Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
221
221 (189)
222
222 (190)
223
223 (191)
224
224 (192)
225
225 (193)
226
226 (194)
227
227 (195)
228
228 (196)
229
229 (197)
230
230 (198)
< >
page |< < (205) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div529" type="section" level="2" n="90">
            <pb o="205" file="514.01.237" n="237"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div538" type="section" level="2" n="91">
            <head xml:id="echoid-head95" xml:space="preserve">M. VITRVVII DE</head>
            <head xml:id="echoid-head96" xml:space="preserve">ARCHITECTVRA</head>
            <head xml:id="echoid-head97" xml:space="preserve">LIBER SEXTVS.</head>
            <head xml:id="echoid-head98" style="it" xml:space="preserve">Proœmium.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s15262" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">ARistippvs</emph>
              Philoſophus Socraticus, nauſragio cum eiectus ad Rhodien-
                <lb/>
              ſium littus animaduertiſſet Geometrica ſchemata deſcripta, exclamauiſſe
                <lb/>
              ad comites ita dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s15263" xml:space="preserve">Bene ſperemus, hominum enim ueſtigia uideo:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s15264" xml:space="preserve">ſtatimq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15265" xml:space="preserve">in oppidum Rhodum contendit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15266" xml:space="preserve">recta Gymnaſium deuenit,
                <lb/>
              ibiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15267" xml:space="preserve">de philoſophia diſputans, muneribus eſt donatus, ut non tantum ſe
                <lb/>
              ornaret, ſed etiam eis, qui unà fuerant, ueſtitum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15268" xml:space="preserve">cætera, quæ opus eſ-
                <lb/>
              ſent ad uictum, præſtaret. </s>
              <s xml:id="echoid-s15269" xml:space="preserve">Cum autem eius comites in patriam reuerti uo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.237-02" xlink:href="note-514.01.237-02a" xml:space="preserve">20</note>
              luiſſent, interrogarentq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15270" xml:space="preserve">eum, quid nam uellet domum renunciari, tunc
                <lb/>
              ita mandauit dicere. </s>
              <s xml:id="echoid-s15271" xml:space="preserve">Eiuſmodi poſſeſsiones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15272" xml:space="preserve">uiatica liberis oportere pa-
                <lb/>
              rari, quæ etiam enaufragio unà poſſent enatare. </s>
              <s xml:id="echoid-s15273" xml:space="preserve">Nanq; </s>
              <s xml:id="echoid-s15274" xml:space="preserve">ea uera præſidia ſunt uitæ, quibus neque for-
                <lb/>
              tunæ tempeſtas iniqua, neque publicarum rerum mutatio, neque belli uaſtatio poteſt nocere. </s>
              <s xml:id="echoid-s15275" xml:space="preserve">Non
                <lb/>
              minus cam ſententiam augendo, Theophraſtus hortando doctos potius eſſe, quàm pecuniæ confiden
                <lb/>
              tes, ita ponit. </s>
              <s xml:id="echoid-s15276" xml:space="preserve">Doctum ex omnibus ſolum, neque inalienis locis peregrinum, neque amiſsis familia-
                <lb/>
              ribus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15277" xml:space="preserve">neceſſarijs, inopem amicorum: </s>
              <s xml:id="echoid-s15278" xml:space="preserve">ſed in omni ciuitate eſſe ciuem, difficilesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15279" xml:space="preserve">fortunæ ſine ti-
                <lb/>
              more poſſe deſpicere caſus. </s>
              <s xml:id="echoid-s15280" xml:space="preserve">Atquinon doctrinarum, ſed facilitatis præſidijs putaret ſe eſſe uallatũ,
                <lb/>
              labidis itineribus uadentem, non ſtabili, ſed inſirma conflictari uita. </s>
              <s xml:id="echoid-s15281" xml:space="preserve">Epicurus uerò non diſsimiliter
                <lb/>
              ait. </s>
              <s xml:id="echoid-s15282" xml:space="preserve">Pauca ſapientibus ſortunam tribuere, quæ autem maxima, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15283" xml:space="preserve">neccſſaria ſunt, animi, mentisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15284" xml:space="preserve">co-
                <lb/>
              gitationibus gubernari. </s>
              <s xml:id="echoid-s15285" xml:space="preserve">Hæc, ita eſſe plures Philoſophi dixerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s15286" xml:space="preserve">Non minus etiam Poetæ, quian-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.237-03" xlink:href="note-514.01.237-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tiquas comœdias Græcè ſeripſerunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15287" xml:space="preserve">eaſdem ſententias uerſibus in ſeena pronunciauerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s15288" xml:space="preserve">Euchra-
                <lb/>
              tes, Chionides, Ariſtophanes, maxime etiam cum his Alexis, qui Athenienſes ait ideo oportere lau-
                <lb/>
              dari, quod omnium Græcorum leges cogunt parentes ali a liberis, Athenienſium non omnes, niſi
                <lb/>
              eos, qui liberosartibus erudiſſent. </s>
              <s xml:id="echoid-s15289" xml:space="preserve">Omnia enim munera fortunæ cum dantur, ab ea facillimè adimun
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s15290" xml:space="preserve">diſciplinæ uerò coniunctæ cum animis, nullo tempore deficiunt, ſed permanent ſtabiliter ad
