Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.60.] Proœmium.
[1.61.] De ſacrarum Aedium compoſitione , & ſymmetrijs, & corpo-ris humani menſura. # Cap. I.
[1.62.] TABVLASEX QVANTITATVM Proportione respondentivm.
[1.63.] De quinque Aedium ſpeciebus. # Cap. II.
[1.64.] De fundationibus, & columnis, atque earum ornatu, & epiſtylijs, tam in locis ſolidis quàm in congeſtitijs. # Cap. III.
[1.65.] M. VITR V VII DE ARCHITECTVRA LIBER QVARTVS.
[1.66.] Proœmium.
[1.67.] De tribus generibus columnarum, earum{q́ue} origine, & in-uentione. # Cap. I.
[1.68.] De ornamentis columnarum: # Cap. II.
[1.69.] De ratione Dorica. # Cap. III.
[1.70.] De interiore Cellarum, & Pronai diſtributione. # Cap. IIII.
[1.71.] De ædibus constituendis ſecundum regionem. # Cap. V.
[1.72.] De ostiorum, & antepagmentorum ſacrarum ædium rationibus. # Cap. VI.
[1.73.] De Tuſcanicis rationibus ædium ſacrarum. # Cap. V II.
[1.74.] De aris Deorum or dinandis. # Cap. VIII.
[1.75.] Finis Quarti Libri.
[1.76.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER QVINTVS. Proœmium.
[1.77.] De foro, eius{q́ue} diſpoſitione. # Cap. I.
[1.78.] De Aerario, carcere, & curia ordinandis. # Cap. II.
[1.79.] De Theatro, eius ſalubri conſtitutione. # Cap. III.
[1.80.] De Harmonia ſecundum Aristoxeni traditio-nem. # Cap. IIII.
[1.81.] Sequens diagramma ostendit, quæ hactenus a Vitruuio, & a nobis dicta ſunt.
[1.82.] De Theatris uaſis # Cap. V.
[1.83.] De conformatione theatri facienda. # Cap. VI.
[1.84.] THEATRI LATINORVM VESTIGIVM.
[1.85.] De tecto porticus Theatri. Cap. Vll.
[1.86.] De tribus ſcenarum generibus. Cap. VIII.
[1.87.] De porticibus poſt ſcenam, & ambulationibus. Cap. IX.
[1.88.] De balnearum diſpoſitionibus, & partibus. Cap. X.
[1.89.] De palæſtrarum ædiificatione, & xyſtis.#Cap.#XI.
< >
page |< < (140) of 412 > >|
172140LIBER
Item intercolumnia tria, quæ erunt inter antas, & columnas pluteis marmoreis, ſiue exinteſti.
no opere factis intercludantur, ita uti fores habeant, per quas itinera pronao fiant.
Non modo tria, ſed quinque intercolumnia inter eas antas eſſe poſſunt, quemadmodum in hyphetro gene-
re.
hæc intercolumnia in reliquis generibus tria ſunt, quoniam duplex, aut ſimplex porticus non connume-
ratur.
inter hæc igitur intercolumnia marmorea, aut lignea ſepta collocabantur, quæ pluteos uocat Vitr. non
erant autem altiores plutei, quàm podium, de quo ſupra.
fores autem habebant, per quas aditus in pronaum
patebat.
Itemſi maior erit latitudo, quàm pedes 40. columnæ contra regiones columnarum, quæ in-
ter antas ſunt, introrſus collocentur, &
eæ altitudinem habeant æque, quàm quæ ſunt in fronte.
1110
Amplitudo frontis ædium, qualis ea eſt, quæ exaſtyli, aut octaſtyli, & decaſtyli, requirit, ut addantur co-
lumnæ contra regiones earum columnarum, quæ introrſus erant inter antas, nam firmitas hoc poſtulat.
qua-
re hoc loco id præcipit Vitr.
addit autem, & columnas eas tam altas eſſe, quàm quæ ſunt in fronte, ſed craſ-
ſas minus.
Crassitvdines autem earum extenuentur his rationibus, uti ſi octaua parte erunt, quæ
ſunt in fronte, hæ fiant nouem partes.
# Atque hæc huius ratio eſt ab optice deſumpta.
In concluſo enim aere ſi quæ extenuatæ erunt, non diſcernentur; ſin autem uidebuntur graci-
liores cum exterioribus fuerint ſtriæ 24.
in his faciendæ erunt 28. aut 32. Ita quod detrahitur de cor-
pore ſcapi, ſtriarum numero adiecto, adaugebitur ratione, quo minus uidebitur, &
ita exæ quabitur di
ſpari ratione columnarum craſsitudo.
