Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
221
221 (189)
222
222 (190)
223
223 (191)
224
224 (192)
225
225 (193)
226
226 (194)
227
227 (195)
228
228 (196)
229
229 (197)
230
230 (198)
< >
page |< < (238) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div612" type="section" level="2" n="108">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s17445" xml:space="preserve">
                <pb o="238" file="514.01.270" n="270" rhead="LIBER"/>
              rimas, neque aliud uitium in ſe recipere poterunt, ſed & </s>
              <s xml:id="echoid-s17446" xml:space="preserve">baculorum ſubactionibus ſundatæ ſoliditates,
                <lb/>
              marmorisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s17447" xml:space="preserve">candore firmo læuigatæ, coloribus cum politionibus inductis, nitidos expriment ſplen-
                <lb/>
              dores. </s>
              <s xml:id="echoid-s17448" xml:space="preserve">Colores autem udo tectorio cum diligenter ſunt inducti, ideo non remittunt, ſed ſunt perpe-
                <lb/>
              tuo permanentes quod calx in fornacibus excocto liquore, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17449" xml:space="preserve">facta raritatibus euanida ieiunitate coa-
                <lb/>
              cta, corripit in ſe, quæ res forte eam contingerunt, mixtionibusq; </s>
              <s xml:id="echoid-s17450" xml:space="preserve">ex alijs poteſtatibus collatis ſemi-
                <lb/>
              nibus, ceu principijs una ſolideſcendo in quibuſcunque membris eſt formata, cum fit arida, redigi-
                <lb/>
              tur, uti ſui generis proprias uideatur habere qualitates. </s>
              <s xml:id="echoid-s17451" xml:space="preserve">Itaque tectoria, quæ rectè ſunt facta, neque
                <lb/>
              uetuſtatibus fiunt horrida, neque cum extergentur, remittunt colores, niſi ſi parum diligenter, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17452" xml:space="preserve">in
                <lb/>
              arido fuerint inducti. </s>
              <s xml:id="echoid-s17453" xml:space="preserve">Cum ergo ita in parietibus tectoria facta ſuerint ( uti ſupra ſcriptum eſt) & </s>
              <s xml:id="echoid-s17454" xml:space="preserve">
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.270-01" xlink:href="note-514.01.270-01a" xml:space="preserve">10</note>
              firmitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17455" xml:space="preserve">ſplendorem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17456" xml:space="preserve">ad uetuſtatem permanentem uirtutem poterunt habere. </s>
              <s xml:id="echoid-s17457" xml:space="preserve">Cum uero
                <lb/>
              unum corium arenæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17458" xml:space="preserve">unum minuti marmoris erit inductum, tenuitas eius minus ualendo faciliter
                <lb/>
              rumpitur, nec ſplendorem politionibus propter imbecillitatem craſsitudinis proprium obtinebit.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s17459" xml:space="preserve">Quemadmodum enim ſpeculum argenteum tenui lamella ductum incertos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17460" xml:space="preserve">ſine uiribus habet re-
                <lb/>
              miſsiores ſplendores, quod autem e ſolida temperatura fuerit factum, recipiens in ſe firmis uiribus
                <lb/>
              politionem, ſulgentes in aſpectu, certasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s17461" xml:space="preserve">conſiderantibus imagines reddit: </s>
              <s xml:id="echoid-s17462" xml:space="preserve">ſic tectoria, quæ ex te-
                <lb/>
              nui ſunt ducta materia, non modo fiunt rimoſa, ſed etiam celeriter euaneſcunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s17463" xml:space="preserve">Quæ autem fundata
                <lb/>
              arenationis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17464" xml:space="preserve">marmoris ſoliditate ſunt craſsitudine ſpiſſa, cum ſunt politionibus crebris ſubacta,
                <lb/>
              non modo fiunt nitentia, ſed etiam imagines expreſſas aſpicientibus ex eo opere remittunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s17465" xml:space="preserve">Græco-
                <lb/>
              rum uero tectores non ſolum his rationibus utendo faciunt opera firma, ſed etiam mortario collo-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.270-02" xlink:href="note-514.01.270-02a" xml:space="preserve">20</note>
              cato, calce, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17466" xml:space="preserve">arena ibi confuſa decuria hominum inducta ligneis ucctibus pinſant materiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17467" xml:space="preserve">ita
                <lb/>
              ad certamen ſubacta tunc utuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s17468" xml:space="preserve">Itaque ueteribus parietibus nonnulli cruſtas excidentes pro aba-
                <lb/>
              cis utuntur, ipſaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s17469" xml:space="preserve">tectoria abacorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17470" xml:space="preserve">ſpeculorum diuiſionibus circa ſe prominentes habent expreſ