                <lb/>
              fummum exitum uitæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s15291" xml:space="preserve">Ita que ego maximas, inſinitasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15292" xml:space="preserve">parentibus ago, atque habeo gratias, quod
                <lb/>
              A thenienſium legem probantes, mc arte erudiendum curauerunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15293" xml:space="preserve">ea, quæ non poteſt eſſe probata
                <lb/>
              ſine literatura, encyclioq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15294" xml:space="preserve">doctrinarum omnium diſciplina. </s>
              <s xml:id="echoid-s15295" xml:space="preserve">Cum ergo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15296" xml:space="preserve">parentum cura, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15297" xml:space="preserve">præcepto-
                <lb/>
              rum doctrinis au ctas haberem copias diſciplinarum, philologis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15298" xml:space="preserve">phil otechnis rebus, commentario
                <lb/>
              rumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15299" xml:space="preserve">ſcripturis me delectans, eas poſſeſsiones animo paraui, è quibus hæc eſt ſructuum ſumma, nul-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.237-04" xlink:href="note-514.01.237-04a" xml:space="preserve">40</note>
              lam plus habendi neceſsitatem, eamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15300" xml:space="preserve">eſſe proprietatem diuitiarum maxime, nihil deſiderare. </s>
              <s xml:id="echoid-s15301" xml:space="preserve">Sed for-
                <lb/>
              te non nulli hæc leuia iudicantes, putant eos eſſe tantum ſapientes, qui pecunia ſunt copioſi. </s>
              <s xml:id="echoid-s15302" xml:space="preserve">Itaque
                <lb/>
              plerique ad id propoſitum contendentes, audacia adhibita cum diuitijs etiam notitiam ſunt conſe-
                <lb/>
              quuti. </s>
              <s xml:id="echoid-s15303" xml:space="preserve">Ego autem Cæſar non ad pecuniam parandam ex arte dedi ſtudium, ſed potius tenuitatem
                <lb/>
              cum bona fama, quàm abundantiam cum infamia ſequen dam probaui. </s>
              <s xml:id="echoid-s15304" xml:space="preserve">Ideo notities parum eſt adſe-
                <lb/>
              cuta, ſed tamen his uoluminibus editis ( ut ſpero ) poſteris etiam ero notus. </s>
              <s xml:id="echoid-s15305" xml:space="preserve">Neq; </s>
              <s xml:id="echoid-s15306" xml:space="preserve">eſt mirandum, quid
                <lb/>
              ita pluribus ſim ignotus. </s>
              <s xml:id="echoid-s15307" xml:space="preserve">Cæteri Architecti rogant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15308" xml:space="preserve">ambiunt ut architectentur, mihi autem a prę-
                <lb/>
              ceptoribus eſt traditum, rogatum, non rogantem oportere ſuſcipere curam, quod ingenuus color
                <lb/>
              mouetur pudore petendo rem ſuſpicioſam; </s>
              <s xml:id="echoid-s15309" xml:space="preserve">nam beneſicium dantes, non accipientes ambiuntur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s15310" xml:space="preserve">Quid enim putemus ſuſpicari qui rogetur de patrimonio ſumptus faciendos committere gratiæ pe-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.237-05" xlink:href="note-514.01.237-05a" xml:space="preserve">50</note>
              tentis, niſi quod prædę, compendijq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s15311" xml:space="preserve">eius cauſa iudicet faciendum ? </s>
              <s xml:id="echoid-s15312" xml:space="preserve">Itaque maiores primum a gene-
                <lb/>
              re probatis opera tradebant Architectis; </s>
              <s xml:id="echoid-s15313" xml:space="preserve">deinde quærebant ſi honeſte eſſent educati, ing enuo pudori,
                <lb/>
              non audaciæ proteruitatis committendum iudicantes. </s>
              <s xml:id="echoid-s15314" xml:space="preserve">Ipſi autem artiſices non erudiebant niſi ſuos
                <lb/>
              liberos, aut cognatos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15315" xml:space="preserve">eos uiros bonos inſtituebant, quibus tantarum rerum fidei, pecuniæ ſine du-
                <lb/>
              bitatione permitterentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s15316" xml:space="preserve">Cum autem animaduerto ab indoctis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15317" xml:space="preserve">imperitis tantæ diſciplinæ magni-
                <lb/>
              tudinem iactari, & </s>
              <s xml:id="echoid-s15318" xml:space="preserve">ab ijs, qui non modo Architecturæ, ſed omnino ne fabricæ quidem notitiam ha-
                <lb/>
              bent, non poſſum non laudare patres familias cos, qui literaturæ fiducia confirmati, per ſe ædifican-
                <lb/>
              tes ita iudicant, ſi imperitis ſit committendum, ipſos potius digniores eſſe, ad ſuam uoluntatem, quàm
                <lb/>
              ad alienam pecuniæ conſumere ſummam. </s>
              <s xml:id="echoid-s15319" xml:space="preserve">Itaque nemo artem ullam aliam conatur domi facere, uti
                <lb/>
              ſutrinam, ucl fullonicam, aut ex cæteris, quæ ſunt faciliores, niſi Architecturam, ideo quod, qui pro-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.237-06" xlink:href="note-514.01.237-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>