Hoc autem efficit ea ratio quod oculus plura, & crebiora ſigna
2220 tangendo, maiore uiſus circuitione peruagatur.
namque ſi duæ columnæ æque craſſæ lineis circumme
tientur, e quibus una ſit non ſtriata, &
altera ſtriata, & circa ſtrigium caua, & angulos ſtriarum linea
corpora tangat, tametſi columnæ æque craſſæ fuerint;
lineæ, quæ circundatæ erunt, non erunt æ qua-
les, quod ſtriarum, &
ſtrigium circuitus maiorem efficiet lineæ longitudinem. ſin autem hoc ita uide
bitur, non eſt alienum in anguſtis locis, &
in concluſo ſpatio graciliores columnarum ſymmetrias in
opere conſtituere, cum habeamus adiutricem ſtriarum temperaturam.
Interiores columnas graciliores exterioribus fieri debere probat Vitr. nam quemadmodum angulares co-
lumnas craßiores medianis uoluit eſſe libro ſuperiori, quoniam aer circum circa demere uidetur de earum craſ
ſitudine;
ita interiores, a quibus nil demit aer, ſubtiliores eſſe iubet exterioribus. Ita enim ratione hæ illis æ-
quabuntur, cum aer ab exterioribus demat id, quod ratio ab interioribus ademit.
neque ſolum extenuando
columnas interiores æquat eas exterioribus, ſed etiam ſtriarum numerus, nam quo plures ſunt, eo craſſior co-
3330 lumna uidetur;
nam columna, quæ plures strias habet, plures quoque terminos uiſus habet; nam ſi æque craſ-
ſæ columnæ lino circundentur, &
in angulis, & in cauis, plus lini abſumetur in ea, quæ plures ſtrias habebit,
quàm in ea, quæ pauciores.
quod experientia docet. ſtriarum itaque numero æquantur columnæ.
Ipsivs autem cellæ parietum craſsitudinem pro rata parte magnitudinis fieri oportet, dum an-
tæ eorum craſsitudinibus columnarum ſint æquales, &
ſi extructi futuri ſint, quàm minutiſsimis cæ-
mentis recte ſtruantur.
ſin autem quadrato ſaxo, aut marmore, maxime modicis, paribusq́; uidetur eſ-
ſe faciendum;
quod media coagmenta medij lapides continentes firmiorem facient omnis operis per-
fectionem.
Item circum coagmenta, & cubilia eminentes expreſsiones, graphicoteram efficient in
aſpectu delectationem.
Antætam craſſæ ſint, quàm columnæ; parietes aliquanto minus, pro vt ratio operis, item & oneris poſtu-
4440 labit.
Murus autem extruitur ſine cruſtis, aut lapideis cruſtis ornatur. Si extruitur, quàm minutißimis cæ-
mentis recte ſtruatur.
magis enim coagmentatur; ſi ornatur, aut lapide polito, aut rudi ornatur, ſed ut oble-
ctet, eminentes uideri debent expreſſiones in cubilibus, &
coagmentis, noſtri bugnas uocant. Lapides autem
quadrati uel parui, uel magni, æquis angulis, licet non pari a lateribus conſtant.
deijs, & de generibus stru-
cturæ dictum eſt ſupra volumine ſecundo.
De ædibus constituendis ſecundum regionem. # Cap. V.
AEdes autem ſacræ Deorum immortalium ad regiones, quas fpectare debent, ſic erunt
5550 conſtituendæ, ut ſi nulla ratio impedierit, liberaq́;
fuerit poteſtas ædis; ſignum, quod
erit in ara collocatum, ſpectet ad ueſpertinam cœli regionem;
uti qui adierint ad aram
immolantes, aut ſacrificia facientes, ſpectent ad partem cœli oriẽtis;
& ſimulacrum, quod
erit in æde, &
ita uota ſuſcipientes contueantur ædem, & orientem cœli, ipſaq́; ſimulacra uideantur
exorientia contueri ſupplicantes, &
ſacrificantes: quod aras omnes Deorum neceſſe eſſe uideatur ad
orientem ſpectare.
ſin autem loci natura interpellauerit, tunc conuertendæ ſunt earum ædium conſti-
tutiones, uti quàm plurima pars mœnium e templis Deorum conſpiciatur.
Item ſi ſecundum flumi-
na ædes ſacræ fient, ita uti Aegypto circa Nilum, ad fluminis ripas uidentur ſpectare debere;
ſimiliter
ſi circum uias publicas erunt, ędificia Deorum ita conſtituantur, uti prætereuntes poſsint reſpicere, &

in conſpectu ſalutationes facere.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index