                <lb/>
              ſiones. </s>
              <s xml:id="echoid-s17471" xml:space="preserve">Sin autem in craticijs tectoria erunt facienda, quibus neceſſe eſt etiam in arrectarijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17472" xml:space="preserve">tranſ-
                <lb/>
              uerſarijs rimas fieri, ( ideo quòd luto cum linuntur, neceſſario recipiunt humorem, cum autẽ areſcunt
                <lb/>
              extenuati in tect orijs faciunt rimas) id ut non fiat, hæc erit ratio. </s>
              <s xml:id="echoid-s17473" xml:space="preserve">Cum paries totus luto inquinatus
                <lb/>
              fuerit, tunc in eo opere cannæ clauis muſcarijs perpetuæ figantur, deinde iterum luto inducto, ſi
                <lb/>
              priores tranſuerſarijs arundinibus fixæ ſunt, ſecundæ erectis figantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17474" xml:space="preserve">ita ( uti ſupra ſcriptum eſt)
                <lb/>
              arenatum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17475" xml:space="preserve">marmor, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17476" xml:space="preserve">omne tectorium inducatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s17477" xml:space="preserve">Ita cannarum duplex in parietibus ordinibus
                <lb/>
              tranſuerſis fixa perpetuitas, nec ſcgmina, nec rimam ullam fieri parietur.</s>
              <s xml:id="echoid-s17478" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s17479" xml:space="preserve">De camerarum diſpoſitione, deq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s17480" xml:space="preserve">earum tunicis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17481" xml:space="preserve">tectorio opere, non tam in ſiccis quàm in humidis locis
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.270-03" xlink:href="note-514.01.270-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tertio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17482" xml:space="preserve">quarto capite agitur, non rectè autem ageretur de tectorio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17483" xml:space="preserve">albario opere, niſiprius cameræ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17484" xml:space="preserve">
                <lb/>
              parietes earum diſponerentur ad recipiendas expolitiones, ideo docet quaratione cameræ incuruentur, ut or-
                <lb/>
              namenta ſuſtineant. </s>
              <s xml:id="echoid-s17485" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s17486" xml:space="preserve">qua ratione ſuperiores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17487" xml:space="preserve">inferiores earum partes tegere debemus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17488" xml:space="preserve">expolire. </s>
              <s xml:id="echoid-s17489" xml:space="preserve">mox
                <lb/>
              ad coronas ducendas ſub arcubus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17490" xml:space="preserve">cameris perueniens, demum ad parietes dealbandos, ſiue teſtacei ſint,
                <lb/>
              ſiue craticij progreditur, nullum e neceſſarijs præceptis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17491" xml:space="preserve">utilibus prætermittens, Albertus ſummatim de
                <lb/>
              hac re commemorat. </s>
              <s xml:id="echoid-s17492" xml:space="preserve">Diuerſa ſunt camer arum diſcrimina, quænos inquirere diligenter oportet, quibus li-
                <lb/>
              neis, terminisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s17493" xml:space="preserve">præfiniantur, etenim fornix eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17494" xml:space="preserve">camera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17495" xml:space="preserve">hemiſphærium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17496" xml:space="preserve">arcus illi, qui ſunt harum
                <lb/>
              quotæ partes. </s>
              <s xml:id="echoid-s17497" xml:space="preserve">Hemiſphærium, quòd mediæ pilæ ſpeciem habet, ſuapte natura ex circinatione ueſtigijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17498" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ichnographia circulari prouenit; </s>
              <s xml:id="echoid-s17499" xml:space="preserve">camera quadratis areis conuenit, ſicuti fornices quadrangularibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s17500" xml:space="preserve">Fornix
                <lb/>
              excauati montis ſimilitudinem fert: </s>
              <s xml:id="echoid-s17501" xml:space="preserve">est enim in arcum flexa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17502" xml:space="preserve">protenſa curuitas. </s>
              <s xml:id="echoid-s17503" xml:space="preserve">imaginemur parietem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.270-04" xlink:href="note-514.01.270-04a" xml:space="preserve">40</note>
              amplum, qui a ſummo ſinuetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17504" xml:space="preserve">ſlectatur per porticus latitudinem tranſuerſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s17505" xml:space="preserve">Camera uero arcum refert
