Besson, Jacques, Theatrum oder Schawbuch allerley Werckzeug und Rüstungen

Table of figures

< >
[71] Die 22. Figur.Nidergang. Winckel gegen Mittnacht. Auffgang. Winckel gegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckel gegen Mittag. Mittags Liny. Mittag Winckel gegen Auffgang.
[Figure 72]
[Figure 73]
[74] Die 23. Figur.Mitenacht. Winckel gegen Nidergang. Auffgang. Winckel gegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckel gegen Mittag. Mittags Liny. Mittag. Winckel gegen Auffgang.
[Figure 75]
[Figure 76]
[77] Die 24. Figur.Mittnacht. Winckel gegen Nidergang. Auffgang. Winckel gegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckel gegen Mittag. Mittags Liny. Mittag. Winckel gegen Auffgang.
[Figure 78]
[Figure 79]
[80] Die 25. Figur.Nidergang. Winckelgegen Mittnacht. Auffgang. Winckelgegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckelgegen Mittag. Mittags Liny Mittag. Winckelgegen Auffgang.
[Figure 81]
[Figure 82]
[83] Die 26. Figur.Nidergang. Winckelgegen Mittnacht. Auffgang. Winckelgegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckelgegen Mittag. Mittags Liny Mittag. Winckelgegen Auffgang.
[Figure 84]
[85] Die 27. Figur.Mittnacht. Winckelgegen Nidergang. Auffgang. Winckelgegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckelgegen Mittag. Mittags Liny Mittag. Winckelgegen Auffgang.
[Figure 86]
[Figure 87]
[88] Die 28. Figur.Mittnacht. Winckelgegen Nidergang. Auffgang. Winckelgegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckelgegen Mittag. Mittags Liny. Mittag. Winckelgegen Auffgang.
[Figure 89]
[Figure 90]
[91] Die 29. Figur.Nidergang. Winckelgegen Mittnacht. Auffgang. Winckelgegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckelgegen Mittag. Mittags Liny Mittag. Winckelgegen Auffgang.
[Figure 92]
[Figure 93]
[94] Die 30. Figur.Nidergang. Winckel gegen Mittnacht. Auffgang. Winckel gegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckel gegen Mittag. Mittags Liny Mittag. Winckel gegen Auffgang.
[Figure 95]
[96] Die 31. Figur.Mittnacht. Winckel gegen Nidergang. Auffgang. Winckel gegen Mittnacht. Nidergangs Liny Auffgangs Liny. Nidergang. Winckel gegen Mittag. Mittags Liny. Mittag. Winckel gegen Auffgang.
[Figure 97]
[Figure 98]
[99] Die 32. Figur.Mittnacht. Winckel gegen Nidergang. Auffgang. Winckel gegen Mittnacht. Nidergangs Liny. Auffgangs Liny. Nidergang. Winckel gegen Mittag. Mittags Liny. Mittag. Winckel gegen Auffgang.
[Figure 100]
< >
page |< < of 136 > >|
70 92[Figure 92]
Des Authoris Propoſition zu der
Treyſſıgſten Figur.
Ein new künſtlich/ vnd zuv or nimals geſehenes Werck/ mit welchem/ durch wenig Menſchen/ groſſe
Seulen vngehewres Laſts/ auß den Steinbruchen können gezogen/ vnd hernach zu Königlichen/
ewigen Palläſten vnd Gebewen/ gebraucht werden.
Erklerung zur Treyſſigſten Figur.
ALle macht dieſer Machine ligt an den abgewechſelten Haſpeln. Dannes ſein alhie trey
Haſpel/ an welchen ſich das Sell alſo auffwindet/ daß deſſen ende an den Haſpen gegen Mittag
bleibt.
Damit du aber die ſach beſſer verſteheſt/ ſolleſtu diß in acht haben. Der Stein den man fort-
führen ſoll/ ligt gegen Mitternacht auff runden Waltzen/ die doch an einer Art wie ein Rad vmbge-
hen.
Fornen an diſen Waltzen vnd derſelben Rüſiung/ iſt ein Haſpel: darnach gegen Mittag/ gleich
an der Mittagsliny/ iſt widrumb ein andrer Haſpel/ an welchem ſein die ende der Seiſer/ deß erſten
Haſpes. Diſer aber muß vnbeweglich ſein/ wie auch der in der mitte/ welcher 13 Part. ferr von jhm
ſtehet/ vnd an demſelben ſein die andern ende/ der obberührten Seiler.
Diſen zweyen/ ſo die laſt oder den Stein zu ſich
ziehen/ thut der erſte groſſe hülff.
Dann dieweil das Seil an jhme ſich auffwicklet/ hilfft er den andern beyden Haſpeln/
daß ſie dje Laſt oder den Stein/ leichtlich herzu ziehen:
welches du im Werek erfahren wirſt.
Zuſatz.
EIne beſtendige vnd gleichförmige bewegung zweyer oder treyer Haſpel/ mehret im ziehen die macht der bewegung
ſo ſehr/ daß ſich drüber zuverwundern/ der geſtalt/ daß die krafft verſelben offt nicht allein zweyfeltig/ ſonder wol
hundertfeltig ſo groß wirdt.
Es ligt aber der Stein/ oder das gegenwertige Capital/ daß man fortführen ſolle/
nicht ohne mittel auff den Waltzen/ ſonder ligt auff einem gebretterten Boden/ der von den Waltzen getragen wirdt.

