262230LIBER
craſsitudine ea, qua ſubſtructio.
procurrant autem ab imo, per quam craſsitudo conſtituta ſuerit
ſubſtructionis, deinde contrahantur gradatim, ita uti ſumman habeant prominentiam, quanta ope-
ris eſt craſsitudo. præterea introrſus contra terrenum, uti dentes coniuncti muro ſerratim, uti ſinguli
dentes ab muro tantum diſcedant, quanta altitudo futura erit ſubſtructionis. Craſsitudinis autem
habeant dentium ſtructuræ uti muri. Item in extremis angulis cum receſſum ſuerit ab interiore an-
gulo, ſpatio altitudinis ſubſtructionis in utranque partem ſignetur, & ab his ſignis diagnoios ſtructu.
ra collocetur, & ab ea media altera coniuncta cum angulo muri. Ita dentes, & diagoniæ ſtructurę non
patientur tota ui premere murum, ſed diſsipabunt retinendo impetum congeſtionis.
ſubſtructionis, deinde contrahantur gradatim, ita uti ſumman habeant prominentiam, quanta ope-
ris eſt craſsitudo. præterea introrſus contra terrenum, uti dentes coniuncti muro ſerratim, uti ſinguli
dentes ab muro tantum diſcedant, quanta altitudo futura erit ſubſtructionis. Craſsitudinis autem
habeant dentium ſtructuræ uti muri. Item in extremis angulis cum receſſum ſuerit ab interiore an-
gulo, ſpatio altitudinis ſubſtructionis in utranque partem ſignetur, & ab his ſignis diagnoios ſtructu.
ra collocetur, & ab ea media altera coniuncta cum angulo muri. Ita dentes, & diagoniæ ſtructurę non
patientur tota ui premere murum, ſed diſsipabunt retinendo impetum congeſtionis.
Nil prodeſſet poſtes liminibus ſupponere, parietes fornicari, arcus cuneatim ducere, ſuperiora ad perpen-
diculum inferiorum reſpondere, inferiora eſſe craſſiora ſuperioribus, ſtructuras nullas babere proclinationes,
niſi ſubſtructio & fundatio rectè facta poſſet tot onera ſuſtinere: quare maximam curam ſubſtructionis ha-
bendam monet Vitr. atque ea de cauſa præcipue, quoniam terræ congeſtio infinita uitia facere ſolet, quibus
medendum eſt quam primum, & prouidendum ante quàm periculum ruinæ immineat. probat autem ab ipſa
terræ natura uitia fieri poſſe, terra enim alio pondere per æſtatem, alio per hyemem eſſe ſolet; œstate enimfic-
citate coacta leuior eſt; per byemem autem imbrium bumorem recipiens, & pondere, & amplitudine creſcit,
unde cum ampliorem locum requirat, contineaturq; ſtructurarum ſeptionibus, ſi pondus, & amplitudo eius
præualet, diſrumpit, & extrudit ſtructurarum ſepta, unde quicquid ſuperſtruitur, neceſſariò ruit, cum ſuſti-
neri ab extruſa ſubſtructione non poßit. imaginemur igitur aream quadratam, in qua ſit ædificandum, primo
prouidendum est in ſubstructione, ut eius structura pro amplitudine congeſtionis craſſa fiat. circundabit
igitur ſubstructio aream uniuerſam, & partes areæ ſecundum partium ædificij diſpoſitionem, & uestigium om-
nium membrorum deformabit, tunc conſiderandum eſt ſeptionem ſtructuræ ab exterioribus frontibus, & ab
interioribus partibus eſſe muniendam, ita ut duplici uitio, quod poteſt fieri ex terræ congeſtione, amplitudine,
& pondere, prouideatur. Neigitur amplitudo terræ diſrumpat, & extrudat ſtructuræ ſeptionem, & am-
bitum areæ ſubstructione fundatum, pro frontibus, & ab exteriore parte anterides, quas nos contrafortes,
& ſperones dicimus, Græci uerò eriſmata uocant, unà ſtruantur. harum officium eſt obniti muris, ne extru-
dantur ab creſcente, & intumeſcente terreno. pedes eriſmatum, ſeu anteridum tantum procurrere debent,
ab imo, quantum craſſitudo ſubstructionis est ſutura. Gradatim uero contrabantur uſque ad ſummam ſub-
ſtructionem, ita ut cum ſubſtructionis ſummitate conueniant, efficiantq́; quaſi trigonum rectangulum, cu-
ius ſubtenſa ſit ab extremo pede ad ſummam ſubstructionem. diſtent uero inter ſe anterides tanto ſpatio,
quanto altitudo ſubſtructionis est futura, atque ita prouiſum erit, ne amplitudo terræ diſrumpat, & extrudat
structureæ ſeptionem. Ne autem pondus congeſtionis, murorumq́; premat inferiores ſtructuras, ita ut diſſi-
pentur, ſic erit faciendum. conſideretur ſtructuræ iam dicta ſeptio. habet illa angulos introrſus iuxta diſpo-
ſitionem parietum. habet & partes uerſus aream reſpicientes, & in ea terræ congeſtio eſt, quare introrſus
contra terenum struendi ſunt dentes coniuncti muro ad modum ſerræ, quemadmodum libro primo cap. 5. ex-
poſuimus, tantum uero ſinguli dentes ab muro diſcedere debent, quanta altitudo erit ſub ctructionis, ſint autẽ
