna potentia reges non contempſerint lateritiorum parietum ſtructuras, quì-
                <lb/>
              bus & </s>
              <s xml:id="echoid-s6259" xml:space="preserve">uectigalibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6260" xml:space="preserve">præda ſæpius licitum fuerat, non modo cæmentitio, aut quadrato ſaxo ſed etiã
                <lb/>
              marmoreo habere, non puto oportereimprobari, quæ è lateritia ſunt ſtructura facta ædificia, dum-
                <lb/>
              modo rectè ſint perfecta.</s>
              <s xml:id="echoid-s6261" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6262" xml:space="preserve">Non improbari, immo maximè commendari lateritia opera debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s6263" xml:space="preserve">ſed quid eſt, quod in urbenon fiebant,
                <lb/>
              cauſam reddit Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s6264" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6265" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Sed</emph>
              id genus quid ita a populo Romano in urbe fieri non oporteat , exponam. </s>
              <s xml:id="echoid-s6266" xml:space="preserve">quæq́ ſint eius
                <lb/>
              rei cauſæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6267" xml:space="preserve">rationesnon prætermittam. </s>
              <s xml:id="echoid-s6268" xml:space="preserve">Leges publicæ non patiuntur maiores craſsitudines, quàm
                <lb/>
              ſeſquipedales conſtituiloco communi, cæteri autem parietes ne ſpatia anguſtiora fierent, eadem
                <lb/>
              craſsitudine collocantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6269" xml:space="preserve">lateritij uero (niſi diplinthij aut triplinthij, fuerint) ſeſquipedali craſsitudi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.099-06" xlink:href="note-514.01.099-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>