Derſelben Waltzen ſein trey vnd werden an jhren Angeln/ die durch die/ von dem gebretterten Tabulat der Boden/
herab reichenden Ring herdurch gehen/ vnd von jhnen gehalten werden/ fortgewaltzet:
Welehes dann darumb geſchi-
het/ auff daß nicht vonnöten ſey/ mit den Waltzen für vnd für abzuwechſeln.
Die zwen Haſpel aber/ nemblich der mitt-
ler/ vnd der gegen Mittag/ ſtehen beyde an zweyen/ auff Waltzen ligenden Tabulaten oder Böden/ die ebner maſſen
wie der vorige zugerichtet ſein/ ohn allein daß ſie von den zwerchhöltzern/ die man ſihet vberzwerch auff den ſeiten herab
gehen/ feſt in die Erden angehefftet werden.
An dem mittlern Haſpel/ ſein die letzten ende der Seil angebunden/ wele
Seiler winden ſich hernach vmb den Haſpel/ der am nechſten bey der Mittagliny ſtehet/ doch alſo/ daß ſie ferner zu
dem Haſpel/ der an dem/ auff Waltzen ligenden/ vnd Laſt tragenden Tabulat iſt/ reichen/ vnd an demſelben ſich auff
wicklen:
vnd wann ſie alda trey mal herumb ſich gewunden haben/ kommen ſie widerumb zu dem mittlern Haſpel/ an
dem ſie ſich enden.
So nun die Seil auff diſe weiß zugerichtet ſein/ vnnd der Haſpel der gegen Mittag ſtehet/ gezogen
wirdt/ ziehet er (weil er vnbeweglich ſtill ſtehet) das Capital oder die Laſt ſo vil zu ſich/ ſo vil er von dem Seil auff windet.

Gleicher geſtalt zeucht auch der mittler Haſpel die Laſt zu ſich.
Vnd diſer zweyer zugleich ziehender Haſpel gewalt/
wirdt von dem tritten/ der bey der Laſt iſt/ hefftig gemehret/ dann wann derſelbe gezogen wirdt/ wil er den erſten Haſpel
zu ſich ziehen/ der doch vnbeweglich iſt/ vnd hingegen jhne nicht weniger/ wie jetzt geſagt/ zu ſich zeucht.
Daher dann die
groſſe Laſt durch diſe hefftige bewegung leicht durch wenig Menſchen fortgerucket wirdt/ die ſonſten jhrer vil mit an-
dern Inſtrumenten/ vnd Rüſtungen kaum ein wenig ſolten bewegen können.
93[Figure 93]

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index