Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
221
221 (189)
222
222 (190)
223
223 (191)
224
224 (192)
225
225 (193)
226
226 (194)
227
227 (195)
228
228 (196)
229
229 (197)
230
230 (198)
< >
page |< < (196) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div506" type="section" level="2" n="86">
            <pb o="196" file="514.01.228" n="228" rhead="LIBER"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div513" type="section" level="2" n="87">
            <head xml:id="echoid-head90" style="it" xml:space="preserve">De porticibus poſt ſcenam, & ambulationibus.
              <lb/>
            Cap. IX.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14692" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">POst</emph>
              Scenam porticus ſunt conſtituendæ, uti cum imbres repẽtini ludos interpellauerint
                <lb/>
              habeat populus, quo ſe recipiat ex theatro. </s>
              <s xml:id="echoid-s14693" xml:space="preserve">Choragiaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14694" xml:space="preserve">laxamentum habeant ad chorum
                <lb/>
              parandum, uti ſunt porticus Pompeianæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s14695" xml:space="preserve">itemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14696" xml:space="preserve">Athenis porticus Eumenici, patrisq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14697" xml:space="preserve">Liberi fanum:</s>
              <s xml:id="echoid-s14698" xml:space="preserve">Et exeuntibus e theatro ſiniſtra parte odeum, quod A thenis Pericles colum
                <lb/>
              nis lapideis diſpoſuit, nauiumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14699" xml:space="preserve">malis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14700" xml:space="preserve">antennis e ſpolijs Perſicis pertexit. </s>
              <s xml:id="echoid-s14701" xml:space="preserve">Idem autem incenſum
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.228-01" xlink:href="note-514.01.228-01a" xml:space="preserve">10</note>
              Mithridatico bello Rex Ariobarzanes reſtituit. </s>
              <s xml:id="echoid-s14702" xml:space="preserve">Smyrnæ ſtrategeum. </s>
              <s xml:id="echoid-s14703" xml:space="preserve">Trallibus porticus ex utraq;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14704" xml:space="preserve">parte (ut ſcenę) ſupra ſtadium, cæterisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14705" xml:space="preserve">ciuitatibus, quæ diligentiores habuerunt Architectos.</s>
              <s xml:id="echoid-s14706" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14707" xml:space="preserve">Poſtquam ſedes ad uidendum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14708" xml:space="preserve">ad audiendum ſpectatoribus accommodauit, theatrumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14709" xml:space="preserve">conformauit
                <lb/>
              aptum ad actores, muſicosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14710" xml:space="preserve">tum Græcis, tum Latinis moribus, diſtribuitq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14711" xml:space="preserve">aditus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14712" xml:space="preserve">ſcalaria, porticusq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14713" xml:space="preserve">in ſummo theatro: </s>
              <s xml:id="echoid-s14714" xml:space="preserve">nunc & </s>
              <s xml:id="echoid-s14715" xml:space="preserve">populum ea parte quærit accommodare, ut habeat quo ſe imbribus ſuperuenien-
                <lb/>
              tibus recipere poſſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14716" xml:space="preserve">etiam ut omnis ſcenicus apparatus loco amplo ſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14717" xml:space="preserve">commodo. </s>
              <s xml:id="echoid-s14718" xml:space="preserve">quare & </s>
              <s xml:id="echoid-s14719" xml:space="preserve">de portici-
                <lb/>
              bus poſt ſcenam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14720" xml:space="preserve">de ijs, quæ circa theatrum diſponuntur, præcepta tribuit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14721" xml:space="preserve">ſymmetrias exponit. </s>
              <s xml:id="echoid-s14722" xml:space="preserve">Præter
                <lb/>
              neceſſitatem ornamentum quoque addebant porticus tum ſacris ædibus, tum illuſtrium virorum domibus,
                <lb/>
              tum etiam publicis ædifiijs. </s>
              <s xml:id="echoid-s14723" xml:space="preserve">Choragia ſignificant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14724" xml:space="preserve">eos, qui ludorum inſtrumentum ſuppeditant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14725" xml:space="preserve">locum,
                <lb/>
              in quo totum inſtrumentum ponitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14726" xml:space="preserve">Solebant indumenta a choragis aſſumi, quæ ædiles præbendo locabant. </s>