                <lb/>
              a meridie in ſeptentrionem ſe flectentem, qui & </s>
              <s xml:id="echoid-s17506" xml:space="preserve">alium habeat tranſuerſum ab oriente in occaſum; </s>
              <s xml:id="echoid-s17507" xml:space="preserve">cornua
                <lb/>
              enim ſlexa præter hemiſphærium concurſus eſt multorum arcuum æqualium in centrum lmedij culminis, ſunt
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s17508" xml:space="preserve">plura curuationum genera alia delumbata ad circinum, uel quæ lunulata uocantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17509" xml:space="preserve">ſi quo alio modo te-
                <lb/>
              studinata ſint, quæmultorum angulorum figuras oſtendunt, quorum omnium incuruandorum ratio una eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s17510" xml:space="preserve">Et omnia prædicta genera rationem parietis, ſuperquem imponuntur, ſequi debere uidentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s17511" xml:space="preserve">Namque ſul-
                <lb/>
              cra earum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17512" xml:space="preserve">oſſa ( ut ita dicam ) quæ ab imo ad ſummum eriguntur a fulcimentis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17513" xml:space="preserve">oſſibus parietum
                <lb/>
              erigi debent, unumquodq; </s>
              <s xml:id="echoid-s17514" xml:space="preserve">tamen ſecundum proprium genus in parietem incumbere debet idest ſecundum eã
                <lb/>
              formam, quam curuaturæ dare proponimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s17515" xml:space="preserve">oſſa buiuſmodi inter ſe distar e oportet ſpatio quodam certo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17516" xml:space="preserve">
                <lb/>
              præfinito. </s>
              <s xml:id="echoid-s17517" xml:space="preserve">Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s17518" xml:space="preserve">inquit {aſſeres directi diſponuntur inter ſe ne plus ſpatium habentes pedes binos. </s>
              <s xml:id="echoid-s17519" xml:space="preserve">} Sunt aſſe-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.270-05" xlink:href="note-514.01.270-05a" xml:space="preserve">50</note>
              res oblongæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17520" xml:space="preserve">ſtrictæ trabeculæ, quæ directè diſponuntur circa parietes ſecundum eam formam, quam ca-
                <lb/>
              meræ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17521" xml:space="preserve">curuaturæ imponere proponimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s17522" xml:space="preserve">huius modi aſſeres ita diſpoſiti ligne is uinculis, quæ catenas Vi-
                <lb/>
              tru. </s>
              <s xml:id="echoid-s17523" xml:space="preserve">ab effectu nominat, inter ſe compingi debent, eorum ſumma capita crebriter clauis ferreis fixa ad conti-
                <lb/>
              gnationes, uel tecta religentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s17524" xml:space="preserve">Spatia uero inter aſſeres. </s>
              <s xml:id="echoid-s17525" xml:space="preserve">quæ oſſa ab Alberto dicuntur, repleri oportet, ſed
                <lb/>
              in hoc differunt, quæ fiunt in parietibus complementa ab ijs, quæ inter oſſa, aßeresq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s17526" xml:space="preserve">infarciuntur, quòd inpa
                <lb/>
              riete ad rectam regulam, normamq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s17527" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17528" xml:space="preserve">libellam lapides, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17529" xml:space="preserve">ſinguli ordines coagmentantur, atque compo-
                <lb/>
              nuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s17530" xml:space="preserve">In testudine autem ordines ad ſlexam regulam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17531" xml:space="preserve">lapidis ommes conclauſuræ ad ſui arcus centrum
                <lb/>
              diriguntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s17532" xml:space="preserve">Ait autem postea ueteres oſſanunquam induxiſſè, niſi cocto ex latere, eodemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s17533" xml:space="preserve">ut plurimum
                <lb/>
              bipedali, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17534" xml:space="preserve">complementa testudinum abſoluenda eſſe e lapide leuißimo, ne muri ab iniquo eorum pondere
                <lb/>
              fatigentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s17535" xml:space="preserve">Præterea, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17536" xml:space="preserve">illud monet, quo etiam artifices utuntur arcubus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s17537" xml:space="preserve">testudinibus ſtruendis arma-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.270-06" xlink:href="note-514.01.270-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>