tam craſſi, uti muri. cæterum uti hi dentes contineantur, & firmitatis initium habeant, recedendum est ab in-
terioribus angulis, & oppoſitis tanto ſpatio, quanto erit altitudo ſubstructionis, & in utranq; partem ſignum
faciendum est in terminis receſſionis, & ab bis ſignis diagonios ſtructura collocetur, hoc erit intium firmitatis,
& colligationis dentium, modo ab ea ſtructura media altera ſit coniuncta cum angulo muri. Ita dentes, &
diagoniæ ſtructuræ non patientur tota ui premere murum, ſed diſſipabunt retinendo impetum congestionis, hoc
quoque libro primo dixit cap. 5. cum enim ſic erit factum, tunc ita oneris terreni magnitudo diſtributa in
paruas partes, neque uni uerſa pondere premens, poterit ulla ratione extrudere muri ſubſtructiones.
diculum inferiorum reſpondere, inferiora eſſe craſſiora ſuperioribus, ſtructuras nullas babere proclinationes,
niſi ſubſtructio & fundatio rectè facta poſſet tot onera ſuſtinere: quare maximam curam ſubſtructionis ha-
bendam monet Vitr. atque ea de cauſa præcipue, quoniam terræ congeſtio infinita uitia facere ſolet, quibus
medendum eſt quam primum, & prouidendum ante quàm periculum ruinæ immineat. probat autem ab ipſa
terræ natura uitia fieri poſſe, terra enim alio pondere per æſtatem, alio per hyemem eſſe ſolet; œstate enimfic-
citate coacta leuior eſt; per byemem autem imbrium bumorem recipiens, & pondere, & amplitudine creſcit,
unde cum ampliorem locum requirat, contineaturq; ſtructurarum ſeptionibus, ſi pondus, & amplitudo eius
præualet, diſrumpit, & extrudit ſtructurarum ſepta, unde quicquid ſuperſtruitur, neceſſariò ruit, cum ſuſti-
neri ab extruſa ſubſtructione non poßit. imaginemur igitur aream quadratam, in qua ſit ædificandum, primo
prouidendum est in ſubstructione, ut eius structura pro amplitudine congeſtionis craſſa fiat. circundabit
igitur ſubstructio aream uniuerſam, & partes areæ ſecundum partium ædificij diſpoſitionem, & uestigium om-
nium membrorum deformabit, tunc conſiderandum eſt ſeptionem ſtructuræ ab exterioribus frontibus, & ab
interioribus partibus eſſe muniendam, ita ut duplici uitio, quod poteſt fieri ex terræ congeſtione, amplitudine,
& pondere, prouideatur. Neigitur amplitudo terræ diſrumpat, & extrudat ſtructuræ ſeptionem, & am-
bitum areæ ſubstructione fundatum, pro frontibus, & ab exteriore parte anterides, quas nos contrafortes,
& ſperones dicimus, Græci uerò eriſmata uocant, unà ſtruantur. harum officium eſt obniti muris, ne extru-
dantur ab creſcente, & intumeſcente terreno. pedes eriſmatum, ſeu anteridum tantum procurrere debent,
ab imo, quantum craſſitudo ſubstructionis est ſutura. Gradatim uero contrabantur uſque ad ſummam ſub-
ſtructionem, ita ut cum ſubſtructionis ſummitate conueniant, efficiantq́; quaſi trigonum rectangulum, cu-
ius ſubtenſa ſit ab extremo pede ad ſummam ſubstructionem. diſtent uero inter ſe anterides tanto ſpatio,
quanto altitudo ſubſtructionis est futura, atque ita prouiſum erit, ne amplitudo terræ diſrumpat, & extrudat
structureæ ſeptionem. Ne autem pondus congeſtionis, murorumq́; premat inferiores ſtructuras, ita ut diſſi-
pentur, ſic erit faciendum. conſideretur ſtructuræ iam dicta ſeptio. habet illa angulos introrſus iuxta diſpo-
ſitionem parietum. habet & partes uerſus aream reſpicientes, & in ea terræ congeſtio eſt, quare introrſus
contra terenum struendi ſunt dentes coniuncti muro ad modum ſerræ, quemadmodum libro primo cap. 5. ex-
poſuimus, tantum uero ſinguli dentes ab muro diſcedere debent, quanta altitudo erit ſub ctructionis, ſint autẽ
tam craſſi, uti muri. cæterum uti hi dentes contineantur, & firmitatis initium habeant, recedendum est ab in-
terioribus angulis, & oppoſitis tanto ſpatio, quanto erit altitudo ſubstructionis, & in utranq; partem ſignum
faciendum est in terminis receſſionis, & ab bis ſignis diagonios ſtructura collocetur, hoc erit intium firmitatis,
& colligationis dentium, modo ab ea ſtructura media altera ſit coniuncta cum angulo muri. Ita dentes, &
diagoniæ ſtructuræ non patientur tota ui premere murum, ſed diſſipabunt retinendo impetum congestionis, hoc
quoque libro primo dixit cap. 5. cum enim ſic erit factum, tunc ita oneris terreni magnitudo diſtributa in
paruas partes, neque uni uerſa pondere premens, poterit ulla ratione extrudere muri ſubſtructiones.