              <s xml:id="echoid-s14727" xml:space="preserve">
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.228-02" xlink:href="note-514.01.228-02a" xml:space="preserve">20</note>
              Odeum erat quaſi puſillum theatrum, unde muſica certamina ſpectabantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14728" xml:space="preserve">Odea quatuor Romæ fuiſſe legit
                <lb/>
              Philander, unum in Auentino; </s>
              <s xml:id="echoid-s14729" xml:space="preserve">alterum inter Palatinum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14730" xml:space="preserve">Cælium ad metam ſudantem; </s>
              <s xml:id="echoid-s14731" xml:space="preserve">tertium prope thea
                <lb/>
              trum Pompei; </s>
              <s xml:id="echoid-s14732" xml:space="preserve">quartum Domitiani. </s>
              <s xml:id="echoid-s14733" xml:space="preserve">Odeum uero theatrum Athenis a Pericle ad oſtentationem muſicorum ex-
                <lb/>
              tructum eſſe ſertur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14734" xml:space="preserve">eſt etiam ibi prætoris curia. </s>
              <s xml:id="echoid-s14735" xml:space="preserve">Inſignes etiam porticus enumerat, ut a@ud eum eſt uidere.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14736" xml:space="preserve">Stratageum armamentarium eſt, in quo ſpolia hoſtium reponuntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s14737" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14738" xml:space="preserve">Circa theatra ſunt porticus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14739" xml:space="preserve">ambulationes, quę uidentur ita oportere, collocari, ut duplices ſint.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14740" xml:space="preserve">Non in altitudine, ſed in amplitudine duplices, ut ſequentia declarant.</s>
              <s xml:id="echoid-s14741" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14742" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Habeantqve</emph>
              exteriores columnas Doricas cum epiſtylijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14743" xml:space="preserve">ornamentis ex ratione modulatio
                <lb/>
              nis Doricæ perſectas. </s>
              <s xml:id="echoid-s14744" xml:space="preserve">Latitudines autem earum ita oportere ſieri videntur, uti quanta altitudine co-
                <lb/>
              lumnæ fuerint exteriores, tan
                <unsure/>
              tam latitudinem habeant ab inſeriore parte columnarum extremarum
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.228-03" xlink:href="note-514.01.228-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ad medias, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14745" xml:space="preserve">a medianis ad parietes,qui circumcludunt porticus ambulationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s14746" xml:space="preserve">Medianæ autem co-
                <lb/>
              lumnæ quinta parte altiores ſint, quam exteriores, ſed aut Ionico, aut Corinthio genere deformentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s14747" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14748" xml:space="preserve">Ratio eſt, quare medianæ columnæ exterioribus altiores eſſe debent, quia id ſpatij oecupant, quod epiſty-
                <lb/>
              lia in exterioribus occupant, non enim ſupra medianas columnas epiſtylia imponuntur, quare cum creſcant
                <lb/>
              in altitudinem quina parte, neceſſariò uel Ionicæ, uel Chorintbiæ pro ratione moduli, faciendæ ſunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s14749" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14750" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Colvmnarvm</emph>
              autem proportiones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14751" xml:space="preserve">ſymmtriæ, non erunt ijsdẽ rationibus, quibus in ȩdibus ſa
                <lb/>
              cris ſcripſi. </s>
              <s xml:id="echoid-s14752" xml:space="preserve">Aliam enim in Deorũ templis debẽt habere grauitatem, aliam in porticibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14753" xml:space="preserve">cæteris ope-
                <lb/>
              ribus ſubtilitatem.</s>
              <s xml:id="echoid-s14754" xml:space="preserve">Itaque ſi Dorici generis erunt columnæ, dimetiantur earum altitudines cum ca-
                <lb/>
              pitulis in partes quindecim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14755" xml:space="preserve">ex eis partibus una conſtituatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14756" xml:space="preserve">fiat modulus, ad cuius moduli ra-
                <lb/>
              tionem omnis operis erit explicatio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14757" xml:space="preserve">in imo columnæ craſsitudo fiat duorum modulorum. </s>
              <s xml:id="echoid-s14758" xml:space="preserve">Interco-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.228-04" xlink:href="note-514.01.228-04a" xml:space="preserve">40</note>
              lumnium quinque, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14759" xml:space="preserve">moduli dimidia parte. </s>
              <s xml:id="echoid-s14760" xml:space="preserve">Altitudo columnæ præter capitulum quatuordecim
                <lb/>
              modulorum. </s>
              <s xml:id="echoid-s14761" xml:space="preserve">Capituli altitudo moduli unius. </s>
              <s xml:id="echoid-s14762" xml:space="preserve">Latitudo modulorum duorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14763" xml:space="preserve">moduli ſextæ par-
                <lb/>
              tis. </s>
              <s xml:id="echoid-s14764" xml:space="preserve">Cæteri operis modulationes, uti deædibus ſacris in libro quarto ſcriptum eſt, ita perficiantur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14765" xml:space="preserve">Sin autem Ionicæ columnæ fient, ſcapus præter ſpiram, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14766" xml:space="preserve">capitulum in octo partes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14767" xml:space="preserve">dimidiam di-
                <lb/>
              uidatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14768" xml:space="preserve">ex his unacraſsitudini columnæ detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14769" xml:space="preserve">Spira cum plintho dimidia craſsitudine conſtitua-
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14770" xml:space="preserve">Capituli ratio ita fiat, uti in tertio libro eſt demonſtratum. </s>
              <s xml:id="echoid-s14771" xml:space="preserve">Si Corinthia, erit ſcapus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14772" xml:space="preserve">ſpira uti
                <lb/>
              in Ionico. </s>
              <s xml:id="echoid-s14773" xml:space="preserve">Capitulum autem uti in quarto libro eſt ſcriptum, ita habeat rationem; </s>
              <s xml:id="echoid-s14774" xml:space="preserve">ſlylobatisq; </s>
              <s xml:id="echoid-s14775" xml:space="preserve">a die-
                <lb/>
              ctio, quæ fit per ſcamillos impares, ex deſcriptione, quæ ſupra ſcripta eſt in libro tertio, ſumatur,
                <lb/>
              Epiſtylia, coronæ, cæteraq́ omnia ad columnarum rationem ex ſcriptis uoluminum ſuperiorum
                <lb/>
              explicentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14776" xml:space="preserve">Media uero ſpatia, quæ erunt ſub diuo inter porticus adornanda uiridibus videntur,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.228-05" xlink:href="note-514.01.228-05a" xml:space="preserve">50</note>
              quod hypæthræ ambulationes habent magnam ſalubritatem; </s>
              <s xml:id="echoid-s14777" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s14778" xml:space="preserve">primum oculorum, quod ex uiridi-
                <lb/>
              bus ſubtilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14779" xml:space="preserve">extenuatus aer, propter motionem corporis influens perlimat ſpeciem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14780" xml:space="preserve">ita auſerens
                <lb/>
              ex oculis humorem craſſum, aciem tenuem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14781" xml:space="preserve">acutam ſpeciem relinquit. </s>
              <s xml:id="echoid-s14782" xml:space="preserve">Præterea cum corpus mo-
                <lb/>
              tionibus in ambulatione caleſcat, humores ex membris aer exugendo imminuit plenitates, extenuatq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14783" xml:space="preserve">diſsipando, quod plus ineſt, quàm corpus poteſt ſuſtinere. </s>
              <s xml:id="echoid-s14784" xml:space="preserve">Hoc autem ita eſſe ex eo licet animad-
                <lb/>
              uertere,quod ſub tectis cum ſint aquarum fontes, aut etiam ſub terra paluſtris abundantia, ex his nullus
                <lb/>
              ſurgit humor nebulofus, ſed in apertis, hypæthrisq; </s>
              <s xml:id="echoid-s14785" xml:space="preserve">locis, cum Sol oriens uapore tangit mundum, ex
                <lb/>
              humidis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14786" xml:space="preserve">abundantibus excitat humores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14787" xml:space="preserve">etiam conglobatos in altitudinem tollit. </s>
              <s xml:id="echoid-s14788" xml:space="preserve">Ergo ſi ita
                <lb/>
              uidedur, uti in hypæthris locis, ab aere humores ex corporibus exugantur moleſtiores, quemadmo-
                <lb/>
              dum ex terra per nebulas uidentur, non puto dubium eſſe, quin ampliſsimas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14789" xml:space="preserve">ornatiſsimas ſub diuo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.228-06" xlink:href="note-514.01.228-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>