Qvemad modvm opera ſine uitijs oporteat conſtitui, &
uti caueatur incipiẽtibus expoſui.
namq́;
de regulis, aut tignis, aut aſſeribus immutandis, non eadem eſt cura, quemadmodum de his, quod ea
quamuis ſint uitioſa faciliter mutantur. Ita quę nec ſolida quidem putantur eſſe, quibus rationibus
hæc poterunt eſſe ſirma, & quemadmodum in ſtituantur, expoſui.
de regulis, aut tignis, aut aſſeribus immutandis, non eadem eſt cura, quemadmodum de his, quod ea
quamuis ſint uitioſa faciliter mutantur. Ita quę nec ſolida quidem putantur eſſe, quibus rationibus
hæc poterunt eſſe ſirma, & quemadmodum in ſtituantur, expoſui.
Sunt uitia, quæ præcauere incipientes debent, ſunt &
quæ factis iam operibus emendantur.
de ijs quæ præ-
caueri debent, maxime curandum est, ante quàm incipiamus, nam poſtea nullam habent medellam. Deillis
uerò, quæ iam factis operibus aliqua de cauſa fiunt, quàm facillime mutantur, non eadẽ eſt habenda cura. in
promptu enim eſt tignorum, aſſerumq́; mutatio, aliarumq́ rerum refectio, ut quotidianus uſus docet, quoniã
uerò, ut initio diximus, res primo ſunt, deinde ornantur, ornari enim quod non eſt, nibil poteſt. ideo poſitis iam
rebus ædificijsq́; ſecundum genera quæq́ue ſua ad eorum ornamenta ueniendum eſt, ne uero aliquid deſidere-
tur, pauca quædam de refectionibus, & emendationibus dicemus in fine huins libri, ne uero diſtributionis im-
memor in priuatis ædificijs uideatur eſſe Vitru. monet nos hoc mode, quemadmodum primo libro & alibi
etiam fecit.
caueri debent, maxime curandum est, ante quàm incipiamus, nam poſtea nullam habent medellam. Deillis
uerò, quæ iam factis operibus aliqua de cauſa fiunt, quàm facillime mutantur, non eadẽ eſt habenda cura. in
promptu enim eſt tignorum, aſſerumq́; mutatio, aliarumq́ rerum refectio, ut quotidianus uſus docet, quoniã
uerò, ut initio diximus, res primo ſunt, deinde ornantur, ornari enim quod non eſt, nibil poteſt. ideo poſitis iam
rebus ædificijsq́; ſecundum genera quæq́ue ſua ad eorum ornamenta ueniendum eſt, ne uero aliquid deſidere-
tur, pauca quædam de refectionibus, & emendationibus dicemus in fine huins libri, ne uero diſtributionis im-
memor in priuatis ædificijs uideatur eſſe Vitru. monet nos hoc mode, quemadmodum primo libro & alibi
etiam fecit.
Qvibvs autem copiarum generibus oporteat uti, non eſt Architecti poteſtas, ideo quod non in
omnibus locis omnia genera copiarum naſcuntur, uti in proximo uolumine eſt expoſitum. Præterea
in domini eſt poteſtate utrum lateritio, aut cæmentitio, an ſaxo uelit ædificare.
omnibus locis omnia genera copiarum naſcuntur, uti in proximo uolumine eſt expoſitum. Præterea
in domini eſt poteſtate utrum lateritio, aut cæmentitio, an ſaxo uelit ædificare.
Quemadmodum orator a cliente ſingrapha, conuentiones, testes, &
res alias habere debet, quas poſtea
in ordinem probationum ponit, auget, ornatq́; ex artis præceptis, nec in ſua eſt poteſtate res eſſicere, quæ
in ordinem probationum ponit, auget, ornatq́; ex artis præceptis, nec in ſua eſt poteſtate res eſſicere, quæ
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib